ANALYSIS OF THE EFFECTS OF ASYMMETRIC INFORMATION THEORY ON THE HEALTH SECTOR: THE CASE OF KÜTAHYA PROVINCE

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 90, 729 - 753, 16.04.2024

Berna Hızarcı Beşer , Sena Dönmez

https://doi.org/10.17755/esosder.1386505

Öz

ASİMETRİK BİLGİ TEORİSİNİN SAĞLIK SEKTORÜ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN ANALİZİ: KÜTAHYA İLİ ÖRNEĞİ

Öz

Asimetrik bilginin en yoğun yaşandığı piyasaların başında sağlık sektörü gelmektedir. Sağlık sektöründe, belirsizlik algısının artması, memnuniyet duygusunun azalması, güvensizliklerin artması, ekonomik kayıpların artması ve bilgi ihtiyacı eksiklikleri çoğunlukla asimetrik bilgiden kaynaklanmaktadır. Günümüzde sağlık hizmetlerinde beklentilerin pandemi sonrasında değişmesi ekonomik açıdan ülkelerin ekonomisini zora sokmuştur. Bu yüzden ekonomik açıdan kayıplara neden olan ve sağlık sektöründe teknik bilginin giderek artması asimetrik enformasyon sorununun araştırılmasına ve önemine vurgu yapan çalışmaların artmasına neden olmuştur. Bu çalışmada Kütahya ilinde sağlık sektöründe asimetrik bilginin etkileri ve boyutu Kütahya’da ikamet eden 2021 ile 2022 yıllarında en az bir defa hastaneye gitmiş 400 bireye anket verileri ile araştırılmıştır. Asimetrik bilgiyi etkileyen/belirleyen beş adet faktör tespit edilmiş, memnuniyet düzeyinin cinsiyete göre, memnuniyet ve bilgi ihtiyacının ise medeni duruma göre değişkenlik gösterdiği bulgusuna ulaşılmıştır. ANOVA sonuçlarına göre bilgi ihtiyacı ile yaş, gelir düzeyi, meslek grupları, eğitim düzeyi arasında; memnuniyet ile gelir düzeyi ve tercih edilen hastane türü arasında, ayrıca güven ile gelir düzeyi arasında anlamlı bir ilişkinin varlığına dair bulgular elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Asimetrik bilgi, sağlık sektörü, hasta hekim ilişkileri

Kaynakça

• Akdağ, Y. (2012). Sağlık harcamalarının hayatın kalitesine yaptığı etkinin ölçülmesi: Denizli örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Al-Hanawi, M. K., Mwale, M. L. & Quattan, A. M. (2021). Health insurance and out- of-pocket and medicine: Heterogeneities along income. Frontiers in Pharmacology, 12, 1-13.
• Arrow, K. J. (1963). Uncertainty and the welfare economics of medical care. In Uncertainty in Economics Academic Press, 53(5), 345-375.
• Barros, P. P., Machado, M. P., & Sanz-De-Galdeano, A. (2008). Moral hazard and the demand for health services: A matching estimator approach. Journal of Health Economics, 27(4), 1006-1025.
• Bilgili, E., & Ecevit, E. (2008). Sağlık hizmetleri piyasasında asimetrik bilgiye bağlı problemler ve çözüm önerileri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), 201-228.
• Bol, P., Gül, G., ve Erbaycu, A.E. (2013). Hasta-hekim iletişimindeki eksiklik ve hataların ortaya konmasında FMEA model analizinin katkısı. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi, 27(3), 181-191.
• Bozkurt, Ö.Ü.İ., ve Tan, A. (2021). Sağlık hizmetlerinde asimetrik bilgi, belirsizlik algısı ve güven kavramının rolü. Ankara: İksad Yayınevi.
• Çevik, A. (2020). Yarı kamusal mallar ve asimetrik bilgi arasındaki ilişki: Sağlık sektörü örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durmaz, T., ve Erdem, R. (2017). Hastanelerde arz kaynaklı gereksiz sağlık hizmeti kullanımının hasta algısı üzerinden değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eisenhauer, J.G. (2006). Severity of illness and the welfare effects of moral hazard. International of Health Care Finance and Economics, 6(4), 290-299.
• Ertong, G. (2011). Sağlık sisteminde hekim hasta ilişkisi ve güven unsuru (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Frank, R. G. (2016). Davranışsal iktisat ve sağlık ekonomisi (Çev. Göksu Y.D.). In Diamond P. and Vartiainen H. (Eds.) Davranışsal iktisat ve davranışsal iktisadın uygulamaları (ss. 195-234). Kamilçelebi H. (Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Geysi, A. (2019). Sağlık iletişiminde sosyal medyanın yeri: Kocaeli ilindeki sağlık kurumlarının sosyal medya kullanımlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gök, A. ve Türk, M. (2011). Perakendeci işletmelerde çevreyi koruma bilinci üzerine bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 125-152.
• Gülcemal, E., ve Keklik, B. (2016). Hastaların hekimlere duydukları güveni etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma: Isparta ili örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14), 64-87.
• Liu, C., vd. (2005). Beyond concern: A privacy trust behavioral intention model of electronic commerce. Information &Management Journal, 42(2), 289-304.
• Major, I. (2019). Two-sided information asymmetry in the healthcare industry. International Advances in Economic Research, 25(2), 177-193.
• Manavgat, G. (2018). Türkiye'de sigorta sahipliğinin hane halklarının sağlık harcamalarına olan etkisi: sağlıkta dönüşüm programı kapsamında bir uygulama. Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 443-476.
• Meleddu, M., Pulina, M., & Scuderi, R. (2020). Public and private healthcare services: What drives the choice? Socio-Economic Planning Sciences, 70, 1-11.
• Moscoso, N.S. & Tohme, F. (2001). Asymmetric information in hospital services (Oral presentation). In Argentina de Conference, Argentina, 1-20.
• Özcan, S., Baş, K. ve Taş, Y. (2013). Sağlık sektöründe bilgi asimetrisinin hasta memnuniyetine etkisi: Yalova ağız ve diş sağlığı merkezinde bir uygulama. Uluslararası Avrasya Ekonomileri Konferansı, 17-18 Eylül, St.Petersburg Russia, 820-830.
• Pearson, S. D., & Raeke, L. H. (2000). Patients’ trust in physicians: Many theories, few measures, and little data. Journal of General Internal Medicine, 15(7), 509-513.
• Savage, E., & Wright, D. J. (2003). Moral hazard and adverse selection in Australian private hospitals: 1989–1990. Journal of Health Economics, 22(3), 331-359.
• Skipper, J. K., Tagliacozzo, D. L., & Mauksch, H. O. (1964). What communication means to patients. An Journal of Nursing, 64(4), 101–103.
• Şekerci, N. (2016). Özel hastane hizmetlerinde asimetrik bilgi ile ahlaki tehlike ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Temel, K. ve Aydın, M. (2018). Sağlık hizmetlerinde, hasta-hekim ilişkisinde yaşanan bilgi asimetrisinin ortaya çıkardığı ekonomik sorunlar: Çanakkale örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(4), 745-765.
• Thom, D. H., vd. (2002). Patient trust in the physician: Relationship to patient requests. Family Practice, 19(5), 476-483.
• Ünal, Ö. (2016). Hasta hekim iletişimin hastanın hekim bağlılığına ve hastane bağlılığına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Weisbrod, A. (1991). Competition in health care: A cautionary view. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Yaylalı, M., Kaynak, S. ve Karaca, Z. (2012). Sağlık hizmetleri talebi: Erzurum ilinde bir araştırma, Ege Akademik Bakış, 12(4), 563-573.