Analysing of Aphorisms in the Recommended Reading Books in Turkish Lessons for Secondary School Students

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 114 - 129, 28.06.2023

Büşra Güven , Gıyasettin Aytaş

https://doi.org/10.51725/etad.1307321

Öz

ABSTRACT
This research was carried out within the scope of the doctoral (PhD) dissertation, which is being prepared with the title of “The Role of Children’s Literature Works in Gaining Identity and Personality in Turkish Education”. In this study, interviews were carried out with the Turkish teachers who teach 5th, 6th, 7th and 8th grades in secondary schools. As a result of these interviews with the Turkish teachers, the books named “The Little Prince”, “My Grandpa’s Grocery” and “Momo”, which are in the top three of the list of books that the Turkish teachers recommend to their students, were analysed in terms of the aphorisms they contain. In this study, it is aimed to determine the aphorisms in the aforementioned reading books, based on the statement that wise sayings–laconisms (apothegm, proverbs, idioms, aphorisms, graffiti, motto, placard, etc.) should be included in the Turkish Course Curriculum at the secondary school level. The subgoal of this study is to determine the suitability of the prementioned aphorisms for the purposes of Turkish course and also to determine under which topics they affect the self–improvement and identity acquisition of the students. In this research carried out according to the content analysis method, the aphoristic expressions in the above-mentioned books were categorized and each book was evaluated on separately. It has been identified that the aphorisms determined in all three books are generally related to “humanitarian values / human relations” and also it has been identified that the considerations about “natural elements”, “occupations” and “time concept” come into prominence specifically for each book. The books named “The Little Prince” and “My Grandpa’s Grocery”, were found to have many aphorisms with negative contents about adults.

Anahtar Kelimeler

Aphorism, Little Prince, My Grandpa’s Grocery, Momo

Ortaokul Öğrencileri İçin Türkçe Derslerinde Tavsiye Edilen Okuma Kitaplarında Yer Alan Aforizmaların İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada “Türkçe Eğitiminde Kimlik ve Kişilik Kazandırmada Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Rolü” başlığıyla hazırlanmakta olan doktora tezi kapsamında; 5, 6, 7 ve 8. sınıflara ders veren Türkçe öğretmenleri ile yapılan görüşme sonucunda öğrencilerine okumaları için tavsiyede bulundukları kitap listesinin ilk üç sırasında yer alan “Küçük Prens”, “Dedemin Bakkalı” ve “Momo” adlı eserler barındırdıkları aforizmalar açısından incelenmiştir. Çalışmada Türkçe Dersi Öğretim Programında özlü sözlerin (vecize, atasözü, deyim, aforizma, duvar yazıları, motto, döviz vb.) ortaokul düzeyinde yer alması gerektiği ifadesinden hareketle adı geçen kitaplardaki aforizmaların belirlenmesi amaçlanmıştır. Söz konusu aforizmaların Türkçe dersinin amaçlarına uygunluğunu, öğrencilerin kişisel gelişimlerine ve kimlik kazanımlarına hangi başlıklar altında etkilerinin olduğunu tespit etmek ise alt amaçları oluşturmaktadır. İçerik analizi yöntemine göre yapılan araştırmada adı geçen kitaplardaki aforizma özelliği taşıyan ifadeler kategorize edilmiş ve kitap bazlı değerlendirilmiştir. Her üç kitapta tespit edilen aforizmaların genellikle “insani değerler / ilişkiler” ile ilgili olduğu; eserler özelinde “doğal unsurlar”, “meslekler” ve “zaman kavramı” ile ilgili düşüncelerin öne çıktığı belirlenmiştir. Küçük Prens ve Dedemin Bakkalı adlı kitaplarda yetişkinler ile ilgili olumsuz içerikli aforizmaların yoğun olduğu dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aforizma, Küçük Prens, Dedemin Bakkalı, Momo

Kaynakça

• Andı, M. F. (2004). Arif Nihat Asya'nın kısa nesirleri. İlmi Araştırmalar, 18, 7-16.
• Bak, H. (2016). Türk dili ve Rus dilindeki aşk ve dostluk ile ilgili özdeyişler üzerine bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 56, 169-175.
• Başar, S. ve Akın, E. (2022). Şermin Yaşar’ın çocuk kitaplarının eğitsel iletiler ve değer kavramları açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 62-71.
• Beyreli, L. ve Ak-Başoğul, D. (2017). Küçük Prens’in hedef kitlesi: çocuklar mı, yetişkinler mi? Synergies Turquie - Gerflint, 107-121.
• Cavga, S. ve Eyüp, B. (2021). Şermin Yaşar’ın çocuk kitaplarındaki eğitsel iletilerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1400-1420.
• Ende, M. (2017). Momo. (L. Çalışkan, Çev.). İstanbul: Pegasus.
• Erol, K. (2017). Vecize edebiyatı ve sosyal öğreti örneği olarak Raif Necdet Kestelli'nin süzme sözler'i. E-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9(2), 624-643.
• Göksel, A. ve Arıcı, A. F. (2021). Çağdaş çocuk kitaplarında yer alan aile büyüklerinin sunuluş biçimleri üzerine bir araştırma. Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), 23, 147-178.
• Kerimoğlu, C. (2010). Hakan Günday romanlarında aforizmalar. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(1),1174-1166.
• Koç, C. T. ve Demirkazık, E. (2019). Özlü sözlerin Arapça öğretiminde kullanılabilirliği: Hadâiku’l-Hikme örneği. Nüsha Dergisi, 48,1-26.
• Kurt, Ç. (2022). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserlerinde aforizmalar. Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). 20195716392253-02-Türkçe Öğretim Programı 2019.pdf (meb.gov.tr) sayfasından erişilmiştir.
• Özdeyiş. (t.y.) Türk Dil Kurumu içinde. https://sozluk.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Saint-Exupery, A. (2015). Küçük prens (C. Süreyya ve T. Uyar, Çev.). İstanbul: Can.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
• Yağar, A. S. (2016). Aforizma yazarı olarak Midhat Cemal Kuntay. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 8, 281-295.
• Yakıncı, C., Yakında, H. ve Akın, K. (2013). Tıp eğitiminde özdeyişlerin gücü. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 56, 143-150.
• Yaşar, Ş. (2020). Dedemin bakkalı. Ankara: Taze Kitap.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yorgancı, O. (2013). A’dan z’ ye –ist, -izm, -grafi, -log, -loji’ler sözlüğü. İstanbul: Parıltı.