The recent COVID-19 pandemic has posed a global threat to the human population, severely influencing countries' health systems and economies. In this process, countries' policymakers have used all available means to cope with this unpredictable crisis, taking various measures and developing response strategies. Although some of these measures and strategies were similar, the impact of the COVID-19 pandemic varied significantly across countries, especially regarding the number of cases and deaths. To analyze this difference, studies need to evaluate the strength of the possibilities, limitations, and measures taken by countries in the fight against the COVID-19 pandemic. In this study, a study within the scope of N-11 countries, including Turkey, is discussed and the performances of these 11 countries in the fight against COVID-19 are compared. Multi-Criteria Decision Making methods were used for performance analysis and health and economic evaluation criteria were taken as the basis. ENTROPI was used to assign weights to the criteria and TOPSIS, VIKOR, and COPRAS methods were preferred for performance ranking. The BORDA Counting method was used to obtain an integrated ranking. According to the study results, South Korea ranked first, Turkey ranked second and the Philippines ranked eleventh in terms of performance in the fight against COVID-19.
The most important criteria in determining performance are Case/Death, Tests per Million, and Deaths per Million.
COVID-19 Struggle N-11 Countries Multi-Criteria Decision Analyses
Yakın zamanda meydana gelen COVID-19 pandemisi insan nüfusu için küresel bir tehdit oluşturmuş, ülkelerin sağlık sistemleri ve ekonomileri üzerinde ciddi baskılar yaratmıştır. Bu süreçte ülkelerin politika yapıcıları, bu öngörülemez krizle başa çıkmak için mevcut tüm imkanlarını kullanmış, çeşitli önlemler almış ve mücadele stratejileri oluşturmuşlardır. Bu önlem ve stratejilerin bir kısmının benzer olmasına rağmen COVID-19 pandemisinin etkisi, özellikle vaka ve ölüm sayıları açısından ülkeler arasında önemli farklılık göstermiştir. Bu farklılığı analiz etmek için, ülkelerin COVID-19 pandemisi ile mücadelede ellerindeki imkanların gücünü, kısıtlamaları ve aldıkları önlemleri değerlendiren çalışmalara ihtiyaç doğmuştur. Bu çalışmada, Türkiye'nin de içinde bulunduğu N-11 ülkeleri kapsamında bir araştırma ele alınmış ve söz konusu 11 ülkenin COVID-19 ile mücadele sürecindeki performansları karşılaştırılmıştır. Performans analizi için Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri kullanılmış ve sağlık ile ekonomik değerlendirme kriterleri temel alınmıştır. Kriterlere ağırlık atamak için ENTROPİ, performans sıralaması için TOPSIS, COPRAS ve VIKOR yöntemleri tercih edilmiştir. Bütünleşik bir sıralama elde etmek için ise Borda yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre; COVID-19 ile mücadele performansında Güney Kore birinci sırada, Türkiye ikinci sırada ve Filipinler ise onbirinci sırada yer almıştır. Performans belirlemede en önemli kriterler ise Vaka/Ölüm, Milyon başına test ve Milyon başına ölüm kriterleri elde edilmiştir.
COVID-19 Mücadelesi N-11 Ülkeleri Çok Kriterli Karar Analizi
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Yöneylem |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 29 Ocak 2025 |
Gönderilme Tarihi | 11 Temmuz 2024 |
Kabul Tarihi | 10 Kasım 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 24 Sayı: 1 |
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (Electronic Journal of Social Sciences), Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
ESBD Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (Electronic Journal of Social Sciences), Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilmiştir. Marka No:2011/119849.