KÜLTÜR İNŞASINDA MEKÂN OLARAK MODERNİST OKUL TARZINA YÖNELİK BİR ELEŞTİRİ

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 89, 407 - 418, 09.01.2024

Rasim Tösten , Mehmet Tayanç

https://doi.org/10.17755/esosder.1353778

Öz

İnsan ile mekân arasında her daim karşılıklı bir ilişki var olmuştur. İnsanoğlu bir yandan farklı mekânlar üretirken bir yandan da ürettiği bu mekânlar aracılığıyla kendini inşa etmiştir. Kimliğini, kültürünü, yaşam biçimi inşa ettiği mekânlar üzerinden açıklamış ve sergilemiştir. Hem mekâna hem de sahip olduğu değerlere anlam yüklemiştir. Bu tarihsel süreç içerisinde farklı anlamlar kazanan mekân kavramı, ilk etapta belli ihtiyaçlar doğrultusunda kullanılırken modernleşme ile birlikte yeni formlar kazanarak gelenek icat etme nesnesine dönüşmüştür. Post-modern dönemde ise mekânın sahip olduğu bu anlam şekil değiştirmiş ve modern mekan, toplumu açıklama noktasında yetersiz kalmıştır. Bu da mekân üzerindeki tartışmaları yeniden hızlandırmıştır. Okul mekanı özelinde hazırlanan bu çalışma, kültür inşasında mekanın kullanımı üzerinde yürütülmüştür. Özellikle bir kültür inşa etme ya da var olan kültürü sürdürme noktasında okul mekânının işlevini tartışmaya açmış, okul kültürünün korunmasında mekânın önemine yer vermiştir. Okulların kültür inşasında önemli bir rolünün olduğu, hali hazırda kullanılan binaların ise modernist çizginin dışına çıkamadığı ve postmodern paradigmalar bağlamında mekânın yeniden ele alınması gerektiği tartışmaya açılmıştır. Ayrıca Türkiye’de son dönem inşa edilen okulların, post-modern dönemde yüklenen anlamı ne şekilde temsil ettikleri üzerinde durulmuştur. Tüm bunlardan yola çıkarak fiziki bir mekân olan okulların yeni dönemde nasıl inşa edilmesi gerektiğine dair çözüm önerileri sunulmuş ve verilen örneklerle bu öneriler desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul kültürü, mekan, modern okul binaları

A CRITICISM TOWARDS THE MODERNIST SCHOOL STYLE AS A PLACE IN CULTURE BUILDING

Öz

Kaynakça

• Alpagut, L. (2010). Modernleşme Projesinin Temsilinde Önemli Bir Yapı: İsviçreli Mimar Ernst Arnold Egli ve Ankara Siyasal Bilgiler Okulu. Alternatif Politika, 2(2), 126-150.
• Althusser, L. (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev. Alp Tümertekin, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Amoros, M. (2016), Kent Mücadeleleri ve Sınıf Mücadeleleri. (Der. Andy Merrrfield vd.) Mekân Meselesi. İstanbul: Tekin Yayınları.
• Ateş, H., & Banazılı, A. M. (2015), “Modern, postmodern ve postbürokratik kamu yönetimi yaklaşımları”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 6(13), 55-64.
• Aydoğan, İ. (2012). Okul binalarının özellikleri ve öğrenciler üzerine etkileri. Milli Eğitim Dergisi, 42(193), 29-43.
• Aytaç, Ö. (2013). Kent Mekânları ve Kimlik/Farklılık Sorunu. İdeal Kent Dergisi, 9, 138-169.
• Bachelard, G. (2023). Mekânın Poetikası. (Çev.) Tümertekin, A. Minotor Yayınevi
• Balcı, A. (1988). Etkili okul. Eğitim ve Bilim, 12(70).
• Çelik, S., & Güleç. (2014). Kentleşme ve eğitim sürecinde okul binaları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4-18.
• Demirli, M. (2010). Kırklareli Rum Okulu Restorasyon Projesi. Yükseklisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
• Dewey, J. (1900/2022). Okul ve Toplum. (Çev.) Başman, H. A. (sadeleştirme) Kaymakçı, S. 7. Baskı. Pegem Akademi.
• Erkal, C. (2015). Hayat Boyu Öğrenme Kapsamında Okullar Hayat Olsun Projesi'nin İlkokullarda Uygulanışının İncelenmesi (Konya İli Örneği). Doctoral Dissertation, Necmettin Erbakan University
• Güçlü, N. (2014). Okul kültürü. N. Güçlü (Ed.). Pegem Akademi.
• Güner, E. (2015), Kent Kimliği İlişkisi Bağlamında Kent Mobilyaları: Sultanahmet Meydanı Örneği, Arel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Halbwachs, M. (2017). Kolektif Hafıza. (Çev. Barış, B.). Heretik Yayınları
• Han, B. (2021). Türk Eğitim Sistemindeki Bazı Uygulamaların Postmodern Paradigma Açısından İncelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(22).
• Hoy, W. K. (1990). Organizational climate and culture: a conceptual analysis of the school workplace. Journal of Educational and Psychological Consultation, 1(2), 149-168.
• Hoy, W. K., ve Miskel, C. J. (1991). Educational administration: theory, research, and practice (4th Ed.). New York: McGraw-Hill.
• Karademir, A. (2018). Foucault ve ulusalcılık. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (30), 159-171.
• Karakaya, Ş. (2003), Modernizm, postmodernizm ve öğretmen çalışma kültürü: Nobel Yayıncılık.
• Karatekin, K., & Çetinkaya, G. (2013). Okul bahçelerinin çevre eğitimi açısından değerlendirilmesi (Manisa İli Örneği). Journal of International Social Research, 6(27).
• Kıldan, A. O. (2007). Okulöncesi Eğitim Ortamları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 501-510.
• Kızılçelik, S. (1996). Postmodernizm dedikleri. İzmir: Saray Kitabevi
• Kunh, T. (1970/2003). Bilimsel Devrimlerin Yapısı (Çev. Kuyaş, N.). 6. Baskı. Alan Yayınları.
• Lefebvre, H. (2018). Ritimamaliz: Mekân, Zaman ve Gündelik Hayat. Çev. Ayşe Lucie Batur, İstanbul: Sel Yayınları.
• Loucky, J. P. (2008). Reassessing the educational works and contributions of Comenius to the development of modern education. Bulletin of Seinan Jo Gakuin University, 12, 149-163.
• Lynch, K. (2016), Kent İmgeleri, (Çev. İrem Başaran), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul
• McAdams, R. P. (1997). A systems approach to school reform. Phi Delta Kappan, 79(2), 138.
• Müller, H. (2001). Kültürlerin uzlaşması. (Çev.) Çimen, A. İstanbul: Timaş yay.
• Nacak, İ. (2017), Taşrada Mekân İmgesi: Kayseri. Bir Şehrin Hafızası, (Ed. Faruk Karaaslan & Mustafa Derviş Dereli), Büyüyen Ay Yayınları, İstanbul.
• Öncü Ayşe & Weyland Pedra, (2016), Küreselleşen Kentlerde Yaşam Alanları ve Kimlik Mücadeleleri, Mekan, Kültür, İktidar: Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler, (Ed. Ayşe Öncü & Petra Weyland), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, A., Küçüksayan, C., Gülez, S., & Cengiz, B. (2011). Okul bahçesi peyzaj tasarım anlayışındaki değişim ve bu değişimin uygulamaya yansımalarının Bartın kenti örneğinde irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 13 (19)
• Özkan, S. (2021). Hatay’da Bir Okul-Kilise: Kırıkhan Ruhban Okulu. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, (12), 42-58.
• Parmaksız, E. (2008). II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909) eğitim sistemi, eğitim yapıları ve askeri rüşdiyeler. Doktora Tezi. - Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık ABD
• Polat, H. (2013). Kültürün yansıması olarak okul isimleri (Güneydoğu Anadolu Bölgesi Örneği). Türk Dünyası Araştırmaları, (207).
• Rifaioğlu, M. N. (2020). Antakya’da Fransız Mandası Dönemi Eğitim Yapısının Oluşum Ve Dönüşüm Sürecinin Mimari Analizi. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (21), 73-89.
• Rouyandozagh, Y. D. (2020). Modernizm ve İran konutlarının dönüşümü. İran Çalışmaları Dergisi, 4(2), 283-314.
• Sağbaş, N. Ö., & Özdemir, M. (2021). Türk eğitim sistemindeki kozmik yapının felsefesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 54(3), 921-946.
• Sakıcı, Ç. (2019). İlkokul bahçe tasarımlarının değerlendirilmesi: Kastamonu örneği. Journal Of International Social Research, 12(64).
• Schlechty, P. C. (2020). Okulu yeniden kurmak. (çev.) Özden, Y. 5. Baskı. Nobel yayınları
• Şahin, B. E., & Dostoğlu, N. (2015). Okul binaları tasarımında sürdürülebilirlik. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 20(1), 75-91.
• Şişman, M. (2011). Örgütler ve kültürler: örgüt kültürü. 3. Baskı. Pegem A Yayıncılık.
• Taşçı, H. (2012), Kent Meydanı ve Kent Kimliği İlişkisi: Üsküdar Meydanı Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Tatar, E. (2013). Sürdürülebilir mimarlık kapsamında çalışma mekanlarında gün işığı kullanımı için bir öneri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(1), 147-162.
• Toffler A. (1980). Üçüncü Dalga. (Çev.) Selim Yeniçeri. İstanbul: Koridor yayıncılık
• Tonguç, B. (2012). Sürdürülebilir tasarımın okul öncesi eğitim yapıları örneğinde irdelenmesi (Master's thesis, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Torlak, S. (2016). Mekân Meselesine Bir Giriş. Der. Andy Merrrfield vd. Mekân Meselesi. İstanbul: Tekin Yayınları.
• Tösten, R. (2019). Fiziksel düzenlemeler/sınıf ve materyal organizasyonu. Sarıgöz, O., Tösten, R. Ve Baş, M. (Ed.) Sınıf yönetimi (ss. 135-150). Ankara: Anı yayıncılık.
• Tösten, R. (2020). Okul dışı eğitim ve öğrenme. (Edit. Taşdan, M. & Kaya, H. İ.). Kuramdan Uygulamaya Okul Dışı Öğrenme Ortamları. Pegem Akademi
• Yalçınkaya, M. (2002). Açık sistem teorisi ve okula uygulanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2).