48-72 Aylık Çocukların Bilişsel Stillerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 300 - 322, 28.06.2020

Hatice Büşra Yılmaz , Aysel Tüfekci Akcan

Öz

Bu araştırma 48-72 aylık çocukların bilişsel stillerini ve bilişsel stillerinin çeşitli değişkenlere göre değişip değişmediğini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak çocukların demografik özelliklerini belirlemek amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” ve çocukların bilişsel stillerini incelemek amacıyla “Kansas Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar İçin Düşünsellik-İçtepisellik Ölçeği A formu (KRISP-A)” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Keçiören ilçesindeki okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören ve normal gelişim gösteren 48-72 aylık 413 çocuk oluşturmaktadır. Elde edilen veriler, Mann Whitney U-testi ve Kruskall Wallis testi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, çocukların bilişsel stil puanlarının ortalamanın altında bir yığılma gösterdiği görülmüştür. Tepki süresi puanları değişkenlere göre anlamlı fark göstermemiştir. Hata sayısı puanlarında ise çocukların okul türü, cinsiyet ve anne baba öğrenim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı fark bulunmuştur. Çalışmaya katılan çocukların bilişsel stil türlerinin en fazla hızlı doğrucu, en az ise yavaş yanlışçı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, Erken çocukluk, Bilişsel stil, Bilişsel tempo

An Investigation of the Cognitive Styles of 48-72 Month Old Children in terms of Different Variables

Öz

This study was conducted to investigate the cognitive styles of 48-72 month old children and whether their cognitive styles vary by different variables. Data collection tools include Personal Information Form, which was used to determine the demographic characteristics of children, and The Kansas Reflection-Impulsivity Scale Form A (KRISP-A), which was used to examine children's cognitive styles. The study group consisted of 413 children aged 48-72 months who attended pre-school education institutions in Keçiören district of Ankara province during 2018-2019 academic year. The data were analyzed by Mann Whitney U-test and Kruskall Wallis test. As a result of the study, it was observed that the cognitive style scores of the children showed an aggregation below the average. Response time scores did not show significant variation by the variables. On the other hand, a significant difference was found in the number of errors in terms of school type, children’s gender and parental education level. In terms of cognitive style types of the children participating in the study, rapid corrector was the most in number and slow false was the least.  

Anahtar Kelimeler

Preschool period, Early childhood, Cognitive style, Cognitive tempo

Kaynakça

• Aksoy, A.B. & Özkan, H.K. (2015). Çocukların bilişsel tempoları ile sosyal problem çözme becerilerinin bazı demografik özellikler açısından incelenmesi (Kırklareli il merkezi örneklemi). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 401-417.
• Atasoy, B. (2004). Bilgisayar destekli öğretim ortamlarında farklı bilişsel stillere sahip öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanma durumlarının akademik başarılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydoğmuş-Bayar, S. (2018). 48-72 aylık çocukların bilişsel stilleri ile baba katılımı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Brown, S. D. (1985). The interaction of conceptual tempo and modeling on motor performance (learning style). Doctoral Dissertation. Louisiana State University Agricultural and Mechanical College. USA.
• Brown, H. D. (2007). Principles of language learning and teaching. (5. ed.). United States: Pearson.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. & Köklü, N. (2018). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem.
• Carretero-Dios, H., de los Santos-Roing, M., & Buela-Casal, G. (2009). Role of matching familiar figures test-20 in the analysis of theoretical of the reflection-impulsivity: A study with personality. International Journal of Psychological Research, 2(1), 6-15.
• Ceylan, E. (2008). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeyinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Danili, E. & Reid, N. (2006). Cognitive factors that can potentially affect pupils' test performance. Chemistry Education Research and Practice, 7, 64-83.
• Doğan, E. (2013). Okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel stillerinin anne davranışları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Durak-Demirhan, T. (2012). Bilişsel tempo eğitimi programının 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoları ve davranış sorunlarına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Er, S. (2012). Farklı bilişsel tempoya sahip 5–6 yaş grubu çocukların işitsel muhakeme ve işlem becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Fisher, D. S. (2009). The relationship between cognitive style and emotional/behavioral expression in a clinical sample of children. Doctoral Dissertation. Widener University, Chester, Pennsylvania.
• Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi (Yayına hazırlayan, B. Onur). Ankara: İmge.
• Gargallo, B. (1993). Basic variables in reflection-impulsivity: A training programme to increase reflectivity. European Journal of Psychology of Education, 8(2), 151-167.
• Gomes, L. & Livesey, D. (2008). Exploring the link between impulsivity and peer relations in 5-and 6-year-old children. Child: Care, Health and Development, 34(6), 763-770.
• Kagan, J. (1966). Reflection-impulsivity: the generality and dynamics of conceptual tempo. Journal of Abnormal Psychology, 71(1), 17-24.
• Kandır, A. (2001). Çocuk gelişiminde okul öncesi eğitim kurumlarının yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, 151, 102-104.
• Kaya-Bağdaş, Ç. (2018). Anasınıfı ve ilkokul 1. Sınıfa devam eden Ahıska Türkü ve Türk Çocuklarının bilişsel stillerine göre ahlaki ve sosyal kural algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayılı, G. & Erbay, F. (2019). A comparison of preschool children’s communication and emotional skills on the basis of their cognitive tempos. Early Child Development and Care, 189(4), 625-634.
• Koçyiğit, S. & Kayılı G. (2014). Farklı bilişsel tempoya sahip anaokulu çocuklarının ilkokula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(175) 14-26.
• Kolcu, Ş. (2014). Farklı bilişsel tempodaki çocukların oyun davranışlarının ve akran ilişkilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özkan, H. K. & Tozduman-Yaralı K. (2016). Beş-altı yaş çocuklarının bilişsel stilleri ile sosyal yetkinlik ve davranış durumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2195-2206.
• Peters, R. V. & Bernfeld, G. A. (1983). Reflection–impulsivity and social reasoning. Developmental Psychology, 19(1), 78-81.
• Salkind, N. J. & Nelson C. F. (1980). A note on the developmental nature of reflection-impulsivity. Developmental Psychology, 16(3), 237-238.
• Seçer, Z. (2003). Yoğun düşünme (reflection) eğitimi programının çocukların ahlaki yargılarına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Seçer, Z., Çeliköz, N., Koçyiğit, S., Seçer, F. & Kayılı, G. (2010). Social skills and problem behaviours of children with different cognitive styles who attend preschool education. Australian Journal of Guidance and Counselling, 20(1), 91-98.
• Seçer, Z., Çeliköz, N. & Yaşa, S. (2008). Okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel stillerine göre ahlaki ve sosyal kural anlayışları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 561-576.
• Seçer, Z. & Özmen, S. K. (2015). Dikkat toplamayı geliştirici etkinliklerin içtepisel okul öncesi çocukların düşünme ve dikkat toplama becerilerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1803-1816.
• Seçer, Z. & Sarı, H. (2014). Düşünme eğitimi programının impulsif özellikli öğrenme güçlüğüne sahip çocukların bilişsel stillerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(171), 26-36.
• Seçer, Z., Sarı, H., Çeliköz, N. & Üre, Ö. (2009). Okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel stillerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 407-420.
• Smith, J. D. & Caplan, J. (1988). Cultural differences in cognitive style development. Developmental Psychology, 24(1), 46-52.
• Sujito, S., Budiharso, T., Solikhah, I. & Mutaqin, W. (2019). The effect of analogy variations on academic writing: How Indonesian EFL students perform with different cognitive styles. Journal of Social Studies Education Research, 10(1), 116-132.
• Tozduman-Yaralı, K. & Güngör-Aytar, F. (2019). Okul öncesi çocukların bilişsel tempolarına göre benlik algılarının incelenmesi. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 2(2) , 287-299.
• Trawick-Swith, J. (2013). Erken çocukluk döneminde gelişim: Çok kültürlü bir bakış açısı (Çev. Ed. B. Akman). Ankara: Nobel.
• Yaralı, K. (2015). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempolarına göre benlik algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vigil-Colet A. & Morales-Vives F. (2005). How impulsivity is related to intelligence and academic achievement. The Spanish Journal of Psychology, 8(2), 199-204.
• Ward, W. C. (1968). Reflection-impulsivity in kindergarten children. Child Development, 39, 867-874.
• Wright, J. C. (1971). KRISP (Kansas Reflection-Impulsivity Scale for Preschoolers). University of Kansas, Lawrence.