İlkokul Öğrencilerinin Okuma Profillerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 92, 1430 - 1444, 08.10.2024

Şafak Kaman , Aydın Bulut

https://doi.org/10.17755/esosder.1486727

Öz

Araştırmanın amacı, İlkokul öğrencilerinin okuma profillerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Genel tarama modeli kullanılarak yapılmış olan çalışmanın örneklem grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılında, Kırşehir İlinde bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okuluna ve özel okula giden 537 ilkokul öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmaya katılan öğrencilerin kişisel özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Kişisel Bilgi Formunda öğrencilerin cinsiyetleri, sınıf düzeyleri, anne-baba eğitim düzeyleri ve öğrenim gördükleri okul türüne yönelik sorular yer almıştır. Araştırma verileri “Okuma Profili Ölçeği” ile elde edilmiştir. Araştırma sonuçları cinsiyet değişkeni olarak erkek ve kız öğrencilerinin okuma profillerinin farklılaştığını, okuma profillerinin sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık ortaya koyduğunu, anne ve baba mezuniyet durumunun anlamlı bir farklılık ortaya koymadığını göstermiştir. Ayrıca öğrencilerin okuma profili algılarının öğrenim görülen okul türüne göre anlamlı bir farklılık ortaya koyduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Okuma, Okuma Profili, İlkokul Öğrencileri

Examination of Reading Profiles of Primary School Students in Terms of Various Variables

Öz

The aim of the study is to examine the reading profiles of primary school students in terms of various variables. The sample group of the study, which was conducted using the general survey model, consisted of 537 primary school students attending state and private schools affiliated with the Ministry of National Education in Kırşehir Province during the 2023-2024 academic year. A Personal Information Form prepared by the researcher was used to determine the personal characteristics of the students participating in the study. The Personal Information Form included questions regarding the students' gender, grade level, parents' education level, and the type of school they attended. The research data were obtained using the "Reading Profile Scale." The research results showed that the reading profiles of male and female students differed based on the gender variable, and there was a significant difference in reading profiles according to grade level. However, parents' graduation status did not show a significant difference. Additionally, the results indicated that students' perceptions of their reading profiles significantly differed based on the type of school attended.

Anahtar Kelimeler

Reading, Reading Profile, Primary School Students

Kaynakça

• Akkaya, N., & Özdemir, S. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi (İzmir-Buca Örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 75-96. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/buefad/issue/3812/51102 adresinden elde edilmiştir.
• Aktaş, E., & Çankal, A. O. (2019). Akıcı okuma stratejilerinin 4. sınıf Türkçe derslerinde okuduğunu anlama becerisine ve okuma motivasyonuna etkisi. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 11(1), 85-114. 20/05/2024 tarihinde https://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/1089 adresinden elde edilmiştir.
• Aktaş, E., & Vural, E. (2023). İmam-Hatip ortaokulu öğrencilerinin okuma kültürü düzeylerinin okuma profilleri bağlamında incelenmesi: Alanya Örneği. Ana Dili Eğitim Dergisi,11(3), 774. https://doi.org/10.16916/aded.1287810
• Akyol, H. (2019). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Akyol, H., Yıldırım, K., Ateş, S., Çetinkaya, Ç., & Rasinski, T. V. (2014). Okumayı değerlendirme: Öğretmenler için kolay ve pratik bir yol. Ankara: Pegem.
• Alan, Y. (2020). Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin kitap okuma profilleri. Söylem Filoloji Dergisi, 5(1): 278-303. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.720634
• Anderman, E. M., & Maehr, M. L. (1994). Motivation and schooling in the middle grades. Review of Educational Research, 64(2), 287–310. https://doi.org/10.3102/00346543064002287
• Applegate, A. J., Applegate, M. D., Mercantini, M. A., McGeehan, C. M., Cobb, J. B., DeBoy, J. R., … Lewinski, K. E. (2014). The Peter Effect Revisited: Reading Habits and Attitudes of College Students. Literacy Research and Instruction, 53(3), 188–204. https://doi.org/10.1080/19388071.2014.898719
• Arı, E., & Demir, M. K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128. 20/05/2024 tarihinde https://www.anadiliegitimi.com/tr adresinden elde edilmiştir.
• Aydemir, Z., & Öztürk, E. (2022). Okuma profili ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Milli Eğitim, 51(236), 3393-3412. https://doi.org/10.37669/milliegitim.940529
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 265-300. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/hmkusbed adresinden elde edilmiştir.
• Balcı, A., Uyar, Y., & Büyükikiz, K. K. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 965-985. 20/05/2024 tarihinde https://turkishstudies.net/turkishstudies.jsp adresinden elde edilmiştir.
• Bamberger, Richard (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme. (B. Çapar, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Başaran, M., & Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 73-92. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/gefad/issue/6745/90688 adresinden elde edilmiştir.
• Camp, Deanne (2007). Who’s reading and why: reading habits of lst grade through graduate students. Reading Horizons Journal, 47(3), 251-268. 20/05/2024 tarihinde chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://scholarworks.wmich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1117&context=reading_horizons adresinden elde edilmiştir.
• Coltheart, M. (2005). Comprehension instruction: Research-based best practices. M. J. Snowling ve C. Hulme (Ed.), The science of reading: A handbook. USA: Blackwell.
• Creswell. J. W., & Creswell, J. D. (2017). Araştırma tasarımı: Niteliksel, niceliksel ve karma yöntem yaklaşımları. 4. Baskı, Sage, Newbury Park.
• Deniz, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3(2), 46-64. 20/05/2024 tarihinde chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/227524 adresinden elde edilmiştir.
• Epçaçan, C. (2013). Sokrat semineri tekniğine dayalı öğretimin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisine ve okumaya ilişkin tutuma etkisi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 58, 93-116. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/kilisiibfakademik/archive adresinden elde edilmiştir.
• Farr, R. & Carey, R.F. (1986). Reading: What can be measured? (2nd ed). Newark: International Reading Association.
• Geçgel, H., Kana, F., Öztürk, N. E., & Akkaş, İ. Y. (2020). Öğretmen adaylarının okuma motivasyonları ve sosyal medyaya özgü epistemolojik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 478-507. https://doi: 10.31464/jlere.742459
• Güneş, F. (2012). Okuma ve zihni yönetme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 1-15. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/mkusbed/issue/19552/208320 adresinden elde edilmiştir.
• Gür Erdoğan, D., & Demir, Y. E. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (32), 85-96. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/sakaefd/issue/30334/327406 adresinden elde edilmiştir.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul: Nobel Yayınları.
• Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62.
• Kızgın, A., & Baştuğ, M. (2020). Okuma motivasyonu ve okuduğunu anlama becerisinin akademik başarıyı yordama düzeyi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 601-612. https://doi.org/10.31464/jlere.767022
• Marinak, B. A., Malloy, J. B., Gambrell, L. B., & Mazzoni, S. A. (2015). Me and My reading profile. The Reading Teacher, 69(1), 51-62. https://doi.org/10.1002/trtr.1362
• Mazzoni, S. A., Gambrell, L. B., & Korkeamaki, R. L. (1999). A cross-cultural perspective of early literacy motivation. Journal of Reading Psychology, 20, 237-253. https://doi.org/10.1080/027027199278411
• Mckenna, M. C., Kear, D. J., & Ellsworth, R. A. (1995). Children’s attitudes toward reading: a national survey. Reading Research Quarterly, 30(4), 934-956. https://doi.org/10.2307/748205
• Odabaş, H., Odabaş, Z.Y. & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465. 20/05/2024 tarihinde https://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/313 adresinden elde edilmiştir.
• Sainsbury, M., & Schagen, I. (2004). Attitudes to reading at agesnine and eleven. Journal of Research in Reading, 27(4), 373–386. https://doi.org/10.1111/j.1467-9817.2004.00240.x
• Sallabas, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/inuefd/issue/8707/108710 adresinden elde edilmiştir.
• Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi. (10. Baskı) (Çev. Edt. G. Yüksel). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Suna, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarının analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Taylor, B. M., Frye, B. J., & Maruyama, G. M. (1990). Time spent reading and reading growth. American Educational Research Journal, 27(2), 351-362. https://doi.org/10.3102/00028312027002351
• Tracey, D. H., & Morrow, L. M. (2006). Lenses on reading. New York: The Guilford.
• Verhoeven, L., & Perfetti, C. (2008). Advances in text comprehension: model, process and development. Applied Cognitive Psychology, 22(3), 293-301. https://doi: 10.1002/acp.1417
• Yıldırım, K., Çetinkaya, Ç., & Ateş, S. (2013). Akıcı okumaya yönelik öğretmen bilgisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(22), 263-281.
• Yıldız, D., Ceran, D., & Sevmez, H. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları profili. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8(3), 141-166. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/usaksosbil/issue/21660/232894 adresinden elde edilmiştir.
• Yıldız, M., & Kaman, Ş. (2016). İlköğretim (2-6. Sınıf) öğrencilerinin okuma ve yazma tutumlarının incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 507-522. 20/05/2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/tsadergisi/issue/24724/261481 adresinden elde edilmiştir.
• Yılmaz, M., & Ertem, İ. S. (2020). İlkokul öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(34), 2210-2219. http://dx.doi.org/10.31589/JOSHAS.489