POLİS SAPMASI ÜZERİNE TEORİK BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 7, 264 - 285, 31.12.2020

Osman Kayabaşı

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, polis sapmasının anlamını, tarihsel arka planını, ana gruplarını, düzeylerini, nedenlerini ve polisler tarafından nasıl haklılaştırıldığını ortaya koyarak polis sapmasının teorik bir incelemesini sunmaktır. Bu amaçla, çalışmada, öncelikle sapmanın kavramsal yönü ele alınmış, ardından polis sapması ile polis yozlaşması kavramları arasındaki farka değinilmiştir. Polis sapması sorunu tarihsel süreç içerisinde irdelendikten sonra, polis sapmasının; polis disiplin suçu, polis yolsuzluğu ve polis suçu olmak üzere üç ana gruba ayrılabileceği yönünde değerlendirmede bulunulmuştur. Ardından polis sapmasının bireysel, grupsal ve örgütsel düzeyde olduğunu ileri süren; sırasıyla çürük elma, çürük varil ve çürük meyve bahçeleri teorileri tartışılmıştır. Son olarak, çalışmada, “Polisler neden meslekten sapar?” sorusuna polis kültürü yaklaşımı üzerinden; “Polisler mesleki sapmayı nasıl haklılaştırır?” sorusuna ise ahlaki geri çekilme teorisi üzerinden cevap aranmıştır. Sonuç olarak çalışma, polis sapması üzerine farkındalık yaratmakta ve polis sapması sorununa karşı çözüm üretebilmek için, öncelikle sorunun ne olduğunun etraflıca anlaşılması gerektiğini ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Polis sapması, polis disiplin suçu, polis yolsuzluğu, polis suçu

Kaynakça

• Alyot, H. T. (2008). Türkiye’de zabıta: Tarihi gelişimi ve bugünkü durum. Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Türk Polis Tarihi Araştırmaları Merkezi Yayınları No. 1, Kozan Ofset.
• Armacost, B. E. (2004). Organizational culture and police misconduct. The George Washington Law Review, 72, 453-545.
• Bandura, A. (1971). Social learning theory. Morristown NJ: General Learning Press.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Barker, T. (1977). Peer group support for police occupational deviance. Criminology, 15 (3), 353-366.
• Barker, T. (1983). Rookie police officers’ perceptions of police occupational deviance. Police studies: An international review of police deviance, 6 (30), 30-38.
• Barker, T. & Carter, D. (1986). Police deviance. Cincinnati: Anderson. Barker, T. & Roebuck, J. (1973). An empirical typology of police corruption: A study in organizational deviance. Springfield, İllinois: Charles C. Thomas Publisher.
• Britz, M. T. (1997). The police subculture and occupational socialization: Exploring individual and demographic characteristic. American Journal of Criminal Justice, 21 (2), 127-146.
• Champion, D. J. (2001). Police misconduct in America: A reference handbook. Santa Barbara, California: ABC-CLİO Inc.
• Collins Dictionary. (2020). Retrieved April 18, 2020, from https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/rotten-apple
• Crank, John P., (2004), Understanding Police Culture, Cincinati: OH, Anderson Publishing.
• Ernst, H. A. (2007). Polis yönetiminde etik. Federal Kriminal Dairesi, Mehmet Öztürk (Çev.), EGM Yayın No. 422, Ankara: Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Yayınları.
• Goldstein, H. (1975). Police corruption: A perspective on its nature and control. Washington, DC: The Police Foundation.
• Goldstein, H. (1977). Policing a free society. Cambridge: Ballinger.
• Harrison, S. J. (1998). Police organizational culture: Using ingrained values to build positive organizational improvement. Public administration and management: An interactive journal, 3 (2),32.
• Kayabaşı, C. (2012). KKTC’de Polis Teşkilatının meşruiyet seviyesi üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, KKTC, Lefke.
• Kayabaşı, C. (2020). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde polis meşruiyeti faktörlerinin polisle işbirliğine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayabaşı, O. (2012). KKTC Polis Örgütü etikliğinin toplumsal algılanma düzeyi üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, KKTC, Lefke.
• Kayabaşı, O. (2017a). The contours of police integrity in the Turkish Republic of Northern Cyprus. (Eds. Abidin Temizer and Sevilay Özer), II. International Symposium on Multidisciplinary Studies (ISMS), 18-21 May 2017, Rome/Italy. Symposium Book- Social Science- Volume I, Ankara: Gece Kitaplığı, 153-193.
• Kayabaşı, O. (2017b). Police integrity in the Turkish Republic of Northern Cyprus: Narcotics and Prevention of Smuggling Directorate police officers’ perceptions. Turkish Journal of Security Studies, 19 (Special Issue), 100-129.
• Kayabaşı, O. (2018a). Police integrity in the Turkish Republic of Northern Cyprus: Criminal Investigation Directorate police officers’ perceptions. The journal of academic social science studies, 67 (Spring III), 509-528.
• Kayabaşı, O. (2018b). Police integrity in the Turkish Republic of Northern Cyprus: Traffic Directorate police officers’ perceptions. (Eds. Hasan Babacan, A. Şevki Duymaz and Abidin Temizer), Multidisciplinary studies-3 (social sciences), Ankara: Gece Kitaplığı, 459-488.
• Kayabaşı, O. (2018c). Police integrity in the Turkish Republic of Northern Cyprus: Guzelyurt Police Directorate police officers’ perceptions. (Eds. Hasan Babacan, A. Şevki Duymaz and Abidin Temizer), Multidisciplinary studies-3 (social sciences), Ankara: Gece Kitaplığı, 489-515.
• Kayabaşı, O. (2018d). Polis meslek ahlakı bütünlüğü üzerine karşılaştırmalı bir bakış. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (66), 542-563.
• Kayabaşı, O. (2019a). Polis sapmasına karşı polis bütünlüğü perspektifinden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Polis Örgütü. Yayınlanmamış doktora tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayabaşı, O. (2019b). Örgütsel polis bütünlüğü ile grupsal polis bütünlüğü üzerine karşılaştırmalı bir bakış: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Polis Örgütü ile Lefke Polis Karakolu örneği. II. Lefke Kent Sempozyumu, 18-20 Aralık 2019, Lefke.
• Kayabaşı, O. (2020). Polis bütünlüğü üzerine teorik bir inceleme ve polis sapması sorununa karşı bütüncül bir yaklaşım. R&S – Research Studies Anatolia Journal, 3 (4), 343-359.
• Kayabaşı, O. & Tekiner, M. A. (2017a). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde sürekli ikamet edenlerin polis meslek etiği kapsamında polis algısının ölçülmesi. Türk İdare Dergisi, 89(485), 665-694.
• Kayabaşı, O. & Tekiner, M. A. (2017b). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Polis Örgütünün polis meslek ahlakı bütünlüğü. (Eds. Esra Aydın, Papatya Sevgin Bıçakçı & Erdem Kırkbeşoğlu) 25. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara: Başkent Üniversitesi, 657-662.
• Kappeler, V. E. Sluder, R. D. & Alpert, G. P. (1994). Forces of deviance: Understanding the dark side of policing. Prospect Heights, IL: Waveland Press.
• Kappeler, V. E. Sluder, R. D. & Alpert, G. P. (1998). Forces of deviance: Understanding the dark side of policing. Vol. 2. Prospect Heights, IL: Waveland Press.
• Knapp Commission. (1972). Knapp Commission Report on Police Corruption. New York: George Braziller.
• Lersh, K. M. (Ed.). (2002). Policing and misconduct. Upper Saddle River: Prentice-Hall Publishing.
• Manning, P. K. (1977). Police work: The social organization of policing. Cambridge, MA: Mit Press.
• Mollen Commission. (1994). Commission Report, New York: Mollen Commission
• O’Connor, T. R.. (2005). Police deviance and ethics. Mega Links in Criminal Justice.
• Online Etymology Dictionary. (2020a). Retrieved July 27, 2020, from https://www.etymonline.com/word/deviant
• Online Etymology Dictionary. (2020b). Retrieved July 28, 2020, from https://www.etymonline.com/word/deviance
• Oxford Dictionaries. (2020). Retrieved November 13, 2020, from https://en.oxforddictionaries.com/definition/rotten_apple
• Paoline, E. A. & Terrill, W. (2005). The impact of police culture on traffic stop searches: An analysis of attitudes and behavior. Policing: An international Jjournal of police strategies & management, 28 (3), 455-472.
• Pennsylvania Crime Commission. (1974). Report on police corruption and the quality of law enforcement in philadelphia. Saint Davids, PA: Pennsylvania Crime Commission.
• Prenzler, T. (2009). Police corruption: Preventing misconduct and maintaining integrity. New York: Taylor & Francis Group, LLC.
• Prenzler, T. & Ransley, J. (eds.). (2002). Police reform: Building anterit. Australia: Hawkins Press.
• Punch, M. (2000). Police corruption and its prevention. European journal on criminal policy and research, 8 (3), 301-324.
• Punch, M. (2003). Rotten orchards: ‘pestilence’, police misconduct and system failure. Policing and Society, 13 (2), 171-196.
• Punch, M. (2009). Police corruption: Deviance, accountability and reform in policing. Portland, Oregon, USA: Willan Publishing.
• Robin, G. D. (1974). White-collar crime and employee theft. Crime & Delinquency, 20 (3), 251-262.
• Schein, E. H. (1984). Coming to a new awareness of organizational culture. Sloan management review, 25 (2), 3-16.
• Sherman, W. L. (ed.). (1974) Police corruption: A sociological perspective. Garden City, New York: Anchor Press.
• Sherman, L. W. (1985). Becoming bent: Moral careers of corrupt policemen. F. A. Elliston & M. Feldberg (eds.), Moral issues in police work, Totowa: NJ Rowman and Allanheld, 253-265.
• Stoddard, E. R.. (1968).Informal code of police deviancy: A group approach to blue-coat crime. Journal of Criminal Law, Criminology & Police Sciences, 59(2), Article 5, 201-213. Sullivan, L. E. & Rosen, M. S. (eds.). (2005). Encyclopedia of law enforcement. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Tureng. (2020). Retrieved November 13, 2020, from http://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/deviance
• Van Maanen, J. & Barley, R. S. (1984). Occupational communities: Culture and control in organizations. Research in organizational behaviour, 287-365.
• Van Maanen, J. & Schein, E. H. (1979). Toward a theory of organizational socialization. Barry M. Staw (ed.), Research in organizational behavior, Greenwich, CT: JAI, 209-264.
• Westley, W. A. (1970). Violence and the police. Cambridge, MA: MIT Press.
• Wilson, J. Q. (1963). The police and their problems: A theory. Public policy, 12, 189-216.