Öz
Yaklaşık yedi yüz yıl süren Klasik Türk edebiyatı içerisinde manzum ve mensur olarak birçok eser kaleme alınmıştır. Sanatçıların vermiş olduğu bu eserler Türk halkının edebî beğenisini yansıtabilmeyi başarmıştır. Ancak bunlardan manzum olanlar mensur olanlara nazaran daha fazla ilgi görmüştür. Dolayısıyla mensur eserlere yeteri kadar ihtimam gösterilmemiştir. Son zamanlarda yapılan çalışmalarla mensur eserler bir kısmı ilim âlemine tanıtılırken bir kısmı da hâlâ yazma eser kütüphanelerinde gün yüzüne çıkarılmayı beklemektedir. Özellikle mensur olarak kaleme alınan bazı hikâyeler halk arasında kazandıkları beğeniler ve üslupları bakımından manzum hikâyelerden aşağı kalmayacak bir öneme sahiptirler.
15. yüzyılda Ali bin Nakib Hamza tarafından kaleme alınan “Tuhfetü’l- Letâif” klasik Türk edebiyatının edebî faaliyetleri arasında önemli bir yere sahip olan mensur hikâyelere bir örnektir. Tek nüsha olduğu tespit edilen “Tuhfetü’l Letâif” Kanada’nın Toronto şehrinde Aga Khan Museum yazma eserler bölümünde “Demirbaş No: -AKM00280” numarası ile kayıtlıdır. Müellif nüshası olmadığı tespit edilen eser, 1593-94’te III. Murad (1574-1595) için kopyalanmış ve resimlendirilmiştir. Özgün metnin
yanında hat sanatının ve minyatür çizimlerin kalitesi, elyazmasını hem Osmanlı minyatür tarihi hem de Türk edebiyat tarihi için önemli bir eser hâline getirmektedir.
Bu çalışmada, öncelikle klasik Türk edebiyatında mensur hikâye geleneğine değinilecek ardından gelenek içerisinde kaleme alınmış olan “Tuhfetü’l-Letâif” ve onun müellifi Ali Bin Nâkîb Hamza hakkında bilgi verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Ali Bin Nâkîb Hamza Tuhfetü’l Letâif klasik edebiyat mensur hikâye XV. Yüzyıl
Kaynakça
- Altunel, İbrahim (2003). “Latife”, İslâm Ansiklopedisi. c. 27. İstanbul: TDV Yayınları, ss. 109-110.
- Aksoyak, İ. Hakkı (2010). “Eski Türk Edebiyatında Nesir Üzerine Bazı Belirlemeler”, haz. Hatice Aynur, vd. Nesrin İnşâsı (Düzyazıda Dil, Üslûp, Türler). İstanbul. Turkuaz Yayıncılık.
- Albayrak, Nurettin (2010). “Ansiklopedik Halk Edebiyatı Sözlüğü”, 2. Basım. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Batislam, H. Dilek (2013). “Divan Edebiyatında Latife ve Hezl”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 22, S.1, ss. 229-242.
- Çetişli, İsmail (2000). “Mitten Modern Hikâyeye Hikâyenin Sergüzeşti”, Bizim Külliye 3.8, ss. 41-46.
- Devellioğlu, Ferit (2005). “Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat”, 22. Baskı. Ankara: Aydın Kitabevi.
- Fidan, G. Gaye (2012). “Türk Edebiyatında Sindbâd-nâme Çevirileri: Tuhfetü’l-Ahyâr ve Kitâb-ı Sindbâd-nâme (İnceleme-Çeviri Yazılı Metin-Tıpkı Basım)” Yayınlanmamış Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi SBE.
- Hüseyin Kazım Kadrî (1927). “Büyük Türk Lügati”, İstanbul: Devlet Matbaası.
- Kavruk, Hasan ve İskender Pala (1998). “Hikâye”, İslâm Ansiklopedisi. c. 17. İstanbul: TDV Yayınları, ss. 491-493.
- Kavruk, Hasan (1998). “Eski Türk Edebiyatında Mensûr Hikâyeler”, İstanbul: MEB Yayınları.
- Köprülü, M. Fuat (2004). “Edebiyat Araştırmaları I-II”, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Levend, A. Sırrı (1967). “Divan Edebiyatında Hikâye”, TDAY Belleten, ss. 71-117.
- Levend, A. Sırrı (1998). “Türk Edebiyatı Tarihi”, 4. Basım. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Mazıoğlu, Hasibe (2014). “Eski Türk Edebiyatı Makaleleri”, 2. Basım. Ankara: TDK Yayınları.
- Mengi, Mine (2009). “Klasik Türk Edebiyatında Mensur Türlerin Seyri, Tasnifi ve Tasnif Sorunları”. Türklük Bilgisi Araştırmaları Cem Dilçin Armağanı ss. 43-49.
- Muallim Naci (1987). “Lügat-i Nâcî”, İstanbul: Çağrı Yayınları.
- Özön, M. Nihat(1985). “Türkçe’de Roman”, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Saraç, A. Yekta (2000). “Divan Edebiyatında Hikâye” Hece 46/47, ss. 53-57.
- Şemsettin Sami (2008). “Kâmûs-ı Türkî”, İstanbul: Sahaflar Kitap Sarayı Yayınları.
- TDK Türkçe Sözlük (2011).11. Baskı. Ankara: TDK Yayınları.
- Tılfarlıoğlu, Musa (2017). “Ali Bin Nakîb Hamza ve Tuhfetü’l-Letâ’if’i (Metin-İnceleme)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yağcı, Şerife (2002). “Klasik Türk Edebiyatı Geleneğinde Hikâye”, Türk Dünyası Araştırmaları, 141: ss.147-160.
- Yazıcı, Hüseyin (1998). “Hikâye”, İslâm Ansiklopedisi. c. 17. İstanbul: TDV Yayınları, ss. 479-48.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Nisan 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 1 |
