Öğretmen Görüşlerine Göre Hizmetkâr Okul Liderliği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi / Examining the Relationship between Servant School Leadership and Organizational Citizenship Behavior According to Teachers' Opinions

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 15, 28.07.2024

Şefik Mert , Gözde Sezen-gültekin

https://doi.org/10.59041/eyor.1402617

Öz

Eğitim örgütü olan okulların etkililiği ve verimliliği dikkat çekilmesi gereken önemli bir konudur. Öğretmenlerin görev yaptıkları kurumda gönüllü çalışmalar yapması, moral ve motivasyonlarının yüksek olması ve örgütsel vatandaşlık davranışları sergilemeleri ile mümkündür. Okul yöneticilerinin geleneksel yönetim anlayışı dışında öğretmenlerin motivasyonunu arttıracak liderlik özellikleri sergilemeleri de bu hususta önem arz etmektedir. Bu araştırmada hizmetkâr okul liderliği ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlıkları arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını belirlemek amaçlanmaktadır. Araştırmada nicel yöntemlerden ilişkisel tarama modeli benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma evreni 2022 2023 Eğitim Öğretim Yılında Sakarya ili Hendek ilçesi devlet okullarında görev yapan 959 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise çalışma evrenini oluşturan öğretmenler arasından uygun örnekleme ile belirlenen 222 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler normal dağılım gösterdiği için verilerin analizinde SPSS programı parametrik analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre hizmetkâr okul liderliği öğretmenlerin örgütsel vatandaşlıklarının anlamlı bir yordayıcısıdır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, örgütsel vatandaşlık, hizmetkâr liderlik, hizmetkâr okul liderliği

Etik Beyan

Araştırmaya ilişkin Sakarya Üniversitesi Etik Kurul İzni ve gerekli diğer izinler alınmıştır.

Examining the Relationship Between Servant School Leadership and Organizational Citizenship Behavior According to Teachers' Opinions

Öz

The effectiveness and efficiency of schools, which are educational organizations, is an important issue that needs attention. It is possible for teachers to do voluntary work in the institution where they work, if their morale and motivation are high and they exhibit organizational citizenship behavior. In this regard, it is also important for school administrators to exhibit leadership qualities that will increase teachers' motivation, apart from the traditional management approach. This research aims to determine whether there is a significant relationship between servant school leadership and teachers' organizational citizenship. The relational screening model, one of the quantitative methods, was adopted in the research. The population of the research study consists of 959 teachers working in public schools in Hendek district of Sakarya province in the 2022 2023 Academic Year. The sample of the research consists of 222 teachers determined by appropriate sampling among the teachers who constitute the study population. Since the data showed normal distribution, SPSS program parametric analysis was used to analyze the data. According to the research results, servant school leadership is a significant predictor of teachers' organizational citizenship.

Anahtar Kelimeler

Leadership, organizational citizenship, servant leadership, servant school leadership

Kaynakça

• Akdöl, B. (2015). Hizmetkâr Liderlik. Derin Yayınları.
• Bakan, İ., & Doğan İ. (2013). Liderlik Güncel Konular ve Yaklaşımlar. Gazi Kitapevi.
• Barbuto, J. E., ve Wheeler, D.W. (2006). Scale development and construct clarification of servant leadership. Group ve Organization Management, 31(3), 300-326.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2012). Sosyal Bilimler İçin İstatistik. Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Pegem Akademi.
• Dinçer, M., & Öksüz, B. (2011). Hizmetkâr Liderlik Anlayışı ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışını Geliştirmek. Erciyes İletişim Dergisi "akademia" 2(2), 2-18.
• Ertürk, R. (2021). Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Okul Liderliği Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Algıları Arasındaki İlişki. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 57-72.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Window Step by Step: A Simple Guide and Referance, 17.0 update (10a ed.). Pearson.
• Kabak, A. (2021). Hizmetkâr Liderlik. A. Gümüş, Liderlik Güncel Perspektifler içinde (s. 193-209). Gazi Kitapevi.
• Kaya, Ş. D. (2013). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Türk İdare Dergisi, 85(476), 265-287.
• Memduhoğlu, H. B., & Zengin, M. (2019). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1054-1067. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-536061
• Öter, Ö. M., & Dağlı, A. (2020). Hizmetkâr Okul Liderliği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 16(27), 397-423. https://doi.org/10.26466/opus.749822
• Patterson, K. A. (2003). Servant leadership: A theoretical model. Regent University.
• Sani, F. O., Çalışkan, S. C., Atan, Ö., & Yozgat, U. (2013). Öğretim Üyelerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ve Ardılları Üzerine Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(1), 63-82.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317-339.
• Şişman, M. (2018). Öğretim Liderliği. Pegem Akademi.
• Titrek, O., Bayrakçı, M., & Güneş, D. Z. (2009). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 17, 1-28.
• Turan, S. (2020). Liderlik Nedir? K. Yılmaz, Liderlik Kuram-Araştırma-Uygulama içinde (s. 1-5). Pegem Akademi.
• Vondey, M. (2010). The Relationships among Servant Leadership, Organizational Citizebship Behavior, Person-Organization Fit, and Organizational Identification. International Journal of Leadership Studies, 6(1), 3-27.
• Yıldız, P., & Börü, P. D. (2015). Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Beşiktaş Belediyesi Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma [Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi]
• https://arelarsiv.arel.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12294/913/TezPinarYildiz.pdf?sequence=1&isAllowed=y