Uşak Ekolojik Koşullarında Bazı Badem Çeşitlerinin Adaptasyonu

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 11 - 19, 08.02.2019

Ercan Yıldız , Çiğdem Erol Perdahcı

Öz

Badem Anadolu’nun en eski
meyve türlerinden birisi olmasına rağmen, yakın zamana kadar ülkemizde öteki
meyve türleri kadar önem arz etmemiştir. Ancak son yıllarda geç çiçek açan
çeşitlerin üretimde kullanılması ile badem üretimi, tüm dünyada olduğu gibi
ülkemizde de artış yönünde ivme kazanmıştır. Yapılan
bu çalışmada, Uşak ili ekolojisindebazı badem çeşitlerinin (Nonpareil, Texas, Drake, Ferragnes ve Ferraduel)fenolojik ve meyve
kalite özelliklerinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Elde
edilen bulgulara göre ilk çiçekler Nonpareil
çeşidinde 16 Mart, Ferragnes ve Ferraduel çeşitlerinde ise 26 Mart tarihinde
görülmüştür.Çeşitlerin çiçeklenme
süreleri 14 ile 17 gün arasında değişiklik göstermiştir. Meyve
tutum oranlarıFerragnes ve Ferraduel çeşitlerinde (sırasıyla %30.7 ve %30.8)
diğer çeşitlerden bariz olarak daha yüksek bulunmuştur. Yapılanpomolojik
analizler sonucunda Ferragnes ve Ferraduel çeşitlerinin meyve ağırlığı
(sırasıyla 4.15 g ve 4.02 g) en yüksek bulunurken, en düşük meyve ağırlığı 1.62
g ile Texas ve 1.67 g ile Nonpareil çeşitlerinde belirlenmiştir.Nonpareil ve
Texas çeşitlerinin iç oranı (sırasıyla %53.5 ve %52.7) en yüksek bulunurken, en
düşük iç oranı %25.2 ile Ferraduel çeşidinde saptanmıştır.Çalışma sonucuna
göre, Uşak ilinde sıklıkla karşılaşılan ilkbahar geç
donlarından korunma amaçlı diğer çeşitlerden yaklaşık 10 gün sonra çiçeklenen Ferragnesçeşidinin,
özellikle Ferraduel çeşidine nazaran meyve verimi ve iç randımanın yüksek
olması nedeniyle önerilebileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Badem Yetiştiriciliği, Çeşit

Kaynakça

• Ak, B.E., Kuzdere, H. ve Kaska, N., 2005. An Investigation on Phenological and Pomological Traits of Some Almond Cultivars Grown at Ceylanpınar State Farm in Turkey. Proceedings of the XII. GREMPA Meeting on Pistachios and Almonds. 63: 43–48.
• Akçay, M.E. ve Tosun, İ., 2005. Bazı geç çiçek açan yabancı badem çeşitlerinin Yalova ekolojik koşullarındaki gelişme ve verim davranışları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 36 (1): 1-5.
• Alkan, G. ve Seferoğlu, H.G., 2014. Bazı Badem Çeşitlerinin Aydın Ekolojisindeki Fenolojik ve Morfolojik Özellikleri. Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Meyve Bilimi ISSN: 2148-0036, 1(2): 38-44.
• Aslan, R., 2015. Bazı Yabancı Kökenli Badem Çeşitlerinin Şanlıurfa Koşullarında Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Aslantaş, R., 1999. Erzincan şartlarında yetiştirilen bazı badem (Amygdaluscommunis L.) çeşit/klon ve tiplerinin vejetatif ve genetatif gelişme ile çiçek tomurcuklarının dona dayanım derecelerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 99s.
• Atasever, Ö.Ö. ve Gerçekçioğlu, R., 2011. Kuru Koşullarda Yetişen Badem Çeşit ve Genotiplerinin Bitki ve Meyve Özellikleri. Türkiye VI.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Şanlıurfa, 128-134.
• Atlı, H.S., Arpacı, S., Açar, İ., Bilim, C., Akgün, A., Aydın, Y., Çağlar, S., Kaşka, N., Rastgeldi, U., Ak, B.E. ve Bozkurt, H., 2008. Yerli ve Yabancı Değişik Badem Çeşitlerinin GAP Bölgesi Sulu Koşullarında Gelişme, Meyveye Yatma, Verim ve Bazı Kalite Değerlerinin Karşılaştırılması. Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü Müd. Yayın No: 38, 34S. Gaziantep.
• FAO. Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2016. “Cropsdata” http://www.fao.org/faostat/en/#data.
• Kaşka, N., Küden, A.B. ve Küden, A., 1993. Özellikle Geç Çiçek Açan ve Bazı Yerli Badem Çeşitlerinin Adana ve Pozantı’da Yetiştirilmeleri Üzerinde Araştırmalar. Tübitak sonuç raporu No: 674, Adana 48s.
• Kaşka, N.,Küden, A.B. veKüden, A., 1998. Performance of some local and foreign almond cultivars in South East Anatolia. InProc. X GREMPA Seminar, Meknes (Morocco) (14-17 October 1997), 33: 181-183.
• Kaşka, N.,Yeşilkaynak, B. ve Yılmaz, K.U., 2002. Comparison of growth, flowering periods, bloom and small fruit densities of somelatefloweringTurkishandforeignalmondcultivarsunderirrigatedconditions in the Kahramanmaraş Region. ActaHorticulturae, 591: 465-472.
• Kuzdere, H., 1999. Ceylanpınar Tarım İşletmeleri Koşullarında Yetiştirilen Bazı Badem Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Şanlıurfa.
• Küden, A.B. ve Küden, A., 2000. Badem Yetiştiriciliği. TÜBİTAK, TARP yayınları. 18 s.
• Parlakçı, H., 2007. Yabancı Kökenli Değişik Badem Çeşitlerinin Bazı Pomolojik ve Kimyasal Özellikleri ile Bitki besin Maddesi Kapsamlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa.
• Polat, A.A.,Durgaç, C., Kamiloğlu, Ö., 1999. Bazı kayısı ve badem çeşitlerinin Hatay ili Yayladağı ilçesine uyumu üzerine araştırmalar. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Bildirileri, (14-17 Eylül), pp. 41-743, Ankara
• Polat, A.A. ve Çalışkan, O., 2011. Adaptation of SomeForeignAlmondCultivars in Dörtyol (Hatay) EcologicalConditions. Proc. Vth IS on PistachiosandAlmonds, ActaHorticulturae, 912: 423-426.
• Soylu, A., 2003. Ilıman İklim Meyveleri II. Uludağ Üniversitesi Zir. Fak. Ders Notları No:72, Bursa, 204-220.
• Wesley, K.A.,Warren, C.M., Kester, D.E. veRough, D., 1996. AlmondProduction Manuel (Technical Editor: W. C. Micke). The Evaluation andSelection of CurrentVarieties. Univ. of California, Divison of Agric. and Natural Resources, Publication 3364, 52-60.