THINKING ON ANIMALS: AN ALTERNATIVE PARADIGM

Yıl 2021, , 107 - 121, 31.10.2021

Mehmet Sümer

https://doi.org/10.29157/etusbed.958433

Cited By: 3

Öz

Animal studies are giving a new perspective to the social sciences in recent years. This new perspective basically argues that the age of humanism has ended and the posthumanist age has started, and by this new perspective it aims to recover the damages that humans gave to the nature and the universe. Animal studies, which re-examine the cultural accumulation about animals with a non-human centered point of view, desire the acceptance of animals as independent subjects. Animals who have been subjected to all kind of maltreatment under the domination of humans for centuries are also disappeared in the cultural studies. Despite they are a part of the nature we live in and have rights on the universe as well as humans, their rights have been neglected, and they suffered oppression increasingly parallel to the development of industry and technology. In this paper, it is discussed how animal studies, which emerged as a reaction to the Western modernization process that contains extremely negative experiences against animals, can be evaluated with an alternative point of view in Eastern thinking. Thus, the potentialities of animal studies, which present a new perspective to Western thinking, as an alternative paradigm within Eastern-Islamic thinking are discussed.

Anahtar Kelimeler

Animal studies, human, animal, anthropocentrism, the noblest of all creatures

HAYVANLAR ÜZERİNE DÜŞÜNMEK: ALTERNATİF BİR PARADİGMA

Öz

Hayvan çalışmaları son yıllarda sosyal bilimlere yeni bir perspektif sunmaktadır. Bu yeni perspektif, temelde hümanizm çağının bittiği ve posthümanizm çağının başladığını öne sürmekte ve artık insanın bir ölçüt olarak alınmasının doğaya ve evrene verdiği zararların bu yeni perspektifle telafisini amaçlamaktadır. Hayvanlarla ilgili birikimi insanın merkezde olmadığı bir bakış açısıyla yeniden değerlendiren hayvan çalışmaları, hayvanların bağımsız özneler olarak kabul edilmesini arzulamaktadır. Yüzyıllar boyunca insanın tahakkümü altında ve her türlü kötü muameleye maruz kalan hayvanlar kültürel çalışmalarda da görünmezleştirilmiştir. Hayvanlar yaşadığımız doğanın bir parçası ve evren üzerinde insan kadar hak sahibi varlıklar olmasına rağmen hakları ihmal edilmiş, sanayi ve teknoloji ilerledikçe de daha fazla baskıya uğramışlardır. Bu makalede, hayvanlara karşı son derece olumsuz tecrübeler içeren Batı modernleşme sürecine bir tepki olarak ortaya çıkan hayvan çalışmalarının Doğu düşünü içinde alternatif bir bakış açısıyla nasıl değerlendirilebileceği tartışılmaktadır. Böylece Batı düşünü için yeni bir perspektif sunan hayvan çalışmalarının Doğu-İslam düşünü içerisinde alternatif bir paradigma olarak işlenmesinin imkânları tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hayvan çalışmaları, insan, hayvan, insanmerkezcilik, eşref-i mahlûkat

Kaynakça

• Aristoteles. (2017). Politika (çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Cogito Dergisi. (2002). “Hayvanlar: ‘Yanlış Kardeşlerimiz’”, Cogito: Hayvan: İmge, Simge, Gerçeklik, 32, 5-8.
• Descartes, R. (2019). Yöntem Üzerine Konuşma (çev. Çiğdem Dürüşken). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Freud, S. (2000). Psikanaliz Üzerine (çev. Kâmuran Şipal). İstanbul: Cem Yayınları.
• Kantarcıoğlu, S. (2009). Edebiyat Akımları: Platon’dan Derrida’ya, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Karlığa, B. (2002). “İslâm Düşüncesinde Canlı Varlık Anlayışı”. Cogito: Hayvan: İmge, Simge, Gerçeklik. 32, 124-130.
• Kitab-ı Mukaddes. (2005). İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi.
• Koyuncu, E. (2017). “Hayvan Meselesi Bağlamında Duyumsama Yetisinin Ahlâki Yankıları”. Doğu Batı, 82, 31-43.
• Koyuncu, E. (2015). “İktidar ve Hayvanlar: Hayvan Meselesini Foucault ile Düşünmek”. Cogito: Felsefede Hayvan Sorusu, 80, 86-97.
• Montaigne, M. (2019). Denemeler: II. Kitap (çev. Engin Sunar). İstanbul: Say Yayınları.
• Nasr, S. H. (2019). İnsan ve Tabiat (çev. Nâbi Avcı). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Özdemir, İ. (2003). “Toward an Understanding of Environmental Ethics from a Qur’anic Perspective”. Islam and Ecology: A Bestowed Trust, (ed. Richard C. Foltz vd.). Cambridge: Harvard University Press. 3-37.
• Pinguet, C. (2009). İstanbul’un Köpekleri (çev. Saadet Özen). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ryan, D. (2019). Hayvan Kuramı: Eleştirel Bir Giriş (çev. Ayten Alkan). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Singer, P. (2018). Hayvan Özgürleşmesi (çev. Hayrullah Doğan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tlili, S. (2015). “Animals in the Qur'an - An Interview with Sarra Tlili”. https://www.lastprophet.info/animals-in-the-qur-an-an-interview-with-sarra-tlili [Erişim tarihi: 24.03.2020]
• Yücefer, H. (2015). “Bir Beden Ne Yapabilir? Aristoteles’te Hayvanlar, Beden ve Ruh”, Cogito: Felsefede Hayvan Sorusu, 80, 196-228.