Kültürel Ögelerin Eğitim Kurumlarına Yansımaları

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 243 - 268, 29.12.2022

Hamza Öz , Nuri Baloğlu

https://doi.org/10.51725/etad.1031709

Öz

Bu çalışmanın temel amacı yönetici ve öğretmenlerin algılarına dayalı olarak kültürel ögelerinin eğitim kurumlarına yansımalarını ortaya koymaktır. Araştırma nitel araştırma paradigmasına uygun olarak tasarlanmıştır. Çalışma grubu Türkiye’de 21 farklı ilde farklı öğretim kurumlarında görev yapan 71’i kadın ve 80’i erkek olmak üzere toplam 151 öğretmenden oluşmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen soru formuna yazılı olarak verilen cevaplar yardımı ile toplanmıştır. Veri toplama aracı araştırmanın katılımcısı olan öğretmenlere sosyal paylaşım yoluyla iletilmiş ve yine aynı yolla toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutularak çözümlenmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular resmî ve özel okullardaki yönetici ve öğretmen görüşlerine göre okullardaki değerler, inançlar, varsayımlar, semboller, normlar, ritüeller, kahramanlar, efsaneler ve hikâyeler olmak üzere toplam 9 boyutta 54 farklı kategori altında çok farklı uygulamaların yansıdığını ortaya koymuştur. Eğitim kurumlarında törenlerin sayılarının artırılması, törenlerin, ritüellerin, seremonilerin, sloganların vs. daha çok kitle ile buluşturulması çalışmalarına yer verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul, Örgüt Kültürü, Okul Kültürü, Eğitim Kurumları

Reflections of Cultural Elements on Educational Institutions

Öz

The main purpose of this study is to reveal the reflections of cultural elements on educational institutions based on the perceptions of administrators and teachers. The research was designed in accordance with the qualitative research paradigm. The study group consisted of a total of 151 teachers, 71 women and 80 men, working in different educational institutions in 21 different cities in Turkey. The data were collected with the help of written answers to the questionnaire developed by the researchers. The data collection tool was communicated through social sharing to the teachers who were the participants of the research, and was collected in the same way. The obtained data were analyzed through content analysis. The findings obtained within the scope of the research revealed that very different practices were reflected in 54 different categories in 9 dimensions, including values, beliefs, assumptions, symbols, norms, rituals, heroes, legends and stories, according to the opinions of administrators and teachers in public and private schools. It has been suggested that the number of ceremonies in educational institutions be increased, and that more masses of people be engaged in ceremonies, rituals, ceremonies, slogans, etc.

Anahtar Kelimeler

School, Organization Culture, School Culture, Educational institutions

Kaynakça

• Açıklar, N. (2021). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile okul kültürü ilişkisine yönelik öğretmen algıları. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T. ve Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu. https://www.teknolojidekadin.org/user_files/files/1552897300 STEM_E%C4%9Fitimi_T%C3%BCrkiye_Raporu.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Aliyev, B. (2020). Okul kültürü üzerine yönetici ve öğretmen görüşlerinin nitel bir analizi: Bakü örneği. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Adapazarı: Sakarya.
• Anderson, C. S. (1982). The search for school climate: A review of the research. Review of Educational Research, 52(3), 368-420. https://doi.org/10.3102/00346543052003368.
• Ankaralıoğlu, S. (2020). Farklı okul kademelerinde görev yapan öğretmen algılarına göre yöneticilerin ruhsal liderlik stilinin okul kültürüne etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, H., Kuru, M. ve Satıcı, A. (2005). İlköğretim ve ortaöğretim okullarındaki örgüt kültürünün karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44(44), 449-472.
• Arslanargun, E. (2007). Okul aile iş birliği ve öğrenci başarısı üzerine bir tarama çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 119-135.
• Aslan, D. (2008). Liselerde örgüt kültürü (Sincan örneği). Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Aslan, M., Özer, N. ve Ağıroğlu, A. B. (2009). Okul kültürüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri: Nitel bir araştırma. Elementary Education Online, 8(1), 268-281.
• Balcı, A. (2014). Etkili okul ve okul geliştirme (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Barth, R. S. (2002). The culture builder. Educational Leadership, 59(8), 6-11.
• Bolman Lee, G. ve Deal, T. E. (2013). Reframing organizations: artistry, choice and leadership: San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Bulach, C. R. (2001). A 4-step process for identifying and reshaping school culture. Principal Leadership, 1(8), 48-51.
• California Department Of Education. (2018). Positive school climate: A hallmark of academically successful schools. https://data.calschls.org/resources/S3factsheet6_positiveclimate_20130904.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Chen, G., ve Weikart, L. A. (2008). Student background, school climate, school disorder, and student achievement: An empirical study of new york city's middle schools. Journal of School Violence, 7(4), 3-20. http://doi:10.1080/15388220801973813.
• Cheng, Y. C. (1993). Profiles of organizational culture and effective schools. School Effectiveness And School Improvement, 4(2), 85-110. https://doi.org/10.1080/0924345930040201.
• Chiang, L. H. (2003). Shaping positive school culture:Judgments of school administrators. Paper presented at the Mid-Western Educational Research Association. Columbus, OH.
• Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi (2. Baskı). Ankara: Pegem.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 269-283.
• Çetin, M. Ö. (1999). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre örgüt kültürü. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(11), 247-264.
• Deal, T. E. ve Peterson, K. D. (2016). Shaping school culture: John Wiley ve Sons.
• DuFour, R. (2007). Professional learning communities: A bandwagon, an idea worth considering, or our best hope for high levels of learning? Middle School Journal, 39(1), 4-8. https://doi.org/10.1080/00940771.2007.11461607.
• Ediger, M. (1997). Improving the school culture. Education, 118(1), 36-41.
• Esinbay, E. (2008). İlköğretim okullarında örgüt kültürü (Balıkesir ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Faster, D., ve Lopez, D. (2013). School climate measurement and analysis: National school climate center. ERIC. https://eric.ed.gov/?id=ED573678 adresinden erişilmiştir.
• Fullan, M. (2001). Leading in a culture of change. San Francisco, CA: Jossey Bass.
• Göldağ, B. (2015). Orta öğretim kurumlarında okul kültürü yoluyla değerler eğitimi (Malatya ili örneği). Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Güçlü, N. (2003). Okul kültürü. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 147-159.
• Gün, B. ve Çağlayan, E. (2013). Implications from the diagnosis of a school culture at a higher education institution. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 4(1), 47-59.
• Kruse, S. D. ve Louis, K. S. (1997). Teacher teaming in middle schools: Dilemmas for a schoolwide community. Educational Administration Quarterly, 33(3), 261-289. https://doi.org/10.1177/0013 161X97033003002.
• Kurt, T. (2006). Eğitim yönetiminde yerelleşme eğilimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 61-72.
• Leithwood, K., Leonard, L. ve Sharratt, L. (1998). Conditions fostering organizational learning in schools. Educational Administration Quarterly, 34(2), 243-276. https://doi.org/10.1177/0013161 X98034002005.
• Leithwood, K., Louis, K. S., Anderson, S. ve Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences student learning. Review of Research. Wallace Foundation.
• Levine, D. U. ve Lezotte, L. W. (1990). Unusually effective schools: A review and analysis of research and practice. ERIC. https://eric.ed.gov/?id=ED330032 sayfasından erişilmiştir.
• McGraw III, H. (2003). Creating the culture. American School Board Journal, 190(4), 40-43. https://eric.ed.gov/?id=EJ664361 sayfasından erişilmiştir.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. London: Sage.
• Nişancı, Z. N. (2012). Toplumsal kültür-örgüt kültürü ilişkisi ve yönetim üzerine yansımaları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 1279-1293.
• Oğulluk, H. (2010). Ortaöğretim kurumlarında örgüt kültürü (Tokat ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Özdemir, A. (2006). Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411-436.
• Özdemir, S. (2012). İlköğretim okullarında okul kültürü ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 599-620.
• Özkan, H. H. (2006). Popüler kültür ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 29-38.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research ve evaluation methods: Integrating theory and practice: Sage. https://study.sagepub.com/patton4e sayfasından erişilmiştir.
• Peterson, K. D. (2002). Positive or negative. Journal of Staff Development, 23(3), 10-15.
• Peterson, K. D. ve Deal, T. E. (1998). How leaders influence the culture of schools. Educational Leadership, 56, 28-31.
• Schein, E. H. (2010). Organizational culture and leadership ( 2. Baskı), Hoboken: John Wiley ve Sons.
• Seale, C. (1999). The quality of qualitative research. London: Sage.
• Spencer-Oatey, H. (2012). What is culture?A compilation of quotations. GlobalPAD Core Concepts, http://www.warwick.ac.uk/globalpadintercultural. sayfasından erişilmiştir.
• Şahin, M. (2019). Kültür değişimleri ve eğitim. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(3), 458-466.
• Şişman, M. (2006). Eğitimde demokrasi ve sosyal adalet: Türkiye eğitim sisteminin değişmeyen miti. Türk Eğitim Sisteminde Yeni Paradigma Arayışları Bildiriler Kitabı, 4-5.
• Şişman, M. (2007). Örgütler ve kültürler: örgüt kültürü. Ankara: Pegem.
• Şişman, M., ve Turan, S. (2003). Eğitimde yerelleşme ve demokratikleşme çabaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34(34), 300-315.
• Taneri, P. (2014). Üniversite öğrencilerinin demokrasinin eğitime yansımaları hakkındaki görüşleri (Çankırı Karatekin Üniversitesi). Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 12-27.
• Taylor, R. T. ve Williams, R. D. (2001). Accountability: Threat or target? School Administrator, 58(6), 30-33.
• Tschannen-Moran, M. (2014). Trust matters: Leadership for successful schools: John Wiley ve Sons.
• Uzun, D. (2007). Örgüt kültürünün bilgi yönetim sürecine ve örgütsel performansa etkisi: beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Voight, A., Austin, G. ve Hanson, T. (2013). A climate for academic success: How school climate distinguishes schools that are beating the achievement odds. California Comprehensive Center at WestEd.
• Waters, J. T., Marzano, R. J., ve McNulty, B. (2004). Leadership that sparks learning. Educational Leadership, 61(7), 48.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin