İSPİR ÇATAKKAYA VILLAGE IN BIRTH TRANSITION PERIOD DETERMINATION AND EVALUATIONS

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 75 - 102, 05.05.2018

Yusuf Ziya Sümbüllü

Öz

The naming of a society
as a nation is gaining significance in the direction of the common interests of
the members of the relevant society, one of which is the culture that contains
the material-spiritual values, experiences, practices, beliefs and beliefs
written and verbal efficiencies that the society has accumulated today. Culture
is the name of a whole with all its constituent elements, which can be achieved
by correct reading, detection and analysis of parts. In other words, the
present image from acceptance, practice, belief, belief, ritual new of the day
may come to a point of view with a meticulous point of view in terms of how, in
what way, and why these kinds have emerged. This approach leads to a closer look
at the transition ceremonies that constitute a very rich slice of Anatolian
cultures as a whole, and the clustered practices around these ceremonies. In
this way, a comparative approach will be realized from the stages of birth,
marriage and death, which are called transitional ceremonies in our study,
firstly through the determinations in the village of birth transit agenda,
İspir Çatakkaya Village.

Anahtar Kelimeler

Culture, Tradition, Belief, Çatakkaya

İSPİR ÇATAKKAYA KÖYÜ DOĞUM GEÇİŞ MERASİMİ ÜZERİNE TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER

Öz

Bir toplumun millet olarak adlandırılması, ilgili toplum mensuplarının
sahip olduğu ortak paydalar doğrultusunda anlam kazanmaktadır ki bu paydalardan
birisi de toplumun dünden bugüne biriktirdiği maddi-manevi değerlerini,
yaşanmışlıklarını, pratiklerini, uygulamalarını, inanma ve inançlarını,
yazılı-sözlü verimlerini bir potada ihtiva eden kültürdür. Kültür, kendini
oluşturan tüm unsurlar ile bir bütünün adıdır ki bütünün doğru okunması,
parçaların tespit ve tahlili ile mümkün olabilmektedir. Bir diğer ifade ile
günün kabul, uygulama, inanış, inanma, ritüel nev’inden mevcut görüntüsü, bu
türlerin ne surette, ne şekilde, niçin ortaya çıkmış olduğunun tespitine
yönelik titiz bakış açısıyla manidar hale gelebilmektedir. Bu yaklaşım, Anadolu
kültürünün muhteva itibari ile oldukça zengin bir dilimini oluşturan geçiş
merasimlerine, bu merasimler etrafında kümelenmiş uygulamalara daha yakından
bakma gereğini doğurur. Bu suretle çalışmamızda geçiş merasimleri olarak
adlandırılan doğum, evlilik ve ölüm aşamalarından ilkine, doğum geçiş
ritüeline, İspir Çatakkaya Köy’ündeki tespitler üzerinden mukayeseli bir
yaklaşım gerçekleştirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Doğum, Kültür, Gelenek, İnanç, Çatakkaya

Kaynakça

• Abdülkadir İnan, Eski Türk Dini Tarihi, MEB., Yay, İst., 1976.
• Ali Öztürk, Çağlar İçinde Türk Destanları, Alioğlu Yay., İst., 2000.
• Çiğdem Şahin, Nazar-Nazarlıkla İlgili İnanışlar, Uygulamalar ve Bunların Dini-Mitolojik Kökenleri (Gaziantep Yöresi), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep, 2011.
• Ülkü Gürsoy, “Türk Kültüründe Ağaç Kültü ve Dut Ağacı”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 61: 44, 2012.
• M.Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB., Yayımları, C.2, İstanbul, 1972.
• Muharrem Ergin, Dede Korkut Kitabı I, Giriş-Metin-Faksmile, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, TDK Yay. 169, Ankara, 1997.
• Orhan Acıpayamlı, Türkiye'de Doğumla ilgili Adet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü, Sevinç Mat., Ankara, 1974.
• Orhan Hançerlioğlu, İslam İnançları Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1984. Ömer Asım Aksoy, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, , C.2, İstanbul, 1993.
• Rıfat Araz, Harput’ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara 1995.
• Selim Aydın, Sağlık Ansiklopedisi, C.I, 1997.
• Zeki Başar, Erzurum'da Tıbbi ve Mistik Folklor Araştırmaları, Sevinç Matbaası, Ankara 1972.