Temporal and spatial distribution of bovine tuberculosis outbreaks in Turkey (2005-2020)

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 2, 130 - 139, 30.12.2021

Şahin Çakır , Mustafa Yakar , İpek Keskin

https://doi.org/10.35864/evmd.997098

Cited By: 2

Öz

This research aims to reveal the temporal changes and spatial patterns of Bovine Tuberculosis (bTB) in Turkey in the last 16 years using OIE and MoAF data. Considering the zoonotic character and socio-economic impact of the disease, the rapid increase in the number of bTB outbreaks has reached alarming levels recently. As a matter of fact, around 20-fold increase in the number of outbreaks between 2005 and 2020 clearly shows this. In the same period, the compensation payment of approximately 611 million new TL (₺) for 168,244 cattle that were conditionally slaughtered and died due to illness reveals the economic impact of the disease. Also, it is known that human cases are caused by M. bovis, although at a low rate (5.3%). In parallel with the increase in the number of bTB outbreaks, it has spread throughout the country (except for some provinces) geographically. It is important to fight bTB disease effectively, to reduce the risks to public health and the socio-economic losses caused by the disease. For this reason, it is extremely important to monitor the temporal course of the disease outbreaks epidemiologically and to reveal their spatial patterns at various scales. For an effective fight against bTB, it is vital to monitor, analyze, and put into practice the temporal changes and spatial distribution dynamics of all the variables (especially animal movements) of the transmission dynamics in the epidemiology of the disease.

Anahtar Kelimeler

Bovine tuberculosis, Mycobacterium bovis, spatial distribution, temporal distribution, zoonosis

Destekleyen Kurum

This study was supported as a national project by MoAF, General Directorate of Agricultural Research and Policies.

Proje Numarası

TAGEM/HSGYAD/Ü/20/A5/P1/1643

Türkiye’de sığır tüberkülozu mihraklarının zamansal ve mekânsal dağılımı (2005-2020)

Öz

Bu araştırma, OIE ve Tarım ve Orman Bakanlığı verileri kullanılarak Sığır Tüberkülozu (bTB)’nun Türkiye’de son 16 yıldaki zamansal değişimi ile mekânsal örüntülerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Hastalığın zoonotik karakteri ve sosyo-ekonomik etkisi düşünüldüğünde son zamanlarda bTB mihrak sayılarının hızlı artışı kaygı verici düzeylere erişmiştir. Nitekim 2005-2020 yılları arasında mihrak sayılarının yaklaşık 20 kat artışı bunu açıkça göstermektedir. Aynı dönemde hastalık nedeniyle şarta tabi kesilen ve ölen 168.244 büyükbaş hayvan için yaklaşık 611 milyon yeni TL (₺) tazminat ödemesi hastalığın ekonomik etkisini ortaya koymaktadır. Ayrıca, insan vakalarının düşük bir oranda (%5,3) olsa da M. bovis kaynaklı olduğu bilinmektedir. bTB mihrak sayılarının artışına paralel bir şekilde hastalık coğrafik olarak ülke geneline (bazı iller dışında) yayılmıştır. bTB hastalığıyla etkin mücadele edilebilmesi, halk sağlığına yönelik risklerin ve hastalığın neden olduğu sosyo-ekonomik kayıpların azaltılması önemlidir. Bu nedenle epidemiyolojik olarak hastalık mihraklarının zamansal seyrinin izlenmesi ve çeşitli ölçeklerde mekânsal örüntülerini ortaya çıkarmak son derece önem arz etmektedir. bTB ile etkin bir mücadele için, hastalığın epidemiyolojisindeki bulaşma dinamiklerine ait tüm değişkenlerin (özellikle hayvan hareketleri) zamansal değişimi ve mekânsal dağılım dinamiklerinin izlenmesi, analiz edilmesi ve uygulamaya geçirilmesi hayati önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mekânsal dağılım, Mycobacterium bovis, sığır tüberkülozu, zamansal dağılım, zoonoz

Proje Numarası

TAGEM/HSGYAD/Ü/20/A5/P1/1643

Kaynakça

• Bartels C, Bergevoet R, Emmerzaal A, Emmerzaal A, De Gee T, Schrıjver R, Van Zıjderveld F. (2012) Türkiye'de bruselloz ve tüberkülozun eradikasyonu. Central Veterinary Institute, Wageningen, Netherlands.
• Bayraktar B, Bulut E, Barış AB, Toksoy B, Dalgıc N, Çelikan C, Sevgi D. (2011) Species distribution of the Mycobacterium tuberculosis complex in clinical isolates from 2007 to 2010 in Turkey: A prospective study. J Clin Microbiol. 49, 3837-3841. doi:10.1128/JCM.01172-11
• Buddle BM, Vordermeier HM, Chambers MA, de Klerk-Lorist L-M (2018) Efficacy and safety of BCG vaccine for control of tuberculosis in domestic livestock and wildlife. Front Vet Sci. 5, 259. doi: 10.3389/fvets. 2018.00259
• Cousins DV. (2001) Mycobacterium bovis infection and control in domestic livestock. Rev Sci Tech. 20, 71-85.
• Çakır Ş. (2021) Sığır tüberkülozunun enfeksiyon dinamiklerine dayalı epidemiyolojik model geliştirme. Doktora Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Doğan Ö. (2011) Türkiye’de sığır tüberkülozunun kontrolü ve eradikasyonuna yönelik çalışmaların tarihi. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Kara F, Kabasakal E, Yıldırım A, Mutlu MS, Baykal F. (2020) Türkiye’de Verem Savaşı 2019 Raporu. Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• Mekonnen GA, Conlan AJK, Berg S, Ayele BT, Alemu A, Guta S, Lakew M, Tadesse B, Gebre S, Wood JLN, Ameni G, The ETHICOBOTS consortium (2019) Prevalence of bovine tuberculosis and its associated risk factors in the emerging dairy belts of regional cities in Ethiopia. Prev Vet Med. 168, 81-89. doi: 10.1016/j.prevetmed.2019.04.010
• Orloski K, Robbe-Austerman S, Stuber T, Hench B, Schoenbaum M (2018) Whole genome sequencing of Mycobacterium bovis isolated from livestock in the United States, 1989-2018. Front Vet Sci. 5, 1-10. doi: 10.3389/fvets.2018.00253
• Raphaka K, Sánchez-Molano E, Tsairidou S, Anacleto O, Glass EJ, Woolliams JA, Doeschl-Wilson A, Banos G. (2018) Impact of genetic selection for increased cattle resistance to bovine tuberculosis on disease transmission dynamics. Front Vet Sci. 5, 1-14. doi:10.3389/fvets.2018.00237
• Sayın Z. (2010) Sığır tüberkülozunun farklı metotlar ile karşılaştırmalı teşhisi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Viviani P, Tufan M, Kirandjiski T, Ediz B, Çağatay M, Aktaş S, Nazzarri N, Bozkurt Z, Özgenç Y, Kılınç B, Göral A, Özkan D, Agah H, Tizzani P, Diker KS, Akan M, Yılmaz H, Aydın L, Hasöksüz M, Altun S, Sensi M, Petrini S, Magistrali C, Karslıoğlu N, Budak N, Karakoyunlu İ, Coşgun E. (2016) Veteriner Hizmetleri Strateji Belgesi Nihai Raporu. Avrupa Birliği (Agrotec SPA) ve Tarım ve Orman Bakanlığı.
• Waters WR, Palmer MV, Buddle BM, Vordermeier HM. (2012) Bovine tuberculosis vaccine research: Historical perspectives and recent advances. Vaccine. 30, 2611-2622. doi:10.1016/j.vaccine.2012.02.018