EXAMINING THE MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL TRUST ON THE EFFECT OF ETHICAL CLIMATE ON EMPLOYEE VOICE IN THE HEALTH SECTOR

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 88, 2117 - 2136, 20.10.2023

Gül Bilen , İbrahim Yıkılmaz , Lütfi Sürücü

https://doi.org/10.17755/esosder.1314376

Öz

The main purpose of this study is to reveal whether organizational trust plays a mediating role in the effect of ethical climate perception observed in the health sector on employee voice. In the study designed according to the quantitative research method; the data were collected from the health workers working in a private hospital affiliated to the Provincial Health Directorate in the province of Istanbul by convenience sampling method. SPSS 27, AMOS 22 programs and Process Macro plugin were used in the analysis of the data obtained in the study. According to the findings of the research; organizational ethical climate positively and significantly affects employee voice and organizational trust plays a mediating role in this relationship. In the working environment where the organizational ethical climate is effective, the voice of the employees rises and the trust of the employees in their organizations increases, which strengthens the voice of the employees. Findings show that employees' ethical climate, voice and trust perceptions are related concepts.

Anahtar Kelimeler

Ethical climate, employee voice, organizational trust

SAĞLIK SEKTÖRÜNDE ETİK İKLİMİN ÇALIŞAN SESLİLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL GÜVENİN ARACILIK ROLÜNÜN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmanın temel amacı; sağlık sektöründe gözlenen etik iklim algısının çalışan sesliliği üzerindeki etkisinde örgütsel güvenin aracı bir rol oynayıp oynamadığını ortaya koymaktır. Nicel araştırma yöntemine göre tasarlanan çalışmada; veriler İstanbul ilinde İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı özel bir hastanede çalışan sağlık çalışanlarından kolayda örnekleme yöntemi ile toplanmıştır. Çalışmada elde edilen verilerin analizinde SPSS 27, AMOS 22 programları ve Process Macro eklentisi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; örgütsel etik iklim, çalışan sesliliğini olumlu ve anlamlı bir şekilde etkilemekte ve örgütsel güven bu ilişkide aracı bir rol oynamaktadır. Örgütsel etik iklimin etkili olduğu çalışma ortamında, çalışanların sesi yükselir ve çalışanların örgütlerine olan güveni artarak bu durum çalışanların sesini güçlendirir. Bulgular çalışanların etik iklim, ses ve güven algılarının ilişkili kavramlar olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

etik iklim, çalışan sesliliği, örgütsel güven

Kaynakça

• Agrawal, R. K. (2017). Do ethical climates impact trust in management? A study in Indian context. International Journal of Organizational Analysis, 25(5), 804-824.
• Akbarian, A., Ansari, M. E., Shaemi, A., & Keshtiaray, N. (2015). Review organizational silence factors. Journal of Scientific Research and Development, 2(1), 178-181.
• Altaş, S. S., & Kuzu, A. (2013). Örgütsel etik, örgütsel güven ve bireysel iş performansı arasındaki ilişki: Okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 29-41.
• Altuntaş, S. (2008). Hemşirelerin örgütsel güven düzeyleri ile kişisel-mesleki özellikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Argyris, C., & Schön, D. (1978). Reading organizational learning: A theory of action approach. Massachusetts: Addison Wesley.
• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1-13.
• Aydan, S. & Kaya, S. (2018). Hemşirelerin etik iklim algılarının örgütsel güven düzeyleri üzerindeki etkisi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(2), 199-216.
• Aydan, S. (2017). Sağlık sektöründe etik iklim ve örgütsel güvenin ihbarcılık (whistleblowing) niyeti üzerine etkisi: Bir üniversite hastanesi örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara
• Ayden, C., & Özkan, Ö. (2014). Sağlık çalışanlarının kurumsal güven ve örgütsel bağlılık boyutları itibariyle incelenmesi; Malatya Devlet Hastanesi sağlık personeli üzerine bir çalışma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 151-167.
• Baron, M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bahçecik, N., & Öztürk, H. (2003). The hospital ethical climate survey in Turkey. JONA’S Healthcare Law, Ethics and Regulation, 5(4), 94-99.
• Bahrami, S., Hasanpour, M., Rajaeepour, S., Aghahosseni, T., & Hodhodineghad, N. (2012). The relationship between organizational trust and nurse administrators’ productivity in hospitals. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 17(6), 451–455.
• Brown, M. E., Trevino, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117–134.
• Brown, M. E., & Trevino, L. K. (2006). Ethical leadership: a review and future directions. leadership quarterly, 17(6), 595–616.
• Bryman, A., & Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for windows, New York: Routledge
• Biçer, M. (2017). Etik iklim, örgütsel öğrenme ve yenilikçi davranış ilişkisi üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Osmaniye.
• Borhani, F., Jalali, T., Abbaszadeh, A., & Amiresmaili, M. (2012). Nurses’ perception of ethical climate and job satisfaction. Journal of Medical Ethics History of Medicine, 5(6), 1-6.
• Bozkurt, Ö., & Torun, M. K. (2014). Etik iklimin kuruma güven üzerindeki etkisi: devlet üniversitelerinde bir çalışma. Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1). 82-105.
• Bulutlar, F., & Öz, E. Ü. (2009). The effects of ethical climates on bullying behaviour in the workplace, Journal of Business Ethics, 86, 273-295.
• Büte, M. (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel performans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 171-192.
• Chen, A. S., & Hou, Y. H. (2015). The effects of ethical leadership, voice behavior and climates for ınnovation on creativity: a moderated mediation examination, The Leadership Quarterly, 27(1), 2015, 1–13.
• Chouaib, A., & Zaddem, F. (2013). The ethical climate at work. RIMHE: Revue ınterdisciplinaire management, Homme Entreprise, (5), 15-30. Connell, J., Ferres, N., & Travaglione, T. (2003). Engendering trust in manager- subordinate relationships. Personnel Review, 32(5), 569-587.
• Cook, J., & Wall, T. (1980). New work attitude measures of trust, organizational commitment and personal need nonfulfillment. Journal of Occupational Psychology, 53(1), 39-52.
• Cummings, L. L., & Bromiley, P. (1995). Organizational trust ınventory development and validation. In R. Kramer & T. Tyler (Eds.), Trust in organizations: Frontiers of theory and research. London, US: Sage.
• Çalışkan, A., Köroğlu, E. Ö., & Taşkın, A. (2018). Örgütsel sessizliğin kayırmacılığa etkisi örgütsel güvenin aracılık rolü. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 198-220.
• Çetin, Ş., & Çakmakçı, C. (2012). Çalışan sesliliği ölçeğini Türkçe’ye uyarlama çalışması. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 22(2), 1-20.
• Çiçek, B. (2016). Değer merkezli liderliğin etik iklim ve çalışan sesi üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deshpande, S. P. (1996). Ethical climate and the link between success and ethical behavior: An empirical ınvestment of a non-profft organization, Journal of Business Ethics, 15, 315-320.
• Demircan, N. (2003). Örgütsel güvenin bir ara değişken olarak örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Eğitim sektöründe bir uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• Derin, N. (2017). İşyerinde kişiler arası güven ile işgören sesliliği arasındaki ilişkide psikolojik rahatlığın aracılık rolü, Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), 51-68.
• Detert, J. R., & Burris, E. R. (2007). Leadership behavior and employee voice: Is the door really open?. Academy of Management Journal, 50(4), 869-884.
• Diffie-Couch, P. (1984). Building a feeling of trust in the company, Supervisory Trust, 29, 26-31.
• Dirks, K. T. (1999). The effects of ınterpersonal trust on work group performance. Journal of Applied Psychology, 84, 445-455
• Doğan, S., & Kılıç, S. (2014). Algılanan örgütsel etik iklim ve üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 269 - 292.
• Dönertaş, F. C. (2008). Etik iklimin kuruma güven üzerindeki etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Durukan, S., & Akyürek, Ç. (2010). Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi’nde çalışan hemşirelerin örgütsel güven, güçlendirme ve bağlılık düzeylerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3),411-434.
• Ensari, M. Ş., & Karabay, M.E. (2016). The mediating effect of perceived ethical climate on organizational commitment, trust and turnover ıntention ınteractions: A research on ınsurance sector. European Journal of Business and Social Sciences, 5(1), 47-63.
• Erdem, A. T. (2021). Örgütsel etik iklim algısının çalışan sesliliği davranışına etkisinde psikolojik güvenliğin aracı etkisi: Vakıf üniversitelerine yönelik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(1), 57-70.
• Eren, S. S., & Hayatoğlu, Ö. (2011). Etik iklimin satış elemanlarının iş tutumlarına ve iş performanslarına etkisi: ilaç sektöründe bir uygulama. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 109-128.
• Eser, G. (2007). Etik iklim ve yöneticiye güvenin örgüte bağlılığa etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Fast, N. J., Burris, E. R., & Bartel, C. A. (2014). Managing to stay in the dark: Managerial self-efficacy, ego defensiveness, and the aversion to employee voice. Academy of Management Journal, 57(4), 1013-1034.
• Firth-Cozens, J. (2004). Organisational trust: the keystone to patient safety. BMJ Quality & Safety, 13(1), 56-61.
• Fukuyama, F. (2000). Güven (Çev. Ahmet Buğdaycı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Grant, A. M. (2013). Rocking the boat but keeping it steady: The role of emotion regulation in employee voice. Academy of Management Journal, 56(6), 1703-1723.
• Gentile, M. C. (2010). Giving voice to values: How to speak your mind when you know what’s right, New Haven: Yale University Press.
• Gerçek, M. (2017). Etik iklim ve örgütsel güvenin üretkenlik karşıtı davranışlar üzerindeki etkisinin incelenmesi. Journal of International Social Research, 10(51), 953-963.
• Gilbert, J.A., & Tang, L.P.T. (1998). An examination of organizational trust antecedents. Public Personnel Management, 27(3), 321-325.
• Guerci, M., Radaelli, G., Siletti, E., Cirella, S., & Rami Shani, A. B. (2015). The impact of human resource management practices and corporate sustainability on organizational ethical climates: An employee perspective. Journal of Business Ethics, 126, 325-342.
• Güngören, M., Orhan, F. & Kurutkan, N. (2013). Mikro rekabetçilikte yeni yaklaşımlar hastanelerde oluşan etik iklimin kalite ve akreditasyon açısından değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 18 (1), 221-241.
• Halıcı, M., Söyük, S. & Gün, İ. (2015). Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Güven. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 180-198.
• Halis, M., Gökgöz, G. S. & Yaşar, Ö. (2007). Örgütsel güvenin belirleyici faktörleri ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 188-205.
• Hashish, A., & Aly, E. (2017). Relationship between ethical work climate and nurses' perception of organizational support, commitment, job satisfaction and turnover intent. Nursing Ethics, 24(2), 151-166.
• Hırschman, A. O., (1970). Exit, voice and loyalty: responses to decline in firms organizations and states, Massachusetts And London: Harvard University Press.
• Hodson, R.(2001). Dignity at work,, Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Holland, P. J., Allen, B. C. & Cooper, B. K. (2013). Reducing burnout ın australian nurses: the role of employee direct voice and managerial responsiveness, The International Journal of Human Resource Management, 24(16), 3146–3162.
• Houng Chien, T., & Jo Ann, H. (2015). The ınfluence of communication, empowerment and trust on organizational ethical climates. International Journal of Economics and Management, 9, 23-44.
• Huerta, S.R. (2008). Mission and hospital ethical climate as perceived by nurses. Doctoral Dissertation. Loyola University, Chicago
• Jones, T. M. (1991). Ethical decision making by ındividuals ın organizations: An ıssue-contingent model, Academy of Management Review, 16, 366-395.
• Kassing, J. W. (2002). Speaking up: Identifying employees’ upward dissent strategies, Management Communication Quarterly, 16, 187-209
• Kaplan, Ç. (2009). Kamu Yönetiminde Etik ve Kamu Çalışanlarının Etik Kavramını Algılayışları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 343-355.
• Karagözoğlu, Ş., Özden, D., & Yıldırım, G. (2014). Yoğun bakım hemşirelerinin hastane etik iklim algısı. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 16 (1), 34- 45.
• Kılıç, N. Ç., & Eser, G. (2022). Sosyal öğrenme ve sosyal değişim teorileri perspektifinden etik liderliğin çalışan sesliliği üzerindeki etkisi: Psikolojik güvenliğin aracı rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(1), 78-101.
• Landau, J. C. (2017, May). Employee Voice and Silence: Two Different Constructs?. In Multidisciplinary Academic Conference, Proceedings of the 10th MAC ,143-148.
• Laschinger, H. S., Finegan, J., & Shamian, J. (2001). The ımpact of workplace empowerment, organizational trust on staff nurses’ work satisfaction and organizational commitment. Health Care Management Review, 26(3), 7–23.
• Lee, D., Choi, Y, Youn, S., & Chun, J. U. (2017). Ethical leadership and employee moral voice: The mediating role of moral efficacy and the moderating role of leader–follower value congruence, Journal of Business Ethics, 141, 47–57.
• Martin, K. D., & Cullen, J. B. (2006). Continuities and extensions of ethical climate theory: A meta-analytic review. Journal of business ethics, 69, 175-194.
• Meydan, C. H., Köksal, K., & Kara, A. U. (2016). Örgüt içinde sessizlik: örgütsel etik değerlerin etkisi ve adalet algısının aracılık rolü, Gazi Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 142-159.
• Milliken, F. J., Morrison, E. W., & Hewlin, P. F. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don’t communicate upward and why. Journal of Management Studies, 40(6), 1453-1476.
• Moran, E. T., & Volkwein, J. F. (1992). The cultural approach to the formation of organizational climate. Human relations, 45(1), 19-47.
• Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management review, 25(4), 706-725.
• Morgan, R., & Hunt, S. (1994). The commitment-trust theory of relationship marketing. Journal of Marketing, 58(3), 20-38.
• Morrison, E. W. (2011). Employee voice behavior: Integration and directions for future research. Academy of Management annals, 5(1), 373-412.
• Mulki, J. P., Jaramillo, F., & Locander, W. B. (2006). Effects of ethical climate and supervisory trust on salesperson’s job attitudes and ıntentions to quit. Journal of Personal Selling & Sales Management, 26(1),19-26.
• Neves, P., & Caetano, A. (2006). Social exchange processes in organizational change: The roles of trust and control. Journal of Change Management, 6(4), 351-364.
• Noh, Y. G., & Jung, M.S. (2016). Path analysis of the ınfluence of hospital ethical climate perceived by nurses on supervisor trust and organizational effectiveness. Journal of Korean Academy of Nursing, 46(6), 824-835.
• Qi, L., & Liu, B. (2017). Effects of inclusive leadership on employee voice behavior and team performance: the mediating role of caring ethical climate. Frontiers in Communication, 2, 8.
• Okello, D. R., & Gilson, L. (2015). Exploring the influence of trust relationships on motivation in the health sector: a systematic review. Human resources for health, 13(1), 1-18.
• Olson, L. (1998). Hospital nurses’ perception of ethical climate of their work settings, Journal of Nursing Scholarship, 30(4), 345-349.
• Örücü, E., Hasırcı, I., & Böcek, A. (2022). Örgütsel etik iklim ve örgütsel seslilik ilişkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü: Bandırma İlçesi’nde bir araştırma örneği. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 594-611.
• Paşa, Ö., & Işık A. N. (2017). Öğretmenlerin okul müdürüne güven düzeyleri ve okul müdürü tarafından sergilenen etik liderlik davranışlarının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(60), 134-144.
• Peng, H., & Wei, F. (2020). How and when does leader behavioral integrity influence employee voice? The roles of team independence climate and corporate ethical values. Journal of Business Ethics, 166, 505-521.
• Peterson, D. K. (2002). The relationship betvveen unethical behavior and the dimensions of the ethical climate questionnaire. Journal of Business Ethics, 41(4), 313-326. Pieper, A. (1999). Etiğe Giriş (V. Atayman ve G. Sezer, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Raabe, B., & Beehr, T. A. (2003). Formal mentoring versus supervisor and coworker relationships: Differences in perceptions and ımpact. Journal of Organizational Behavior, 24(3), 271-293.
• Ramaswami, S. N., & Singh. J. (2003). Antecedents and consequences of merit pay fairness for ındustrial sales- people. Journal of Marketing, 67 (4), 46-66.
• Saygın, E., & Atalay, K. (2022). Sağlık sektöründe örgütsel güvenin çalışan sesliliği ile ilişkisinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 304-327.
• Schwepker, C. H. (2001). Ethical climate’s relationship to job satisfaction, organizational commitment, and turnover ıntention in the salesforce. Journal of Business Research, 54 (1), 39-52.
• Simha, A., & Pandey, J. (2021). Trust, ethical climate and nurses’ turnover intention. Nursing ethics, 28(5), 714-722.
• Simha, A., & Stachowicz-Stanusch, A. (2015). The effects of ethical climates on trust in supervisor and trust in organization in a Polish context. Management Decision, 53(1), 24-39.
• Sims, R. R., (1992). The challenge of ethical behavior in organizations, Journal of Business Ethics, 11, 505-13.
• Shockley‐Zalabak, P., & Ellis, K. (2000). Perceived organizational effectiveness, job satisfaction, culture, and communication: Challenging the traditional view. Communication Research Reports, 17(4), 375-386.
• Shouksmith, G. (1994). Variables related to organizational commitment in health professionals. Psychological Reports, 74(3), 707-711.
• Schneider, B., White, S. S., & Paul, M. C. (1998). Linking service climate and customer perceptions of service quality: Tests of a causal model. Journal of Applied Psychology, 83(2), 150–163.
• Shacklock, A., Manning, M., & Hort, L. (2011). Dimensions and types of ethical climate within public sector human resource management. Journal of New Business Ideas & Trends, 9(1), 51-66.
• Schluter, J., Winch, S., Holzhauser, K., & Henderson, A. (2008). Nurses' Moral Sensitivity and Hospital Ethical Climate: A Literature Review. Nursing Ethics, 15(3), 304-321.
• Schein, E. H. (1981). Improving face-to-face relationships. Sloan Management Review (pre-1986), 22(2), 43. Spreitzer, G. (1996). Social structure characteristics of psychological empowerment, Academy of Management Journal, 39(1), 483–504.
• Sonnenburg, F. K. (1994). Managing with a conscience. New York: Mcgraw-Hill.
• Soyalın, M., & Karabey, C. N. (2020). Örgütsel etik iklim ve çalışan sesliliği davranışı arasındaki ilişki: Psikolojik güvenliğin aracı rolü, Business and Economics Research Journal, 11(3), 875-889.
• Soyalin, M. (2019). Örgütsel etik iklim, psikolojik güvenlik, güç mesafesi yönelimi ve çalışan sesliliği davranışı arasındaki ilişkiler, Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Sürücü, L., & Maslakçı, A. (2020). Validity and reliability in quantitative research. Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 2694-2726. Sürücü, L., Yıkılmaz, İ., & Maslakçı, A. (2022). Exploratory Factor Analysis (EFA) in Quantitative Researches and Practical Considerations (No. fgd4e). Center for Open Science
• Şahin, B., & Dündar, T. (2010). Sağlık sektöründe etik iklim ve yıldırma (mobbing) davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(1), 129-159.
• Sürücü, L., Şeşen, H., & Maslakçı, A. (2023). Regression, Mediation/Moderation, and Structural Equation Modeling with SPSS, AMOS, and PROCESS Macro. Livre de Lyon, France.
• Şenturan, Ş. (2014). Örnek olaylarla örgütsel davranış. (1. Baskı). Beta Basım: İstanbul.
• Şimşek, T. (2021). Dönüştürücü liderliğin örgütsel güven üzerindeki etkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Global Journal of Economics and Business Studies, 9(18), 184-194.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics: International edition. Pearson.
• Tangirala, S., & Ramanujam, R. (2008). Employee silence on critical work issues: The cross level effects of procedural justice climate. Personnel psychology, 61(1), 37-68.
• Taşpınar, Y., Şahin, A. & Örselli, E. (2016). Kamu kurumlarında güven iklimi etik iklim ilişkisi: Konya ili örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 18(1), 117-136.
• Tekingündüz, S., & Tengilimoğlu, D. (2013). Hastane çalışanlarının iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel güven düzeylerinin belirlenmesi. Sayıştay Dergisi, (91), 77-103.
• Tı̇muroğlu, M. K., & Alı̇oğulları, E. (2019). Örgütsel güvenin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisi: Erzurum ili araştırma görevlileri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1), 243-264.
• Tokgöz, E., & Seymen, O. A. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76.
• Tonus, H. Z., & Oruç, İ. (2012). İnsan kaynakları yönetiminde etik dışı davranışlar ve yönetimi: bir işletmenin personel yönetmeliği içerik analizi. İş Ahlakı Dergisi, 5(10), 149-181.
• Torun, M. K. (2013). Turizm alanında lisans ve önlisans eğitimi veren kurumlarda etik iklimin kuruma güven üzerindeki etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Tüzün, İ. K. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 93-118.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2018). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Van Dyne, L., Ang, S., & Botero, I. C. (2003).Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs, Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392.
• Van Dyne, L. & LePine, J. A. (1998). Helping and voice extra-role behaviors: Evidence of construct and predictive validity. Academy of Management Journal, 41(1), 108–119.
• Valentine, S. & Barnett, T. (2003). Ethics code awareness, perceived ethical values, and organizational commitment. Journal of Personal Selling & Sales Management, 23(4), 359-367.
• Victor, B., & Cullen, J. B. (1988). The organizational bases of ethical work climates. Administrative Science Quarterly, 33(1), 101-125.
• Walumbwa, F. O. & Schaubroeck, J. (2009). Leader personality traits and employee voice behavior: mediating roles of ethical leadership and work group psychological safety, Journal of Applied Psychology, 94, 1275–1286.
• Whitener, E. M., Brodt, S. E., Korsgaard, M. A., & Werner, J. M., (1998), Managers as ınitiators of trust: an exchange relationship framework for understanding managerial trustworthy behavior, Academy of Management, 23(3), 513-530.
• Zeng, J., & Xu, G. (2020). Linking ethical leadership to employee voice: The role of trust. Social Behavior and Personality: an international journal, 48(8), 1-12.