Sınıf Öğretmenliğinden Zihin Engelliler Öğretmenliği Alanına Geçiş Yapan Öğretmenlere Yönelik Bir Çalışma / A Study on Teachers Transitioning to the Field of Teaching the Mentally Disabled

Yıl 2024, , 34 - 52, 28.07.2024

Lale Serin Hüseyin Yolcu

https://doi.org/10.59041/eyor.1421497

Öz

Bu aştırmanın amacı, sınıf öğretmeni olarak görev yaparken herhangi bir şart aranmaksızın tanınan alan değişikliği hakkından yararlanarak zihin engelliler öğretmenliğine geçiş yapan öğretmenlerin mevcut durumlarına yönelik görüşlerinin belirlenmesidir. Temel nitel araştırma deseninde ele alınan araştırmanın çalışma grubunda sınıf öğretmenliği branşından” zihin engelliler öğretmenliğine geçiş yapan 13 öğretmen yer almaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme yöntemlerinden faydalanılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı-yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde ise içerik analizine başvurulmuştur. Araştırma sonucunda sınıf öğretmelerinin zorunluluktan ötürü zihin engelliler öğretmenliğine geçiş yaptığı tespit edilmiştir. Ancak bu zorunlu geçişe karşın öğretmenler durumlarından da hoşnutturlar. Her ne kadar öğretmenler zorunluluktan dolayı özel eğitim öğretmenliğine geçiş yapsalar da ilerleyen süreçte özel eğitim alanına ve özel eğitim öğrencilerine bakışları değişmiştir. Öğretmenler sınıf öğretmenliğine branşına tekrar dönme düşüncesinde değildir. Aksine bu geçişin kendilerini mesleki yönden geliştirdiğini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığı’nın geçiş yapan öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yeteri kadar destek sağlamadığını vurgulamışlardır. Öğretmenler özel eğitim alanındaki teorik ve uygulamaya dönük eksikliklerini daha çok bireysel araştırma ve faaliyetlerle kapatmaya çalıştıklarını belirtmişlerdir. Araştırma sonucunda özellikle Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde planlanan ve gerçekleştirilen hizmet içi eğitim çalışmalarının, alan değişikliği gibi önemli durumlarda daha sıklıkla ve nitelikli bir şekilde düzenlenmesi ve takip edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmenliği, Alan değişikliği, Zihinsel engelliler öğretmenliği

A Study on Teachers Transitioning to the Field of Teaching the Mentally Disabled

Öz

This study aims to determine the views of teachers who switched to teaching the mentally disabled by taking advantage of the right to change the field recognized without any conditions while working as a classroom teacher. The research study group, which was handled in the basic qualitative research design, included 13 teachers who switched from classroom teaching to teaching the mentally disabled. In determining the study group, maximum diversity and criterion sampling methods were utilized from purposeful sampling methods. Data were collected through a semi-structured interview form developed by the researchers. Content analysis was used to analyze the data obtained. As a result of the research, it was determined that classroom teachers switched to teaching the mentally disabled due to necessity. However, despite this compulsory transition, teachers are also satisfied with their situation. Although the teachers switched to special education teaching out of necessity, their views on special education and special education students changed in the following process. Teachers do not intend to return to classroom teaching. On the contrary, they stated that this transition improved them professionally. However, teachers emphasized that the Ministry of National Education did not provide enough support for the professional development of transitioning teachers. Teachers said they tried to overcome their theoretical and practical deficiencies in special education through individual research and activities. As a result of the research, it is recommended that in-service training activities planned and carried out within the Ministry of National Education should be organized and monitored more frequently and in a qualified manner, especially in important situations such as field changes.

Anahtar Kelimeler

Classroom teacher, Field change, Teaching the mentally handicapped

Kaynakça

• Açar, D., Dilbilir, Y., & Demiralp, C. (2022). Özel Eğitim Öğretmenlerinin Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi Sürecindeki Görüşlerinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 1295-1312.
• Atbaşı, Z. ve Özdemir, C. (2020). Türkiye’de özel eğitim hizmetlerinin sunumu. U. Sak, ve S. Toraman (Ed.), Türkiye’de özel eğitim hizmetlerini içinde (s. 49-68). Ankara: MEB
• Aydın, G., & Şentürk, Ş. (2021). Özel eğitim bölümü lisans programının birleştirilmesine yönelik özel eğitim öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Primary Education, 6(1), 36-50. doi: 10.52797/tujped.829099
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlilik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bedir, H. ve Metin, M. (2013). Zihin engelliler öğretmenliğine alan değişikliği yapan sınıf öğretmenlerinin durum değerlendirmesi. XII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (USOS2013). 23-28 Mayıs, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Çelik, Ö., & Taç, İ. (2021). Alan değişikliği yapan sınıf öğretmenlerinin deneyimlerine ilişkin görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 216234. Doi: 10.33418/ataunikkefd.854467
• Demir, M. K. & Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126.
• Erol, İ. & Karsantık, İ. (2021). Öğretmenlerin alan değişikliğine yönelik görüşlerinin incelenmesi: sınıf öğretmenliğinden özel eğitim öğretmenliğine geçiş. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Özel Sayısı, 1-37. DOI: 10.19171/uefad.822238
• Ersözlü, Z. N., Maviş, F. Ö., Özel, Ö., & Kürşadoğlu, A. E. (2014). Alan değişikliği yapan sınıf öğretmenlerinin geçtikleri alanla ilgili uyum sorunları ve çözüm önerileri. Eğitimde Politika Analizi, 3(1), 8-23.
• Eskicumalı, A., Demirtaş, Z., Erdoğan, D. G., & Arslan, S. (2014). Sınıf öğretmenliğinden alan öğretmenliğine geçiş sürecinin getirdiği sorunlar: Sakarya örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (42).
• Gökyer, N. (2014). 2012 yılında alan değişikliği yapan öğretmenlerin yeni alanlarına ve uygulamaya ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 1187-1208.
• Grbich, C. (2012). Qualitative data analysis: An introduction. (Second Edition). London: SAGE Publications Ltd. Karabaş, M., & Çiftçi, S. (2019). Özel eğitim alanında görev yapan sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(19), 128-149.
• Kaya, S., Şahin, H., Fırat, A., Maden, Ö., Eruçar, İ. O., & Ceren, A. (2013). 2012-2013 eğitim-öğretim yılında alan değiştiren öğretmenlerin yeni alanlarına yönelik memnuniyet durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 302-335.
• Korkmaz, İ., & Serin, M. K. (2014). Alan değiştiren sınıf öğretmenlerinin yeni durumlarına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 497-514.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Ankara: Bağlam Yayıncılık. MEB (1997). Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Resmi Gazete. Sayı:23011
• MEB (2006). Özel eğitim hizmetleri tanıtım el kitabı. Özel Eğitim, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• MEB (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
• MEB (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Resmi Gazete. Sayı:30471. Merriam, S.B. (2009). Qualitative research: A guide to design and ımplementation. San Francisco: John Wiley & Sons,
• Öğülmüş, K. (2014). Alan mezunu ve alan dışı lisans programlarından mezun özel eğitim öğretmenlerinin mesleki yeterliklerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Özer, B., Tüysüz, C., Bozkurt, N., & Özdemir, S. (2013). Alan değişikliği ile yan alanlarına geçen sınıf öğretmenlerin yaşadıkları bu değişime ilişkin görüşleri: Hatay il örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(15), 265-290.
• Öztaş, K. & Dündar, H. (2021). Alan değişikliği yapan sınıf öğretmenlerinin yaşadığı problemler. International Journal of Social Science Research, 10(2), 211-228. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ijssresearch/issue/66794/1031908
• Özyer, S., & Özsoy, N. (2017). Özel eğitim alanına geçiş yapan sınıf öğretmenlerinin sayı öğretiminde kullandıkları yöntemlerin araştırılması. Education Sciences, 12(3), 122132.
• Taymaz, H. (1992). Hizmet içi eğitim kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara: Personel Eğitimi Geliştirme Merkezi Yayınları No: 3.
• Tursun, A. (2019). 540 saatlik özel eğitim sertifika programıyla alan değiştiren sınıf öğretmenlerinin özel eğitimde yeterlikleri hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• URL-1. (2013). https://www.hurriyet.com.tr/egitim/ogretmenlerin-alan-degisikligi-iptal-edildi-24531810. 13.11.2023 tarihinde erişildi.
• Yalımkılınç, Y.K. (2016). Alan değişikliği yapan öğretmenlerin karşılaştıkları mesleki güçlükler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi.
• Yıkmış, A., Özak, H., Acar, Ç. & Karabulut, A. (2014). Öğretmen adaylarının zihin engelliler sınıf öğretmenleri ve uygulama sınıflarına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 297-306.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma (6. bs.). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, M., & Bayar, A. (2019). Özel eğitim sınıflarında görev yapan alan dışı öğretmenlerin yaşadığı zorluklar ve çözüm önerilerinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(98), 355-374.
• Yılmaz, M., & Üredi, L. (2018). Alan değişikliğiyle özel eğitim okullarında çalışan sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin mesleki doyum düzeylerinin incelenmesi: Mersin ili örneği. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(5), 59-79.