Hatay İli Hassa İlçesinde Bulunan Bazı Yabani (Delice) Zeytin (Olea europaea L. subps. oleaster) Genotiplerinin Çelikle Köklenebilme Durumlarının Araştırılması

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 44 - 49, 30.10.2022

Yazgan Tunç , Kadir Uğurtan Yılmaz

https://doi.org/10.55257/ethabd.1171708

Cited By: 3

Öz

Seleksiyon neticesinde elde edilmiş bazı yabani (delice) zeytin genotiplerinin köklenme performanslarının araştırılması amacıyla hazırlanan bu çalışmada, Kasım 2020 - Mart 2022 tarihleri arasında Hatay ili Hassa ilçesinde yoğun olarak bulunan yabani zeytin popülâsyonları içerisinden selekte edilen 133 genotip materyal olarak kullanılmıştır. Çalışma Hatay Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Hassa İstasyonu İşletmesi’nde yürütülmüştür. Çalışmada köklenme materyali olarak perlit kullanılmıştır. Ortalama 25 cm ebatlarında hazırlanan çeliklerin 3 cm’lik dip kısımları 4000 ppm dozunda hazırlanmış indol butirik asit (IBA) solüsyonuna 5 sn süreyle daldırılmıştır. 25oC’ye ayarlanmış alttan ısıtmalı, sisleme üniteli, yarı otomatik seraya dikimleri gerçekleştirilmiştir. Bu şekilde 90 günü tamamlayan genotiplere ait çelikler sökülerek köklenme oranı, kök sayısı, kök uzunlukları tespit edilmiştir. Çalışma neticesinde, tüm veriler ışığında anaç olma potansiyeli yüksek olan ilk 5 anaç adayı; 917 puan ile 31.8.2.39 No’lu genotip, 860 puan ile 31.8.16.11 No’lu genotip, 798 puan ile 31.8.2.36 No’lu genotip, 797 puan ile 31.8.2.34 No’lu genotip ve 772 puan ile 31.8.16.16 No’lu genotip olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Olea europaea L., Olea oleaster L., seleksiyon, çelik, köklenme

Investigating the Rooting Status of Some Wild (Delice) Olive (Olea europaea L. subps. oleaster) Genotypes in Hatay Province's Hassa District

Öz

This study was designed to investigate the rooting performance of some wild olive (Delice) genotypes obtained through selection. Therefore, we investigated 133 different genotypes selected from the wild olive populations, whose material came from the Hassa of Hatay province between November 2020 and March 2022, were used as material. This research was carried out at the Hatay Olive Research Institute Hassa Station Operation. Perlite was used as a rooting material in the study. Besides that, the 3 cm bottom parts of the cuttings prepared with an average size of 25 cm were immersed in an indole butyric acid (IBA) solution prepared at a dose of 4000 ppm for 5 seconds. The plantings were performed in a semi-automatic greenhouse with a fogging system and bottom heating set at 25oC. In this way, cuttings belonging to genotypes that completed 90 days were removed and rooting rate, root number and root length were determined. As a result of the study, in the light of all the data, 5 wild olive genotypes were identified as rootstock candidates with high rootstock potential, which are genotype no: 31.8.2.39 with 917 points, genotype no: 31.8.16.11 with 860 points, genotype no: 31.8.2.36 with 798 points, genotype no: 31.8.2.34 with 797 points, and genotype no: 31.8.16.16 with 772 points, respectfully.

Anahtar Kelimeler

Olea europaea L., Olea oleaster L., selection, cutting, rooting

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., Ayfer, M., Fidan, Y., Köksal, İ., Çelik, M., Abak, K., Çelik H., Kaynak, L., Gülşen, Y., 1987. Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1009, Ankara
• Anonim, 2008. TBMM 23. Dönem. (11.03.2008- 11.07.2008) Türkiye Büyük Millet Meclisi Zeytin ve Zeytinyağı ile Diğer Bitkisel Yağların Üretiminde ve Ticaretinde Yaşanan Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan (10.27.34.37.40.102) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyon Raporu, Ankara
• Awan, A.A., Ullah, E., Abbas, S.J., Masrror, S.F., Khan, O., 2012. Growing response of various olive cultivars to different cutting lengths. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 9(3): 283-287
• Baş, M., 1998. Farklı prunus klon ve çöğür anaçlarının bazı kayısı çeşitleriyle uyuşma düzeyi, bitki besin maddeleri alımı ve büyümeye etkileri üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana
• Blazquez Martinez, H.M., 1996. Evrim ve tarihçe. Dünya zeytin ansiklopedisi. International olive oil council (IOOC) (eds.), IOOC, Madrid, Spain, 17-54p
• Büyükyılmaz, M., Agaoğlu, Y.S., Bulagay, A.N., 1988. Armut standart çöğür anacı seçimi-II. Bahçe, 17(1-2): 59-76
• Büyükyılmaz, M., Bulagay, A.N., 1985. Armut standart çöğür anacı seçimi-I, Bahçe. 14(1-2): 19-30
• Demirsoy, H., 2007. Meyve ağaçlarında bodurluk mekanizması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 214–218
• Edizer, Y., Demirel, M.A., 2012. Bazı klon meyve türlerinde klon anaçlarının yeşil çeliklerinin sisleme ünitesinde köklendirilmeleri üzerine bir çalışma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2: 1-8
• Ertan, E., 1999. Seleksiyon ile belirlenmiş ege bölgesi kestane (Castanea sativa Mill.) tiplerinin anaçlık özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın
• Ertem, H., 1987. Boğazköy Metinlerine Göre Hititler Devri Anadolu'sunun Florası. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII. Dizi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 65: 181
• Gözel, H., 2006. Kilis yağlık ve nizip yağlık zeytinin çeşitlerinde tohumların çimlenme ve çeliklerin köklenme durumlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş
• Hagidimitriou, M., Katsiotis, A., Menexes, G., Pontikis, C., Loukas, M., 2005. Genetic diversity of major Greek olive cultivars using molecular (AFLPs and RAPDs) markers and morphological traits. Journal of the American Society for Horticultural Science, 130(2): 211-217
• Küden, A., Kaşka, N., 1991. Research of different budding methods in propagation temperate zone fruit nursery plants grown in subtropical areas. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 15(3) : 759-763
• Michelson, L.F., Lachman W.H., Allen, D.D., 1958. The use of the ‘’Weighted Rankit‟ method in variety trials. Proceedings of the American Society for Horticultural Science, 71: 334-338
• Saraçoğlu, N., 2018. Hatay ili yerel zeytin çeşitlerinde çeliklerin köklenme durumlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay
• Sesli, Y., 2016. Bazı ceviz (Juglans regia L.) çeşitlerinin tohum anacı olarak kullanılabilme potansiyellerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın
• Shakir, U.S.M., Awanand, A.A., Nasar, M.S., 2004. Performance of cultivated and wild olive cuttings as affected by different length and diameter. Sarhad Journal of Agriculture, 20: 367-372
• Soylu, A., 1986. Bazı önemli kestane çeşitleri arasındaki melezlemelerden elde edilmiş çöğürlerin gelişme karakterleri. Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Dergisi, Bahçe 15(1-2): 22-23
• Tabatabaei, S. J. 2006. Effects of salinity and N on the growth, photosynthesis and N status of olive (Olea europaea L.) trees. Scientia Horticulturae, 108(4): 432-438
• Tunç, Y., 2018. Sulu ve kuru koşullarda gemlik ve ayvalık (edremit) zeytin çeşidinde (olea europaea l.) kaolin kili uygulamasının güneş yanıklığı üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş
• Uğur, R., 2017. Kahramanmaraş florasından klon seleksiyonu yoluyla elde edilen bazı yabani erik türlerinin kayısıya anaçlık özelliklerinin araştırılması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana
• Uğur, R., Altun, Ö., Kodaz, H.M., 2013. Bazı yabani zeytin genotiplerinin (olea europaea var. oleaster) çelikle köklenebilme olanaklarının araştırılması. Alatarım, 12(2): 25-28
• Webster, A.D., 1995. Rootstock and interstock effects on deciduous fruit tree vigor; precocity and yield productivity. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 23: 373–382
• Yapıcı, M., 1992. Meyve Fidanı Yetiştirme Tekniği. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı, Ankara