Çocukların Üstbilişsel Farkındalıkları ile Sürdürülebilir Kalkınmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 22, 31.03.2018

Esra Benli Özdemir Selçuk Arık

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumları ile üstbilişsel farkındalıkları arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. 2014-2015 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Ankara merkezde bir devlet okulunda öğrenimine devam eden 375 ortaokul öğrencisi araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri “Çocuklar İçin Üstbilişsel Farkındalık Ölçeği (ÜBFÖ-Ç) B Formu (Karakelle ve Saraç, 2007)” ve “Sürdürülebilir Kalkınmaya Yönelik Tutum Ölçeği (Kaya, 2013)” ile elde edilmiştir. Çalışmada öğrencilerin üstbilişsel farkındalıklarının cinsiyet ve sınıf düzeyine göre, sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumlarının ise sadece cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. İlişkisel analiz sonuçlarına göre; öğrencilerin üstbilişsel farkındalıklarıyla sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumları arasında manidar fakat düşük seviyede bir ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

Üstbilişsel farkındalık, sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutum, akademik başarı

Kaynakça

• Akbaş, T. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarında çevre olgusunun araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.Akın, A. (2006). Başarı amaç ortyantasyonları ile bilişötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. Aktağ, I., Şemşek, Ö. & Tuzcuoğlu, S. (2017). Determination Metacognitive Awareness of Physical Education Teachers. Journal of Education and Training Studies, 5(9), 63. http://dx.doi.org/10.11114/jets.v5i9.2511Bağçeci, B., Döş, B. ve Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551-566. 21.04.2015 tarihinde http://sbed.mku.edu.tr/article/viewFile/1038000303/1038000252 adresinden erişilmiştir.Baykara, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 80-92. 21.04.2015 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/87351 adresinden erişilmiştir.Baysal, Z. N., Ayvaz, A., Çekirdekçi, S. ve Malbeleği, F.(2013). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 68-81. 21.04.2015 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/2153 adresinden erişilmiştir.Benli, E. ve Arık, S. (2012). Akademik personelin, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının benlik saygı düzeylerinin ve sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Paper presented at the 1. Kıbrıs Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi. Girne, KKTC.Brown, A. L. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other more mysterious mechanisms. Eds. Franz E. Weinert & Rainer H. Kluwe. Metacognition, motivation and understanding. London: LEACardella-Elawar, M. (1992). Promoting self-regulation in mathematics problem solving through individualized feedback to bilingual students. Bilingual Review, 7(1), 36-45.Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (A. Aypay, Çev.). Ankara: AnıCohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Erlbaum.Cross, D. R., and Paris, S. G. (1988). Developmental and instructional analyses of children's metacognition and reading comprehension. J. Educa. PsychoL, 80, 131-142.Demirsöz, E. S. (2010). Yaratıcı dramanın öğretmen adaylarının demokratik tutumları, bilişüstü farkındalıkları ve duygusal zekâ yeterliliklerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.Desoete, A., Roeyers, H. & Buysse, A. (2001). Metacognition and mathematical problem solving in grade 3. Journal of learning disabilities, 34(5), 435-447. 04.07.2015 tarihinde http://cimm.ucr.ac.cr/resoluciondeproblemas/PDFs/Annemie Desoete.pdf adresinden erişilmiştir.ESTÜDAM Eğitim DergisiCilt:3, Sayı:1, 201818Dilci, T. ve Kaya, S. (2012). 4. ve 5. Sınıflarda Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Üstbilişsel Farkındalık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, 27, 247-267. 27.04.2015 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/117833 adresinden erişilmiştir.Dilek, C. (2010). Çevre eğitimi. Ed. Orçun Bozkurt. Çevre bilinci. Ankara: Pegem Akademi.Dignath, C., Buettner, G., & Langfeldt, H. (2008). How can primary school students learn self-regulated learning strategies most effectively? A meta-analysis on self-regulation training programmes. Educational Research Review, 3(2), 101-129.Dunlap, R. E. & Jorgenson, A. K. (2002). Environmental problems. The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Globalization.Ebner, D. & Baumgartner, R. J. (2006, September). The relationship between sustainable development and corporate social responsibility. In Corporate responsibility research conference (Vol. 4, No. 5.9, p. 2006).Emrahoğlu, N. ve Öztürk, A. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik başarılarına bilişsel farkındalığın etkisi: Bir nedensel karşılaştırma araştırması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 18-30.Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin.Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. In L.B. Resnick (Ed.), The nature of intelligence, 12, 231-235.Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive–developmental inquiry. American psychologist, 34(10), 906-911.Funtowicz, S. O. & Ravetz, J. R. (1991). A new scientific methodology for global environmental issues. Ecological economics: The science and management of sustainability, 10, 137.Goh, C. & Hu, G. (2014). Exploring the relationship between metacognitive awareness and listening performance with questionnaire data. Language Awareness, 23(3), 255-274. http://dx.doi.org/10.1080/09658416.2013.769558Göçer, T. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıkları ile mantıksal düşünme becerileri ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Gül, Ş., Özay Köse, E. ve Sadi Yılmaz, S. (2015). Biyoloji öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 119-130. 05.05.2015 tarihinde http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuayefd/article/view/5000071030/5000112173 adresinden erişilmiştir.Gürşimşek, I., Çetingöz, D. ve Yoleri, S. (2009). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin biliş üstü farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Paper presented at The First International Congress of Educational Research. Çanakkale. 1-3 May 2009.Hartman, H. J. (2002). Metacognition in scinece teaching and learning Metacognition in science teaching and learning. Eds. Hope J. Hartman. Metacognition in learning and instruction. Kluwer Academic Publishers: LondonHilty, L. (2011). Information technology and sustainability: essays on the relationship between information technology and sustainable development. Norderstedt: Books on Demand. Holden, E., Linnerud, K. & Banister, D. (2016). The imperatives of sustainable development. Sustainable Development, 25(3), 213-226. http://dx.doi.org/10.1002/sd.1647.Hong-Nam, K. & Page, L. (2014). Investigating Metacognitive Awareness and Reading Strategy Use of EFL Korean University Students. Reading Psychology, 35(3), 195-220. http://dx.doi.org/10.1080/02702711.2012.675418Karakelle, S. ve Saraç, S. (2007). Çocuklar için üstbilişsel farkındalık ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A ve B formları: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 87-103. 23.09.2014 tarihinde http://toad.edam.com.tr/sites/default/files/pdf/ust-bilissel-farkindalik-olcegi-ubfo-c-a-formu-toad.pdf adresinden erişilmiştir.Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.Kaya, M. F. (2013). Sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 175-193. 23.09.2014 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/3351 adresinden erişilmiştir.Kiremitçi, O. (2011). Beden eğitimi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(1), 92-99.Kocataş, A. (2012). Ekoloji. Bursa: Dora.Kramarski, B. (2004). Making sense of graphs: Does metacognitive instruction make a difference on students’ mathematical conceptions and alternative conceptions. Learning and Instruction, 14, 593-619.Kuiper, R. A. (2002). Enhancing metacognition through the reflective use of self-regulated learning strategies. The Journal of Continuing Education in Nursing, 33(2), 78-87. 01.07.2015 tarihinde http://europepmc.org/abstract/med/11916343 adresinden erişilmiştir.McKeown, R. (2002). Progress Has Been Made in Education for Sustainable Development. Applied Environmental Education & Communication, 1(1), 21-23. http://dx.doi.org/10.1080/15330150213983Ozaner, F. S. (2004). “Türkiye’de okul dışı çevre eğitimi ne durumda ve neler yapılmalı?” V.Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi 5-8 Ekim 2004 Taksim International Abant Palace, Abant İzzet Baysal Üniversitesi & Biyologlar Derneği, Abant- Bolu. Bildiri Kitabı (Doğa ve Çevre), 67-98, Biyologlar Derneği, İzmir.Özdemir Benli, E. ve Arık, S. (2013). Ortaokul öğrencilerinin benlik saygı düzeylerinin ve sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Journal of History School, 6(XVI), 641-655. http://dx.doi.org/10.14225/joh377Özdemir Benli, E. ve Kaşot, N. (2015). Türk ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetleri 6., 7., 8. sınıf öğrencilerinin benlik saygı düzeyleri ve sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından karşılaştırılması. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 3(1), 16-39. 22.04.2017 tarihinde http://fead.org.tr/dergi/wp-content/uploads/BENL.pdf adresinden erişilmiştir.Özdemir, O. (2007). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: “Sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim”. Eğitim ve Bilim, 32(145), 23-38. 22.04.2017 tarihinde http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/viewFile/813/166%20adresinden%2006.10.2011 adresinden erişilmiştir.Özkaya, A. (2013). Üstbilişsel ve internet tabanlı üstbilişsel öğretim yöntemlerinin öğrencilerin hücre bölünmesi ve kalıtım konusundaki başarılarına, tutumlarına ve üstbilişsel düşünme düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Özsoy, G. ve Günindi, Y. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10(2), 430-440. 22.04.2017 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/90652 adresinden erişilmiştir.Özsoy, G., Çakıroğlu, A., Kuruyer, H. G. ve Özsoy, S. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeylerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Fırat Üniversitesi, Elazığ.Palmer, J. (1998). Environmental Education in the 21st Century: Theory, practice, progress and promise (pp. 267-277). Hoboken: Taylor and Francis.Peters, R. (1985). The greenhouse effect and nature reserves. Bioscience, 35(11), 707-717. http://dx.doi.org/10.2307/1310052Pilten, P. (2008). Üstbiliş stratejileri öğretiminin ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin matematiksel muhakeme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Richter, L., Daelmans, B., Lombardi, J., Heymann, J., Boo, F. & Behrman, J. et al. (2017). Investing in the foundation of sustainable development: pathways to scale up for early childhood development. The Lancet, 389(10064), 103-118. http://dx.doi.org/10.1016/s0140-6736(16)31698-1Schraw, G. & Graham, T. (1997). Helping gifted students develop metacognitive awareness. Roeper Review, 20(1), 4-8. http://dx.doi.org/10.1080/02783199709553842Simpson, P. R., Hungerford, H. & Volk, T. L. (Eds.) (1988). Environmental education: A process for pre-service teacher training curriculum development. UNESCO-UNEP International Environmental Education Programme: Environmantal Education Series 26. India: The National Council of Educational Research and Training (NCERT). 25.04.2015 tarihinde http://unesdoc.unesco.org/images/0008/000822/082271eb.pdf adresinden erişilmiştir.Şahin, S. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilişüstü farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Sperling, R. A., Howard, B. C., Miller, L. A., & Murphy, C. (2002). Measures of children’s knowledge and regulation of cognition. Contemporary Educational Psychology, 27, 51 – 79.Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151), 89-103. 27.04.2015 tarihinde http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/viewFile/610/89%20adresinden%2009.10.2011 adresinden erişilmiştir.Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39: 307-320. 27.04.2017 tarihinde http://dergipark.ulakbim.gov.tr/hunefd/article/viewFile/5000048401/5000045722 adresinden erişilmiştir.Turan, S. ve Demirel, Ö. (2010). In what level and how medical students use metacognition? A case from Hacettepe University. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2(2), 948-952. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.132Türkmen, L. (2010). Çevre eğitimi. Ed. Orçun Bozkurt. Ekolojik konu ve sorunlar. Ankara: Pegem Akademi.Ünal, S. ve Dımışlı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye'de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(17). 25.04.2015 tarihinde http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1117-published.pdf adresinden erişilmiştir.WCED. (1987). The world commission on environment and development. Our common future. Oxford University Press, (The Bruntland Report). 26.04.2015 tarihinde http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm adresinden erişilmiştir.Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının özyeterlilik algıları ve üstbilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş. ve Yılmaz, M. (2005). Çevre Bilimi ve Eğitimi, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.Young, A. & Fry, J. (2012). Metacognitive awareness and academic achievement in college students. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 8(2), 1-10. 26.04.2015 tarihinde https://josotl.indiana.edu/article/viewFile/1696/1694 adresinden erişilmiştir.Zhang, L. J. & Wu, A. (2009). Chinese senior high school EFL students' metacognitive awareness and reading-strategy use. Reading in a Foreign Language, 21(1), 37. 26.05.2015