Investigation of the Loneliness Levels of The Elderly in Terms of Various Demographic Variables

Yıl 2024, Sayı: 18, 179 - 193, 31.01.2024

Yasemin Çakır , Hatice Kumcağız

https://doi.org/10.29157/etusbed.1298841

Öz

Despite the gradual increase in the elderly population in Turkey, studies on elderly individuals are quite limited. The main purpose of this study is to examine the loneliness levels of the elderly in terms of various demographic variables. It is thought that determining the variables affecting the loneliness levels of the elderly will be effective in reducing the loneliness levels of the elderly by planning studies on elderly individuals. In this study, descriptive survey model, which is one of the quantitative research methods, was applied. The study group consists of elderly individuals over 65 years of age. The 'Loneliness Scale for the Elderly' and the 'Personal Information Form' prepared by the researchers were used as data collection tools in the study. In the analysis of the data, reliability analysis, descriptive statistics, t test for independent samples and ANOVA test analysis methods were applied. As a result of the analysis, it was concluded that the elderly were alone at an acceptable level. It was determined that there was no statistically significant difference between the loneliness levels and genders of the elderly. There is a statistically significant difference between the loneliness levels of the elderly and their education level, socio-economic level, spending time with friends/neighbors and grandchildren, and living alone or with others. The results of the research were discussed in the light of the literature.

Anahtar Kelimeler

Elderly, Loneliness, Loneliness Level, Demographic Variables

Yaşlıların Yalnızlık Düzeylerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Türkiye’de yaşlı nüfusun giderek artmasına rağmen, yaşlı bireyler üzerinde yürütülen çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu çalışmanın temel amacı yaşlıların yalnızlık düzeylerinin çeşitli demografik değişkenler açısından incelenmesidir. Yaşlıların yalnızlık düzeylerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesinin, yaşlı bireyler üzerinde çalışmalar planlanarak yaşlıların yalnızlık düzeylerini azaltmada etkili olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel tarama modeli uygulandı. Çalışma grubu 65 yaş üzeri yaşlı bireylerden meydana gelmektedir. Araştırmada veri toplama araçları olarak ‘Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği’ ve araştırmacılar tarafından hazırlanan ‘Kişisel Bilgi Formu’ kullanılmıştır. Verilerin analizinde güvenirlik analizi, tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklemler için t testi ve ANOVA testi analiz yöntemleri uygulanmıştır. Analiz sonucunda, yaşlıların kabul edilebilir seviyede yalnız oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Yaşlıların yalnızlık düzeyleri ve cinsiyetleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Yaşlıların yalnızlık düzeyleri ile eğitim düzeyi, sosyo-ekonomik düzey, arkadaşlar/komşular ve torunlar ile zaman geçirme durumları ve başkaları ile birlikte ya da tek başına yaşama değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır. Araştırmanın sonuçları literatür eşliğinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılar, Yalnızlık, Yalnızlık Düzeyi, Demografik Değişkenler

Kaynakça

• Ağırman, E., Gençer, M. Z., Arıca, S., Kaya, E., Eğici, M.T. (2017). Huzurevinde, evde ailesiyle ve yalnız yaşayan yaşlı bireylerde depresyon, yalnızlık hissi düzeylerinin karşılaştırılması. Çağdaş Tıp Dergisi, 7(3), 234-240.
• Akgül, H., Yeşilyaprak, B. (2018). Yalnızlığı azaltma psiko-eğitim programının yaşlıların yalnızlık düzeyine etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 11-52.
• Akgül, H.,Yeşilyaprak, B. (2015). Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği’nin Türk Kültürüne Uyarlaması: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(1), 34-45.
• Akgün, E., (2001). Huzurevlerinde Yaşayan Yaşlı Bireylerin Algıladıkları Yalnızlık Duyguları ve Yaşam Kaliteleri Üzerine Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Aközer, M., Nuhrat, C., Say, Ş. (2011). Türkiye’de yaşlılık dönemine ilişkin beklentiler araştırması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 27(27), 203- 128.
• Arpacı, F. (2008). Ankara’da huzurevlerinde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesinin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(1), 1-13.
• Arslantaş, H., Adana, F., Abacigil Ergin, F., Kayar, D., Acar, G. (2015). Loneliness in elderly people, associated factors and ıts correlation with quality of life: a field study from western turkey. Iranian Journal of Public Health, 44 (1). 43-50.
• Arslantaş, H., Ergin, F. (2011). 50-65 yaş arasındaki bireylerde yalnızlık, depresyon, sosyal destek ve etki eden faktörler. Türk Geriatri Dergisi, 14 (2). 135-144.
• Aylaz, R., Aktürk, Ü., Erci, B., Öztürk, H., Aslan H. (2012). Relationship between depression and loneliness in elderly and examination of influental factors. Archives of Gerontology and Geriatrics. 55 (3), 548-554.
• B. S., Karen, S., Rook, K. S., (2013). Emotional and Social Loneliness in Later Life: Associations With Positive Versus Negative Social Exchanges. Journal of Social and Personal Relationships, 30, 813-832.
• Badcock, J. C.,Shah, S., Mackinnon, A., Stain, H. J., Galletly, C., Jablensky, A., Morgan, V. A. (2015). Loneliness in psychotic disorders and its association with cognitive function and symptom profile. Schizophrenia research, 169(1-3), 268-273.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel Desenler: Öntest-Sontest, Kontrol Grubu, Desen ve VeriAnalizi. Ankara: Pegem.
• Crewdson, J. A. (2016). The effect of loneliness in the elderly population: a review. Healthy Aging & Clinical Care in the Elderly, 8-1.
• Çoksüer, G. T. (2020). Yaşlı Bireylerde Yalnızlık, Yaşamı Sürdürme Nedenleri, Mutluluk ve Ölüm Kaygısının İlişkisi ve Bazı Demografik Özellikler ile Karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, Lefkoşa.
• Danış, M. Z. (2009). Türkiye’de Yaşlı Nüfusun Yalnızlık ve Yoksulluk Durumları veSosyal Hizmet Uygulamaları Açısından Bazı Çıkarımlar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 20(1), 67-84.
• Demir Erbil, D. (2022). Yaşlıların aktif yaşlanma düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. (Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aile ve Tüketici Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Demirdiş, E. (2010). Yaşlıların rehberlik ve psikolojik danışma ihtiyaçlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. (Doktora Tezi) Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Samsun.
• Dereli, F., Koca, B., Demircan, S., Tor, N. (2010). Bir Huzurevinde Kalan Yaşlıların Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 27, 93-97.
• Domènech-Abella, J., Lara, E., Rubio-Valera, M., Olaya, B., Moneta, M. V., Rico- Uribe, L. A., Ayuso Mateos, J. L., Mundo, J., Haro, J. M. (2017). Loneliness and depression in the elderly: the role of social network. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 52(4), 381-390.
• Erbatu, B. (2017). Huzurevi ve evde yaşayan yaşlıların yalnızlık düzeylerinin karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Kırklareli.
• Ernst, J. M. & Cacioppo. J. T. (1999). Lonely hearts: Psychological perspectives on loneliness. Applied & Preventative Psychology, 8, 1-22
• Erol, S., Sezer Balcı, A., Şişman, F., Öztürk, S. (2016). Yaşlılarda yalnızlık Algısı ve Yaşam Doyumu The perception of loneliness and life satisfaction at older people. Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 5.
• Erzen, E., & Çikrikci, Ö. (2018). The effect of loneliness on depression: A meta- analysis. International Journal of Social Psychiatry, 64(5), 427-435.
• Genç, Y., Dalkılıç, P. (2013). Yaşlıların sosyal dışlanma sendromu ve toplumsal beklentileri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (4). 461-482.
• Göksu, Ö. (2021). Yaşlı Bireylerin Kendini İhmal, Yalnızlık ve Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisns Tezi). Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe Yöntem Analiz (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hablemitoğlu, Ş.,Özmete, E. (2010). Yaşlı Refahı. Ankara: Kilit Yayınları, 2010.
• Hazer O, Aydıner Boylu A. (2010). The examination of the factors affecting the feeling of loneliness of the elderly. Procedia Social and Behavioral Sciences. 9, 2083-2089.
• Heinrich, L.M., & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 26, 695–718
• Hoşoğlu, T. K., Ümmet, D. (2021). Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manas Journal of Social Studies, 10(1), 463-475.
• Jondeau E.,Rockinger M. (2003). Conditional volatility, skewness, andkurtosis: existence, persistence, and comovements. journal of economic Dynamics &Control, 27, 1699 – 1737.
• Kalkınma Bakanlığı (2014), Yaşlanma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Ankara.
• Karadeniz, O., Öztepe, N. D. (2013). Türkiye'de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum Dergisi, 38(3), 77-102.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karasu, F. G. Yaşlı Bireylerin Algıladığı Yalnızlık Düzeyi ile Depresyon Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(1), 72-82.
• Kemperman, A., vanden Berg, P., Weijs-Perrée, M., & Uijtdewilegen, K. (2019). Loneliness of older adults: Social network and the living environment. International journal of environmental research and public health, 16(3), 406.
• Kılavuz, M. A. (2005). Batı kültüründe yaşlanma dönemi yalnızlık duygusunu azaltma ve arkadaş ilişkilerini geliştirme açısından dinî etkilerin önemi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(2), 25-39.
• Korkmaz, T. (2019). Huzurevinde Kaan Yaşlılarda Yalnızlık Algısının ve Yaşam Kalitesinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Kotwal, A. A., Holt‐Lunstad, J., Newmark, R. L., Cenzer, I., Smith, A. K., Covinsky, K. E., ... & Perissinotto, C. M. (2021). Social isolation and loneliness among San Francisco Bay Area older adults during the COVID‐19 shelter‐in‐place orders. Journal of the American Geriatrics Society, 69(1), 20-29.
• Kozaklı, H., (2006). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi) Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Mersin
• Kumcağız, H., Demir, Y. (Ed.) (2021). Yaşlılık Psikolojisi Bütüncül Yaklaşım.Ankara: Pegem Akademi. Loneliness in Old Age, the Related Factors, and Its Association with Demographics and Districts of Residence. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(17), 9398.
• Luo, Y., Hawkley, L. C. Waite, L. J. and Cacioppo, J. T. (2012). Loneliness, health and mortality in old age: A national longitudinal study. Social Science & Medicine, 74 (6), 907–914.
• Metin, M. (Ed.) (2015). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Osborn, D. P., Fletcher, A. E., Smeeth, L., Stirling, S., Bulpitt, C. J., Breeze, E., ... & Tulloch, A. (2003). Factors associated with depression in a representative sample of 14 217 people aged 75 and over in the United Kingdom: results from the MRC trial of assessment and management of older people in the community. International journal of geriatric psychiatry, 18(7), 623-630.
• Öz, F. (2010). Sağlık Alanında Temel Kavramlar, Ankara: Mattek Matbaacılık.
• Özmen, Ş. Y. (2013). Türk kültüründe yaşlının yeri ve medyayla yaşlılığın değişen konumu. Milli Folklor Dergisi, 12(100), 110-119.
• Paula, K., Zengİn, S., & Kizilgeçit, M. U. H. A. M. M. E. D. (2011). Yalnızlık hissi: Teorik yaklaşımlar. Dinbilimleri Journal, 11(3), 217-229.
• Peerenboom, L.,Collard, R. M., Naarding, P., &Comijs, H. C. (2015). The association between depression and emotional and social loneliness in older persons andthe influence of social support, cognitive functioning and personality: A cross-sectional study. Journal of affectivedisorders, 182, 26- 31.
• Petersen, J.,Kaye, J., Jacobs, P. G., Quinones, A., Dodge, H., Arnold, A., Thielke, S. (2016). Longitudinal relationship between loneliness and socialisolation in older adults: Results from the cardio vascular health study. Journal of Agingand Health, 28(5), 775-795.
• Pinquart, M., & Sorensen, S. (2001). Influences on loneliness in older adults: A meta-analysis. Basic and applied social psychology, 23(4), 245-266.
• Rocha-Vieira, C., Oliveira, G., Couto, L., ve Santos, P. (2019). Impact of loneliness in the elderly in health care: a cross-sectional study in an urban region of Portugal. Family Medicine & Primary Care Review, (2), 138-143.
• Routasalo, P., Pitkala, K.H. (2003). Loneliness among older people. Reviews in Clinical Gerontology, 13(4), 303-311
• Saltan, A., Kalındemirtaş Küçük, M., Mert Boğa, S. (2018). Yaşlı bireylerde yaşanılan yer ile yalnızlık durumu arasındaki ilişkinin araştırılması. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(4), 191-198.
• Singh, A., & Misra, N. (2009). Loneliness, depression and sociability in old age. Industrial psychiatry journal, 18(1), 51.
• Siviş, R. ve Demir, A., (2004). Küresel yaşlanma ve Türkiye’de yaşlılarda psikolojik danışma ve rehberlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(21), 43-48.
• Şar, A. H., Göktürk, G. Y., Tura, G., ve Kazaz, N. (2012). Is the Internet use an effective method to cope with elderly loneliness and decrease loneliness symptom?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 55, 1053- 1059.
• Tel, H., Sabancıoğulları, S. (2006). Evde ve kurumda yaşayan 60 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerini sürdürme ve yalnızlık yaşama durumu. Türk Geriatri Dergisi, 9 (1). 34-40.
• Tufan, İ., KILAVUZ, A., Özgür, Ö., AYAN, F. S., Gürdal, F. Y., & Engin, B. (2019). Türkiye'de gerontoloji atlası: Yaşlı yoksulluğu ve yalnızlık üzerine bulgular. Geriatrik Bilimler Dergisi, 2(1), 1-7.
• TÜİK, (2021). Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Yaşlılar, http://www.tuik.gov.tr(Erişim Tarihi: 15.04.2022).
• TÜİK, (2022). Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Yaşlılar, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p= %C4%B0statistiklerle-Ya%C5%9Fl%C4%B1lar-2022 49667&dil=1#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&te xt=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfus%20olarak%20kabul%20edilen,9%2C9'a%20y%C3%BCkseldi. (Erişim Tarihi: 20.11.2023).
• Ünal, G., ve Bilge, A. (2005). İleri yaş grubunda yalnızlık, depresyon ve kognitif fonksiyonların incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, 8 (2), 89-93.
• Van Baarson, B. (2002). Theories on coping with loss: The impact of social support and self-esteem on adjustment to emotional and social loneliness following a partner's death in later life. Journal of Gerontology: Social Sciences, 57, 33-42
• Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and socialisolation. The MIT Press Yanguas, J., Pinazo-Henandis, S., & Tarazona-Santabalbina, F. J. (2018). The complexity of loneliness. Acta Bio Medica: Atenei Parmensis, 89(2), 302.
• Yaşar, M. R. (2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,237-256.
• Yertutan, C. (1991). Yaşlılıkta ortaya çıkan fiziksel değişiklikler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2(2).