Namık Kemal’in Şiirlerinin Bağlamsal Dizini ve Tahlili

Yıl 2024, Sayı: 18, 140 - 161, 31.01.2024

Ali Polat , Mehmet Soğukömeroğulları

https://doi.org/10.29157/etusbed.1263777

Öz

Türk edebiyatında “Vatan ve Hürriyet Şairi” olarak ünlenen Tanzimat sonrası Türk edebiyatının önemli sanatçılarından biri Namık Kemal’dir. Şiire önceleri klasik Türk şiiri ve Encümen-i Şuara şairlerini taklit ile başlayan Namık Kemal, daha sonra zamanla kendi üslubunu oluşturur. Encümen-i Şuara topluluğuna katılan sanatçı, topluluk içinde bulunan şairlerle birlikte eski tarzda şiirler söylemeye devam eder. Tercüme Odası’nda çalışması, gazetecilikle uğraşması, Fransızcayı öğrenip Batı’ya ait eserleri okuması, Avrupa’da yaşayıp Avrupa kültürünü yakından tanıması, ülkenin içinde bulunduğu durum onun şiirlerine toplumsal temaların da yansımasına neden olur. Şairin şiir anlayışı iki döneme ayrılır. Birinci döneminde din ve tasavvufun ön planda olduğu, bireysel temaların kullanıldığı ve eski şiirin tema, şekil ve dil olarak örnek alındığı dönemdir. İkinci döneminde ise vatanın içinde bulunduğu koşulların belirlediği durumdan dolayı bireysel temaların yanında sosyal temalar işlenir. Sanatçı bu dönemde yeniyi yerleştirmek için eskiyi yıkmaya çalışır. Bu çalışmada Namık Kemal’in şiirlerinin “Din ve Tasavvuf, Sosyal Hayat, İnsan, Tabiat, Sosyal Temalar, Namık Kemal’in Şiirlerinde Eski Yeni Meselesi ve Üslup” bölümleri tahlil edilerek şairin şiirlerinin yakından tanınmasına bir kapı aralanması amaçlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Namık Kemal, Tasavvuf, Toplumsal Temalar, Eski-Yeni, Üslup

Destekleyen Kurum

Bu araştırma Gaziantep Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (FEF.DT.21.17) tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

FEF.DT.21.17

Contextual Index and Analysis of Namık Kemal’s Poems

Öz

Namık Kemal is one of the important artists of Turkish literature after the Tanzimat, who has become famous as the "poet of homeland and freedom" in Turkish literature. Namık Kemal, who starts poetry by imitating classical Turkish poetry and the poets of the Encümen-I Şuara, later forms his own style over time. The artist, who joins the Encümen-i Şuara community, continues to sing old-style poems with the poets in the community. Working in the Chamber of Translation, dealing with journalism, learning French and reading Western works, living in Europe and knowing this culture closely, the situation in the country causes social themes to be included in his poems. During this period, he continues to sing old-style poems as well as social themes. The poet’s understanding of poetry can be examined in two periods. In the first period, religion and mysticism are at the forefront, individual themes are used and old poetry is taken as an example as theme, form and language. In the second period, due to the situation determined by the conditions of the homeland social themes are treated alongside individual themes. In this period, the artist tries to destroy the old to accommodate the new. In this study, it is aimed to open a door to the closer recognition of the poet's poems by analyzing the sections of “Religion and Sufism, Social Life, Human, Nature, Social Themes, Old-New Issue and Style” in Namık Kemal's Poems.

Anahtar Kelimeler

Kemal, Mysticism, Social Themes, Old-New, Style

Proje Numarası

FEF.DT.21.17

Kaynakça

• Abbasoğulları, G. (2017). Divan Edebiyatında Su İmgesi ve Muhtelif Tezahürleri. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Açıl, B. (2015). “Klasik Türk Şiirinde Estetik Bir Unsur Olarak Çiçekler”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (5), 1-28.
• Aktaş, Ş. (1993). “Namık Kemal ve İnsan”, Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Assmann, J. (2018). Kültürel Bellek. Çev. Ayşe Tekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Banarlı, N. S. (2004). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Batıislam, H. D. (2016). Divan Şiirinin Benzetme ve Hayal Dünyasından. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Bayrav, S. (1999). Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi. İstanbul: Multilingual.
• Birinci, N. (1998). “Namık Kemal’den Önce Şiirimizde Vatan Teması Üzerine”, Namık Kemal Sempozyumu Bildirileri. Gazimağusa: Doğu Akdeniz Üniversitesi Basımevi, 47-58.
• Bilgegil, M. K. (2014). Harȃbȃt Karşısında Namık Kemal. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Bolayır, A. E. (1992). Namık Kemal. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Çetin, N. (2012). Yeni Türk şiirinde Geleneğin İzleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çetin, N. (2017). Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Emil, B. (1988). “Hürriyet-Medeniyet-İrade”, Ölümünün 100. Yılında Namık Kemal. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, 11-24.
• Emiroğlu, Ö. (2019). Türk Edebiyatında Gelenekten Moderne Değişim (1718-1895). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Enginün İ-Kerman Z. (2011). Yeni Türk Edebiyatı Metinleri 1. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• en-Nebe 78/40.
• Erbay, E. (1997). Eskiler ve Yeniler, Erzurum: Akademik Araştırmalar.
• Et-Tin 95/4-5.
• Göçgün, Ö. (1999). Namık Kemal’in Şairliği ve Bütün Şiirleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
• İpekten, H. (2018). Fuzuli Hayatı-Sanatı-Eserleri Bazı Şiirlerinin Açıklamaları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kanter, M. F. (2001). “Şinasi’nin Şiirinde Yeni İnsan Tipi”, Türk Kültürü (462), 616-623.
• Kaplan, M. vd. (1993).Yeni Türk Türk Edebiyatı Antolojisi II. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Kaplan, M. (1995). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 1. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (1996). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 3 Tip Tahlilleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2014). Edebiyatımızın İçinden. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2017). Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser. İstanbul: Akçağ Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2010). Namık Kemal’in Poetikası. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2014). Modern Türk Şiiri Şiir Tahlilleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Kurnaz, C. (2012). Hayali Bey Divanının Tahlili. Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
• Kuzu F. (2010). 15. Yüzyıl Şairlerinden Çȃkerî Divȃnının Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Kuzubaş M. (2020). Klasik Türk Şiirinde İdeal İnsan. Ankara: Gece kitaplığı.
• Macit, M. (2014). Nedim Hayatı-Sanatı-Eserleri Bazı Şiirlerinin Açıklamalar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mardin, Y. (1974). Namık Kemal’in Londra Yılları. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Önberk, N. (1993). “Namık Kemal’de Özgürlük Fikri”, Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özgül M. K. (2014). Kemal’le İhtimal Namık Kemal’in Şiirlerine Tersten Bakmak. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Pala İ. (2018). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Rıza Nur. (2017). Namık Kemal, Hayatı, Divanı, Eserleri, haz. Mehmet Soğukömeroğulları. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• Sav, E. (2001). Atatürk ve İki Büyük Türk Düşünürü Namık Kemal Ziya Gökalp. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Soğukömeroğulları, M. (2010). “Fuat Şükrü Dilbilen’in Şiirlerinde Toplumsal Hafıza”, Karadeniz Araştırmaları (27), 161-179.
• Şenödeyici, Ö. (2014). Gazeller ve Güzeller Üzerine. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Şentürk, A. A. (1984). Osmanlı Edebiyatında Felekler, Seyyare ve Sabiteler (Burçlar)”, Türk Dünyası Araştırmaları, 131-180.
• Tansel, F. A.(2013). Namık Kemal’in Hususi Mektupları I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Tansel F. A. (2013). Namık Kemal’in Hususi Mektupları II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Taş M. E. (2018). Güzellik Unsurlarıyla Divan Şiirinde Sevgili. İstanbul: Kitabevi.
• Tolasa, H. (2001). Ahmed Paşa’nın Şiir Dünyası, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Uçman, A. (1988). “Namık Kemal Üzerine Bir Biyografi Denemesi”. Ölümünün 100. Yılında Namık Kemal. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, 219-228.