AKRAN DÖNÜTÜ DESTEĞİ İLE TASARIMLANAN DİJİTAL ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN PROBLEM ÇÖZMEYE VE BİLGİ-İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ YETERLİLİK ALGILARINA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 129 - 159, 28.01.2021

Funda Erdoğdu , Özge Aydın Şengül

https://doi.org/10.17943/etku.791024

Cited By: 3

Öz

Araştırmanın amacı, akran dönütü desteği ile kavram öğretimi için tasarlanan dijital öğretim materyallerinin öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine ve bilgi-iletişim teknolojisi yeterlilik algılarına etkisinin belirlenmesidir. Ayrıca çalışmada dijital öğretim materyali hazırlamanın ve akran dönütünün sağladığı katkılara ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri alınmıştır. Araştırmada karma yöntem ve yakınsayan paralel karma desen kullanılmıştır. Veri toplama araçları; Grup saklı şekiller testi, Problem çözme envanteri, Öğretmen adayları için bilgi ve iletişim teknolojileri yeterlilik algısı ölçeği ve yapılandırılmış görüşme formudur. Araştırmada deney ve kontrol grubunda 9 alan bağımlı ve 9 alan bağımsız 18’er toplamda 36 öğretmen adayı deneysel işlemlere dahil edilmiştir. Öğretmen adayları Web 2.0 araçlarını kullanarak kavram öğretimine ilişkin kavram karikatürü, kavram haritası, zihin haritası ve kavram ağı geliştirmişlerdir. Deney grubundaki öğretmen adayları dijital öğretim materyali tasarlama-geliştirme ve değerlendirme sürecinde akranı tarafından değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde nicel boyutta betimsel istatistik, iki faktörlü ANOVA yöntemlerinden, nitel boyutta ise içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmada nicel verilerden elde edilen bulgular dijital öğretim materyallerinin tasarlanmasında akran dönüt desteğinin kullanılmasının öğretmen adaylarının bilgi-iletişim teknolojisi yeterlilik algılarını artırmada etkili olmadığını; problem çözme becerilerini artırmada etkili olduğunu göstermiştir. Nitel verilerden elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının kavram öğretimi amacıyla geliştirdikleri dijital öğretim materyallerinin; kavram yanılgılarının belirlenmesi, tartışma ortamı yaratılması, bilgilerin kalıcılığının sağlanması, görselleştirme, kavramlar arası ilişki kurulması, bilgilerin sistematik olarak sunulması, konunun günlük yaşamla ilişkilendirilmesi ve bütünleştirilmesi gibi katkılar sağladığı ifade edilmiştir. Akran dönütü alan öğretmen adayları konu seçimi, kavramlar arası ilişkiler, kavramlar ve alt kavramların belirlenmesi, problemlere çözüm bulma, kuralları belirme, hataları düzeltme, programın kullanılması, karikatürlerde diyalogların oluşturulması, renkler ve karikatürlerdeki karakterlerin seçimi, öğrenci seviyesine, konuya, kazanımlara ve görsel tasarım ilkelerine uygunluk gibi konularda destek aldıklarını ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

akran dönütü, problem çözme, bilgi ve iletişim teknolojileri yeterlilik algısı

Kaynakça

• Altun, A. (2003). Ögretmen Adaylarının Bilışsel Stilleri ile Bilgisayara Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2 (1). 56-62.
• Arrand, K. (2014). Peer Tutoring. Journal of Pedagogic Development, 4(1). 05.02.2019 tarihinde http://www.beds.ac.uk/jpd/volume-4-issue-1/peer-tutoring adresinden alınmıştır.
• Aşkar, P., Umay, A.(2001). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilgisayarla İlgili Öz-Yeterlilik Algısı, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21:1-8.
• Barut, D. B. (2020). Kavram ağlarıyla desteklenmiş TGA etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuvar tutumlarına, kaygılarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Gazi University, Ankara, Turkey.
• Berg, E. C. (1999). The effects of trained peer response on ESL students' revision types and writing quality. Journal of second language writing, 8(3), 215-241.
• Buzan, T. & Buzan, B. (2002). Mind Map. Dessine-moil’intelligence. ISBN : 2-7081-2921-X
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Ceyhun, İ. Karagölge, Z. (2004). Lise öğrencilerinde bazı kimyasal kavramların anlaşılma düzeylerinin tespiti. 6. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. İstanbul, 9-11 Eylül, 2004.
• Cheng, W., & Warren, M. (1997). Having second thoughts: Student perceptions before and after a peer assessment exercise. Studies in Higher Education, 22(2), 233-239.
• Chiong, R., & Jovanovic, J. (2012). Collaborative Learning in Online Study Groups: An Evolutionary Game Theory Perspective. Journal of Information Technology Education. 11, 81–101.
• Coll, R. K. (2005). The Role of Models/and Analogies in Science Education: Implications from Research. International Journal of Science Education. 27(2). 183-198.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2011). Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve yürütülmesi. (Çev.Ed. Y. Dede ve S. B. Beşir). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çiftci, H., & Kocoglu, Z. (2012). Effects of peer e-feedback on Turkish EFL students' writing performance. Journal of Educational Computing Research, 46(1), 61-84.
• D’Antoni A, Zipp GP, Olson V. (2009). Inter‐rater reliability of the mind map assessment rubric in a cohort of medical students. BMC Med Educ 9. http://www.biomedcentral.com/1472‐6920/9/19
• Dillenbourg, P., Baker, M., Blaye, A., & O'Malley, C. (1996). The evolution of research on collaborative learning. In P. Reimann & H. Spada (Eds.), Learning in humans and machines: Towards an interdisciplinary learning science (pp. 189-211). Oxford, UK: Elsevier.
• Durndell, A. & Haag, Z. (2002). Computer self-efficacy, computer anxiety, attitudes towards the Internet, by gender, in an East European sample, Computers in Human Behavior, 18 (5), 521-535.
• Erdem, E. Yılmaz, A. Morgil, İ. (2001). Kimya dersinde bazı kavramlar öğrenciler tarafından ne kadar anlaşılıyor?. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 20. 65-72.
• Eryılmaz, A. & Tatlı, A. (2000).ODTÜ öğrencilerinin mekanik konusundaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 93-98.
• Hanrahan, S. J., & Isaacs, G. (2001). Assessing Self- and Peer-assessment: the Students’ Views. Higher Education and Development, 20(1), 53-70.
• Heppner, P. P., & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29, 66-75.
• Hong, K.S., Chai, M.L., Tan, K.W., Hasbee, U., Ting, L.N. (2014). ESL teachers’ computer self-efficacy, attitudes toward computer & classroom computer use. Pertanika J. Soc. Sci. Hum. 22 (2), 369–385.
• Hurley, K. F., McKay, D. W., Scott, T., & James, B. (2003). The supplemental instruction project: Peer-devised and delivered tutorials. Medical Teacher, 25(4), 404–407.
• İnel Ekici, D. (2014). Kavram öğretimi. In S. Ş. Anagun & N. Duban (Eds.), Fen bilimleri öğretimi (pp.381-423). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kang, I., Bonk, C.J., & Kim, M. -C. (2011). A case study of blog-based learning in Korea: Technology becomes pedagogy. The Internet and Higher Education, 14(4), 227–235.
• Kavanoz, S. & Yüksel, G. (2010). An investigation of peer-teaching technique in student teacher development [Special issue]. The International Journal of Research in Teacher Education. 1, 1-19.
• Keogh, B., Naylor, S., de Boo, M. ve Feasey, R. (2001). (Ed: B, Helgard) Research in Science Education- Past, Present and Future, Formative Assesment Using Concept Cartoons: Initial Teacher Training in the UK. Hingham, USA: Kluwer Academic Publishers.
• Kim, B. (2001). Social Constructivism.. In M. Orey (Ed.), Emerging perspectives on learning, teaching, and technology.
• Liu, E. Z. F., & Lin, S. S. (2007). Relationship between peer feedback, cognitive and metacognitive strategies and achievement in networked peer assessment. British Journal of Educational Technology, 38(6), 1122-1125.
• Liu, E. Z., Lin, S. S., Chiu, C., & Yuan, S. (2001). Web-based peer review: The learner as both adapter and reviewer. IEEE Transactions on Education, 44, 246–251.
• Long, S. ve Marson, K. (2003). Concept Cartoons. Hands on Science. 19(3).
• MEB (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara: MEB Yayını.
• McDermott, R., Brindley, G., & Eccleston, G. (2010, June). Developing tools to encourage reflection in first year students blogs. In Proceedings of the fifteenth annual conference on Innovation and technology in computer science education. 147-151.
• Mueller, A., Johnston, M. & Bligh, D. (2002). Joining mind mapping and care planning to enhance student critical thinking and achieve holistic nursing care. Nursing Diagnosis, 13(1), 24-27.
• Naylor, S., Downing, B. ve Keogh, B. (2001). An Empirical Study of Argumentation in Primary Science, Using Concept Cartoons as The Stimulus. Greece, Thessaloniki: 3rd European Science Education Research Association Conference. Novak, J.D., Gowin, D.B, & Johansen, G.T. (1983). The use of concept mapping and knowledge vee mapping with junior high school science students. Science Education, 67(5), 625-645.
• Okman-Fişek, G. (1979). Saklı şekiller grup testi. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Özyılmaz-Akamca, G., Ellez, A. M. ve Hamurcu, H. (2009). Effects of computer aided concept cartoons on learning outcomes. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1(1), 296-301.
• Pope, N. (2001). An examination of the use of peer rating for formative assessment in the context of the theory of consumption values. Assessment & Evaluation in Higher Education, 26, 3, 235–246.
• Rohatgi, A., Scherer, R., Hatlevik, O.E. (2016). The role of ICT self-efficacy for students’ ICT use and their achievement in a computer and information literacy test. Computers & Education, 102, 103-116.
• Somyürek, S ve Yalın, H.İ. (2007). Bilgisayar Destekli Eğitim Yazılımlarında Kullanılan Ön Örgütleyicilerin Alan Bağımlı Ve Alan Bağımsız Ögrencilerin Başarılarına Etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 587-607.
• Stephenson, P. & Warwick, P. (2002). Using Concept Cartoons to Support Progression in Students’ Understanding of Light. Physics Education. 37(2). 135-141.
• Şahin, N., Şahin, N. H., & Heppner, P. P. (1993). Psychometric properties of the problem solving inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17, 379–396
• Şad, S.N. & Nalçacı, Ö.İ. (2015). Öğretmen Adaylarının Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojilerini Kullanmaya İlişkin Yeterlilik Algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 177-197.
• Triantafillou, E., Pomportsis, A. & Demetriadis, S. (2003). The design and the formative evaluation of an adaptive educational system based on cognitive styles. Computers Education, 41, 87-103.
• Topping, K. J. (2009). “Peer Assessment.” Theory into Practice 48 (1), 20.
• Topping, K.J., (2005). Trends in peer learning. Educational Psychology 25 (6), 631–645.
• Ülgen, G., (2001). Kavram Geliştirme. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Wang,Y. and Liao, H.C.(2011). Adaptive learning for ESL based on computatio. British Journal of Educational Technology, 42(1), 66-87.
• Warwick, P., & R. Kershner. (2006). “‘Is There a Picture of Beyond?’ Mind Mapping, ICT and Collaborative Learning in Primary Science.” In Teaching and Learning Primary Science with ICT, edited by P. Warwick, E. Wilson, and M. Winterbottom, 108–127. Maidenhead: Open University Press/McGraw-Hill.
• Witkin, H. A., Moore, C. A., Goodenough, D. R., & Cox, P. W. (1977). Field-dependent and field-independent cognitive styles and their educational implications. Reviews of Educational Research, 47, 1-64.
• Wheatley, G.H. (1991). Constructivist perspectives on science and mathematics learning. Science Education, 75(1), 9-21.
• Yardım, H. (2009). Matematik derslerinde akran eğitimi yaklaşımının 9. sınıf öğrencilerine etkisi üzerine eylem araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.