Investigation of Childhood Traumas and Healthy Family-Parenting Risk

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 327 - 351, 29.12.2022

Rabia Karaçay , Berna Güloğlu

https://doi.org/10.51725/etad.1159638

Öz

One of the aims of this study is to determine the prevalence of childhood trauma in parents.
Another aim was to examine the risk factors for being a healthy family-parent for parents who
were exposed to childhood trauma. Convenient sampling method was used. The sample of the
study consisted of 411 parents (314 mothers, 97 fathers) who had children between the ages of
5-17. Demographic Information Form, Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33), and Healthy
Families Parenting Inventory (HFPI) were administered to parents online. Frequency analysis
and Pearson chi-square test were used in the analysis of the data. According to the findings, the
rate of parental exposure to neglect/abuse varies between 6.8% and %16.3. A statistically
significant difference was found between parents who were exposed to emotional neglect and
parents who were not in all subscales of the HFPI. Also, all types of neglect and abuse were
found to be associated with depression and role satisfaction subscales of the HFPI. As a result,
childhood traumas affect the lives of individuals, and this effect is also reflected in the role of
parenting. Considering that these experiences are transferred from generation to generation,
experts working with families should not ignore childhood traumas.

Anahtar Kelimeler

Childhood trauma, neglect, abuse, parenting, healthy family

Çocukluk Çağı Travmaları ve Sağlıklı Aile-Ebeveynlik Risk Faktörlerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amaçlarından biri ebeveynlerdeki çocukluk çağı travma yaygınlığını belirlemektir. Çocukluk çağı travmasına maruz kalan ebeveynlerin sağlıklı aile-ebeveyn olmadaki risk faktörlerini incelemek ise diğer amaçtır. Çalışmanın örneklemini, kolay örnekleme yöntemiyle ulaşılan 5-17 yaş aralığında çocuğu olan 411 ebeveyn (314 anne, 97 baba) oluşturmuştur. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği ve Sağlıklı Aile Ebeveynlik Envanteri çevrimiçi ortamda uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde frekans analizi ve Pearson ki-kare testi kullanılmıştır. Bulgulara göre ebeveynlerin ihmale/istismara uğrama oranları %6.8 ile %16.3 arasında değişmektedir. Duygusal ihmale maruz kalan ebeveynlerle duygusal ihmale maruz kalmayan ebeveynler arasında Sağlıklı Aile Ebeveynlik Envanteri’nin tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık saptanmıştır. Ayrıca tüm ihmal ve istismar türlerinde Sağlıklı Aile Ebeveynlik Envanteri’nin depresyon ve rol memnuniyeti alt boyutlarında fark olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, çocukluk çağı travmalarının bireylerin hayatını etkilediği, bu etkinin ebeveynlik rolüne de yansıdığı görülmektedir. Bu deneyimlerin nesilden nesile aktarıldığı düşünüldüğünde ailelerle çalışan uzmanların çocukluk çağı travmalarını gözardı etmemesi gerekir.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk çağı travması, ihmal, istismar, ebeveynlik, sağlıklı aile

Kaynakça

• Abajobir, A. A., Kisely, S., Williams, G., Strathearn, L., Clavarino, A., ve Najman, J. M. (2017). Gender differences in delinquency at 21 years following childhood maltreatment: A birth cohort study. Personality and Individual Differences (106), 95-103. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016. 10.020.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2014). Türkiye Aile Yapısı Araştırması. https://www.aile.gov.tr/ media/50219/taya2013trk.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile içi Şiddet Araştırması. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/23338/KKSA-TRAnaRaporKitap26Mart.pdf?sequence=1&isAllowed=y sayfasından erişilmiştir.
• Akyıl, A. (2019). Çocukluk çağı travmaları, bilişsel duygu düzenleme ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi: Diyarbakır ve Mardin örneği. Yüksek Lisans Tezi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Atli, A., Şad, S. N. ve Özer, N. (2018, Mayıs). Anne-babaların ödüllendirme ve cezalandırma nedenleri, yöntemleri ve çocukları üzerindeki etkileri [ÖZ]. II. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi’nde sunulan bildiri, Çukurova Üniversitesi, Adana. https://avesis.inonu.edu.tr/yayin /dbe07006-5a1d-4b35 -bc78-b0b4c8926c3e/anne-babalarin-odullendirme-ve-cezalandirma-nedenleri-yontemleri-ve-cocuklari-uzerindeki-etkileri sayfasından erişilmiştir.
• Azar, S. T., Robinson, D. R., Hekimian E. ve Twentyman C. T. (1984). Unrealistic expectations and problem-solving ability in maltreating and comparison mothers. Journal of Consulting and Clinical Psychology (52)4, 687-691. https://doi.org/10.1037//0022-006x.52.4.687.
• Banyard, V. L. (1997). The impact of childhood sexual abuse and family functioning on four dimensions of women’s later parenting. Child Abuse & Neglect, 21(11), 1095–1107. https://doi.org/10.1016/S0145-2134(97)00068-9
• Banyard, V. L., Williams, L. M., ve Siegel, J. A. (2003). The impact of complex trauma and depression on parenting: an exploration of mediating risk and protective factors. Child Maltreatment, 8(4), 334–349. https://doi.org/10.1177/1077559503257106.
• Bernard van Leer Vakfı ve Boğaziçi Üniversitesi, Hümanist Büro ve Frekans Araştırma. (2014). Türkiye’de 0-8 yaş arası çocuğa yönelik aile içi şiddet araştırması. https://bernardvanleer.org/app/ uploads/2017/02/Research-domestic-violence-against-children-aged-0-8-years-in-Turkey-Turkishef5b.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Bernstein, D. P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, … Ruggiero, J. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. American Journal of Psychiatry, 151(8), 1132–1136. https://doi.org/10. 1176/ajp.151.8.1132
• Bert, S. C., Guner, B. M., Lanzi, R. G., ve Centers for the Prevention of Child Neglect (2009). The Influence of Maternal History of Abuse on Parenting Knowledge and Behavior. Family Relations, 58(2), 176–187. https://doi.org/10.1111/j.1741-3729.2008.00545.x
• Bifulco, A., Moran, P. M., Baines, R., Bunn, A. ve Stanford, K. (2002). Exploring psychological abuse in childhood: II. Association with other abuse and adult clinical depression. Bulletin of The Menninger Clinic, 66(3), 241–258. https://doi.org/10.1521/bumc.66.3.241.23366.
• Cengiz, A. (2013). Kadın ruh sağlığı ve toplumsal cinsiyet; Antalya ilinde bir klinikte uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Chan, K. L., Yan, E., Brownridge, D.A. ve Ip P. (2013). Associating child sexual abuse with child victimization in China. The Journal of Pediatrics, 162(5) 1028–1034. https://doi.org/10.1016 /j.jpeds.2012.10.054
• Chen, L. P., Murad, M. H., Paras, M. L., Colbenson, K. M., Sattler, A. L., Goranson, E. N., ... ve Zirakzadeh, A. (2010). Sexual abuse and lifetime diagnosis of psychiatric disorders: systematic review and meta-analysis. In Mayo Clinic Proceedingsed, 85(7), 618-629. https://doi.org/10.4065/ mcp.2009.0583.
• Cohen, R.J. ve Swerdlik, M.E. (2017). Psychological testing and assessment. New York, NY: McGraw-Hill.
• Cohen, L. R., Hien, D. A., ve Batchelder, S. (2008). The impact of cumulative maternal trauma and diagnosis on parenting behavior. Child Maltreatment, 13(1), 27–38. https://doi.org/1 0.1177/ 1077559507310045.
• Connell-Carrick, K., ve Scannapieco, M. (2006). Ecological correlates of neglect in infants and toddlers. Journal of Interpersonal Violence, 21(3), 299–316. https://doi.org/10.1177/0886 260505282884.
• Copeland, W. E., Keeler, G., Angold, A., ve Costello, E. J. (2007). Traumatic events and posttraumatic stress in childhood. Archives of General Psychiatry, 64(5), 577–584. https://doi.org/10.1001/arch psyc.64.5.577.
• Çalıklar, Ö. ve Kadıoğlu, H. (2020). Sağlıklı aile ebeveynlik envanterinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 11(1), 49-56. https://dx.doi.org/10.14744/ phd.2019. 93585.
• Dağlar, M., Melhuish, E. ve Barnes, J. (2011). Parenting and preschool child behaviour among Turkish immigrant, migrant and non-migrant families. European Journal of Developmental Psychology, 8(3), 261-279. http://dx.doi.org/10.1080/17405621003710827.
• De Bellis, M. D. (2001). Developmental traumatology: The psychobiological development of maltreated children and its implications for research, treatment, and policy. Development and Psychopathology, 13(3), 539-564. https://doi.org/10.1017/S0954579401003078.
• DiLillo, D., ve Damashek, A. (2003). Parenting characteristics of women reporting a history of childhood sexual abuse. Child Maltreatment, 8(4), 319–333. https://doi.org/10.1177/1077559 503257104.
• DiLillo, D., Tremblay, G. C. ve Peterson, L. (2000). Linking childhood sexual abuse and abusive parenting: the mediating role of maternal anger. Child Abuse & Neglect, 24(6), 767-779. https://doi.org/10.1016/S0145-2134(00)00138-1.
• Douglas, R. (2000). Reported anxieties concerning intimate parenting in women sexually abused as children. Child Abuse & Neglect, 24(3), 425–434. https://doi.org/10.1016/S0145-2134(99)00154-4.
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). (2013). European Report on Preventing Child Maltreatment. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0019/217018/European-Report-on-Preventing-Child-Maltreatment.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). (2020). Child Maltreatment. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/child-maltreatment sayfasından erişilmiştir.
• Ehrensaft, M. K., Knous-Westfall, H. M., Cohen, P. ve Chen, H. (2015). How does child abuse history influence parenting of the next generation? Psychology of Violence, 5(1), 16–25. https://doi.org/ 10.1037/a0036080.
• Erkılınç, M. (2021). Psikolojik destek almaya karar veren bireylerde çocukluk çağı travmaları ve algılanan sosyal desteğin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Fujiwara, T., Okuyama, M., ve Izumi (2012). The impact of childhood abuse history, domestic violence and mental health symptoms on parenting behaviour among mothers in Japan. Child: Care, Health & Development, 38(4), 530–537. https://doi.org/10.1111/j.1365-2214.2011.01272.x Fulu, E., Miedema, S., Roselli, T., McCook, S., Chan, K. L., Haardörfer, R., … UN Multi-country Study on Men and Violence study team (2017). Pathways between childhood trauma, intimate partner violence, and harsh parenting: findings from the UN Multi-country Study on Men and Violence in Asia and the Pacific. The Lancet. Global Health, 5(5), e512–e522. https://doi.org/10. 1016/ S2214-109X(17)30103-1.
• Genç Hayat Yayınları. (2012). Çocukların ev içinde yaşadıkları şiddet araştırması. https://genchayat.org/ wp-content/uploads/2021/08/ cocuklarin-ev-icinde-yasadiklari-siddet-arastirmasi.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Gözü, H. (2019). Parenting patterns in Turkey: The associations with academic achievement and self-esteem. Journal of Theory and Practice in Education, 15(2), 132-141. https://doi.org/10.17244/ eku. 491656. Greene, C. A., Haisley, L., Wallace, C., ve Ford, J. D. (2020). Intergenerational effects of childhood maltreatment: A systematic review of the parenting practices of adult survivors of childhood abuse, neglect, and violence. Clinical Psychology Review, 80, 101891. https://doi.org/10.1016/ j. cpr.2020.101891.
• Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. ve Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 24(3), 128-134. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale /204.pdf
• Harel, G. ve Finzi-Dottan, R. (2018). Childhood maltreatment and its effect on parenting among high-risk parents. Journal of Child and Family Studies, 27, 1513-1524. https://doi.org/10.1007/s10826-017-0994-z
• Herman, J. (2011). Travma ve İyileşme: Şiddetin Sonuçları-Ev İçi İstismardan Siyasi Teröre (T. Tosun, Çev.). İstanbul: Literatür.
• Hillis, S., Mercy, J., Amobi, A. ve Kress, H. (2016). Global prevalence of past-year violence against children: A systematic review and minimum estimates. Pediatrics, 137(3), e20154079. https://doi.org/10.1542/peds.2015-4079.
• Horton, C. (2003). Protective factors literature review: Early care and education programs and the prevention of child abuse and neglect. Center for the Study of Social Policy (Washington, D.C,). http://www.cssp.org/reform/strengthening-families/resources/body/LiteratureReview.pdf Howitt, D. ve Cramer, D. (2017). Introduction to SPSS in psychology. United Kingdom: Pearson.
• Hughes, M. ve Cossar, J. (2016). The relationship between maternal childhood emotional abuse /neglect and parenting outcomes: A systematic rewiev. Child Abuse Review 25(1), 31-45. https://doi.org/10.1002/car.2393.
• Kalyon, A. ve Yazıcı, H. (2020). Üniversite öğrencilerinde çocukluk dönemi ihmal ve istismar yaşantılarının yaşam doyumunu yordamadaki rolü: Cinsiyet ve ruhsal problemlere dayalı karşılaştırmalar. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10(3), 573-583. https://doi: 10.5961/jhes.2020.417
• Karadeniz Sarısakal, B. (2022). Çocukluk çağı travmalarının kuşaklararası döngüsünün duygu düzenleme becerileri, ebeveyn zihinselleştirmesi, ebeveynlik stilleri ve çocuk davranışları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Keskindemirci, G. ve Gökçay, G. (2020). Dil gelişimi gecikmiş olan çocuklarda ekran maruziyeti: Ön çalışma sonuçları. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi (83)1, 30-34. https://doi.org/10.26650/ IUITFD. 2019.0020.
• Kim, J. (2009). Type-specific intergenerational transmission of neglectful and physically abusive parenting behaviors among young parents. Children and Youth Services Review, 31(7), 761–767. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2009.02.002.
• Kim, K., Trickett, P., ve Putnam, F. (2010). Childhood experiences of sexual abuse and later parenting practices among non-offending mothers of sexually abused and comparison girls. Child Abuse & Neglect, 34, 610–622. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2010.01.007 .
• Kodan Çetinkaya, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Nesne Psikoloji Dergisi, 1, 21-43. doi: 10.7816
• Krysik, J. ve Lecroy, C. W. (2012). Development and initial validation of an outcome measure for home visitation: The healthy families parenting inventory. Infant Mental Health Journal, 33(5), 496–505. https://doi.org/10.1002/imhj.21343.
• Lang, A. J., Gartstein, M. A., Rodgers, C. S., ve Lebeck, M. M. (2010). The impact of maternal childhood abuse on parenting and infant temperament. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 23(2), 100–110. https://doi.org/10.1111/j.1744-6171.2010.00229.x
• Libby, A. M., Orton, H. D., Beals, J., Buchwald, D., Manson, S. M., ve AI-SUPERPFP Team (2008). Childhood abuse and later parenting outcomes in two American Indian tribes. Child Abuse & Neglect, 32(2), 195–211. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2007.07.006
• Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z. ve Razak Özdinçler, A. (2018). Dijital teknoloji kullanımının çocukların gelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 5, 227-247. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2018.5.2.0051.
• National Center for Mental Health Promotion and Youth Violence Prevention. (2012). Childhood Trauma and Its Effect on Healthy Development. http://www.promoteprevent.org/content/ childhood-trauma-and-its-effect-healthy-development sayfasından erişilmiştir.
• Polat, O. (2017). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı-1 tanımlar. Ankara: Seçkin.
• Ruscio, A. M. (2001). Predicting the child-rearing practices of mothers sexually abused in childhood. Child Abuse & Neglect, 25(3), 369–387. https://doi.org/10.1016/s0145-2134(00)00252-0.
• Saveanu, R. V., ve Nemeroff, C. B. (2012). Etiology of depression: genetic and environmental factors. The Psychiatric Clinics of North America, 35(1), 51–71. https://doi.org/10.1016/j. psc.2011.12.001.
• Sedlak, A.J., Mettenburg, J., Basena, M., Petta, I., McPherson, K., Greene, A., and Li, S. (2010). Fourth National Incidence Study of Child Abuse and Neglect (NIS–4): Report to Congress. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families.
• Stoltenborgh, M., Bakermans-Kranenburg, M. J. ve van IJzendoorn M. H. (2013). The neglect of child neglect: a meta-analytic review of the prevalence of neglect. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 48, 345-355. https://doi.org/10.1007/s00127-012-0549-y
• Supanitayanon, S., Trairatvorakul, P., ve Chonchaiya, W. (2020). Screen media exposure in the first 2 years of life and preschool cognitive development: a longitudinal study. Pediatric Research, 88(6), 894–902. https://doi.org/10.1038/s41390-020-0831-8
• Şar, V., Öztürk, E. ve İkikardeş, E. (2012). Çocukluk çağı ruhsal travma ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 32(4), 1054-1063. https://doi.org 10.5336/medsci.2011-26947
• Şar, V., Necef, I., Mutluer, T., Fatih, P., ve Türk-Kurtça, T. (2021). A revised and expanded version of the turkish childhood trauma questionnaire (CTQ-33): Overprotection-overcontrol as additional factor. Journal Of Trauma & Dissociation: The Official Journal of The International Society for The Study Of Dissociation (ISSD), 22(1), 35–51. https://doi.org/10.1080/15299732 .2020.1760171
• Tekin, Z. (2018). Kadın girişimciliği ve cinsiyet-rol stereotipleri: Muş ili örneği (Proje No. BAP-17-SBMY-4901-01). OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1091-1113. https://doi: 10.26466/opus.453934.
• Tarczon, C. (2012). Mothers with a history of childhood sexual abuse: Key issues for childprotection practice and policy. Australian Institute of Family Studies, 2, 1–15.
• UNICEF (2010). Türkiye Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuk-istismari-ve-aile-i%C3%A7i-%C5%9Fiddet-ara%C5%9Ftirmasi-%C3%B6zet-raporu-2010 sayfasından erişilmiştir.
• Van der Kolk, B. A. (2019). Beden kayıt tutar. Travmanın iyileşmesinde beyin, zihin ve beden. (H. Demirci, Çev.) Ankara: Nobel.
• Yıldırım, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve toplumsal cinsiyet tutumlarının flört şiddetine yönelik tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Wood, J. J., McLeod, B. D., Sigman, M., Hwang, W. C., ve Chu, B. C. (2003). Parenting and childhood anxiety: theory, empirical findings, and future directions. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 44(1), 134–151. https://doi.org/10.1111/1469-7610.00106.
• Xie, P., Wu, K., Zheng, Y., Guo, Y., Yang, Y., He, J., … Peng, H. (2018). Prevalence of childhood trauma and correlations between childhood trauma, suicidal ideation, and social support in patients with depression, bipolar disorder, and schizophrenia in southern China. Journal of Affective Disorders, 228, 41–48. https://doi.org/10.1016/j.jad.2017.11.011.
• Zalewski, M., Cyranowski, J. M., Cheng, Y., ve Swartz, H. A. (2013). Role of maternal childhood trauma on parenting among depressed mothers of psychiatrically ill children. Depression and Anxiety, 30(9), 792–799. https://doi.org/10.1002/da.22116.
• Zvara, B. J., Mills-Koonce, W. R., Appleyard Carmody, K., Cox, M., ve Family Life Project Key Investigators (2015). Childhood sexual trauma and subsequent parenting beliefs and behaviors. Child Abuse & Neglect, 44, 87–97. httbps://doi.org/10.1016/j.chiabu.2015.01.012