Eğitim Örgütlerinde Örgüt Yapısının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 21 - 35, 30.06.2021

Münevver Çetin , Abdussamet Aktaş

Öz

Araştırmanın amacı eğitim örgütlerindeki örgüt yapısının öğretmen görüşlerine göre incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ili Beykoz ilçesinde resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan, tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak ulaşılan 233 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veriler Tuysuz (2019) tarafından Türkçeye uyarlanması ve geçerlik, güvenirliği gerçekleştirilen Örgüt Yapısı Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizi t testi ve ANOVA testi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Öğretmen görüşleri, eğitim örgütlerinin mekanik ile organik yapıların karışımı niteliğinde olduğunu göstermektedir. Ayrıca öğretmenlerin örgüt yapısına ilişkin görüşleri cinsiyete göre farklılık göstermemektedir. Eğitim durumu lisansüstü olan öğretmenlerin eğitim örgütlerini mekanik yapıya daha yakın gördükleri tespit edilse de lisans ve lisansüstü eğitim durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Diğer bir bulguya göre örgüt yapısı kıdem ve okul kademesine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Kıdem yükseldikçe örgütün daha organik, okul kademesi yükseldikçe daha mekanik olarak algılandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitim Örgütleri, Okul, Örgüt Yapısı

Kaynakça

• Ahmady, G. A., Mehrpour, M. ve Nikooravesh, A. (2016). Organizational structure. Procedia, Social and Behavioral Science 230: 455-462.
• Ajagbe, M. A., Bih, J., Olujobi, J. O. ve Udo, E. E. (2016). Which precedes the other? Organizational strategy or organizational structure. International Institute of Academic Research and Development,2(6): 50-66.
• Argon, T. ve Kösterelioğlu, M. A. (2009). Akademisyenlerin akademik iletişim düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,8(30): 43-61.
• Aydoğdu, A. (2013). Örgüt yapısının inovasyon ve örgüt kültürüne etkisi ve bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bektaş, M. (2014). Yönetim tarzlarının örgütlerdeki informal iletişim kanallarına etkisi: Burdur ili kamu kurumları örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Bibi, N. ve Akhtar, M. S. (2020). Relationship between organizational structure and job performance of teaching faculty at higher education level. Journal of Research and Reflections in Education, 14(1):113-122.
• Bidwell, M. (2012). Politics and firm boundaries: how organizational structure, group ınterests and resources affect outsourcing. Organization Science, 23(6): 1622-1642.
• Bovee, C. L. ve Thill, J. V. (2010). Business communication today. New Jersey: Pearson.
• Bozkuş, K. (2016). Örgüt yapısı ve okullar. Kesit akademi dergisi, 2(4): 236-260.
• Burns, T. ve Stalker, G. M. (1971). The Management of innovatıon. London: Tavıstok Publıc.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, D. (2006). Bilişim sistemlerinin örgüt yapısına etkisi: Çerkezköy organize sanayi bölgesinde bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Covin, J. V. ve Slevin, D. P. (1989). Strategic management of small firms in hostile and benign environments. Strategic management journal, 10: 75-87. Çelikten, M., Ayyıldız, K. ve Çelikten, Y. Y. (2019). Türk eğitim sisteminin örgüt yapısı: denetim ve merkezileşme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19): 2847-2866.
• Dissanayake, K. & Takahashi, M. (2006). The construction of organizational structure: connections with autopoietic systems theory. Contemporary Management Research, 2(2): 105-116.
• Eren, E. (2016). Yönetim ve organizasyon. (12. Bsk). İstanbul: Beta Basım.
• Ertürk, M. (2019). Risk yönetiminde örgüt yapısı boyutlarının önem derecelerinin belirlenmesi: Türkiye’deki uçuş eğitim organizasyonları üzerine bir uygulama.
• (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Genç, N. (2004). Yönetim organizasyon. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Gibson, J. L., Ivancevich, J. M., Donnelly, H. H. ve Konopaske, R. (2011). Organizations: behavior, structure, processes. New York: Mc Graw-Hill.
• Gomez, L. F. ve Dailey, S. L. (2017). Formal communication. C. R. Scott ve L. Lewis (Ed.) The International Encyclopedia of Organizational Communication. John Wiley. DOI: 10.1002/9781118955567.wbieoc083
• Güleç, O. (2008). Örgüt kültürünün bir yansıması olarak işletmelerde ast üst ilişkisi ve Denizli’de bir uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Hage, J. ve Aiken, M. (1970). Social Change in complex organizations. New York: Random House.
• Haman, Ö. (2016). Örgüt yapısı ve örgütsel iletişim arasındaki ilişkinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hatch, M. J. (1997). Organization theory. New York: Oxford Unıversity.
• Hatch, M. J. ve Cunliffe, A. (2006). Organizational theory: modern, symbolic and postmodern perspectives. Oxford: Oxford University Press.
• Horney, N. ve O’shea, T. (2009). Matrix organizations: design for collaboration and agility. Agility Consulting and Training, 1-14. http://agilityconsulting.com/resources/Agility%20Org/Matrix%20Organizations.pdf
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi. (7.Bsk.) (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Ibrahim, M., Sulaiman, M., Kahtani, A. ve Jarad, I. (2012). The relationship between strategy implementation and performance of manufacturing firms in Indonesia: The role of formality structure as maderator. World Applied Sciences Journal 20 (7): 955-964.
• Jewczyn, N. (2010). Assessing mechanistic and organic organizational structures: measuring organizational uncertainty and determining an organization's proper structure. Journal of Business Management and Entrepreneurship,1(6): 1-12.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi:kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Akademik
• Khandwalla, P. N. (1977). The design of organizations. Newyork: Harcourt Brace Jovanovich.
• Kovats, G. (2018). The chage of organizational structure of higher education institutions in Hungry: a contingency theory analysis. International Review of Social Research, 8(1): 74-86.
• Kretschmer, T. ve Khashabi, P. (2020). Digital transformation and organizational design: an integrated approach. California Management Review, 62(4): 86-104.
• Kumbalı, H. Ç. (2018). Örgüt yapısına göre bilgi yönetimi ve örgütsel dayanıklılık ilişkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Küçükçayır, G. A. ve Güçlü, N. (2017). Eğitim örgütlerinin yapıları ve örgütsel bir sorun: yıldırma. 12.Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, 11-13 Mayıs.
• Likert, R. (1967). The Human organization. New York: Mc Graw-Hill.
• Long, C. S., Ajagbe, A. M. ve Kowang, O. T. (2014). Addressing the ıssues on employees’ turnover ıntention in the perspective of hrm practices in SME. Social and Behaviroal Sciences, 129: 99-104.
• Lunenberg, F. C. (2012). Mechanistic organic organizations –an axiomatic theory:authority based on bureaucracy or professional norms. Internatıonal Journal of Scholarly Academic Intellectual Diversity, 14(1): 1-7.
• Maral, S. (2019). Pazarlama stratejileri ve örgüt yapısının firma performansı üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Marasi, S., Bennet, R. J. ve Budden, H. (2018). The structure of an organization:does it ınfuluence workplace deviance and ıts’ dimensions and to what extent? Journal of Managerial Issues, 1: 8-27.
• McShane, S. L. & Glinow, M. A. V. (2016). Örgütsel davranış. (2. Bsk.) (A, Günsel ve S. Bozkurt, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mintzberg, H. (2015). Örgütler ve yapılar. (1.Bsk.) (A. Aypay, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Montana, P. & Charnov, B. (1993). Management: A Streamlined course for students and business people. (Hauppage). New York: Barron’s Business Review Series.
• Nyathi, W. ve Bhebhe, S. (2019). The organisational structure and teachers’ performance in high schools: perceptions from head teachers and teachers. International Open Journal of Educational Research, 2(5): 1-12.
• Ogidi, A. E. (2014). Organizational structure, function and performance of agribusiness enterprise in Nigeria. SCSR Journal of Development, 1(3): 28-41.
• Özgenel, M. ve Aktaş, A. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2): 1-18.
• Pugh, D. S., Hickson, D. J., Hinings, C. R., Macdonald, K. M., Turner, C. ve Lupton, T. (1963). A conceptual scheme for organizational analyis. Administrative Science Quarterly, 8(3): 289-315.
• Reyhanoğlu, M. (2009). Minztberg’in örgütlenme boyutları ve örgüt yapıları. M.K.Ü.İ.İ.B.F., 1-11. http://www.mku.edu.tr/files/347-42762f43-c95d-47d6-a003-ecbb77ae3286.pdf
• Robbins, S. & Judge, T. A. (2017). Örgütsel davranış. (14.Bsk). (Erdem, İ. Çev. Edt). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Robbins, S. P., Coulter, M. ve Decenzo, D. A. (2015). Fundamentals of management. Essex: Pearson.
• Robbins, S. P., Decenzo, D. A., Coulter, M. ve Anderson, I. (2014). Fundementals of management. Pearson: Toronto.
• Sabuncuoğlu, Z. (2001). İşletmelerde halkla ilişkiler. Bursa: Ezgi Yayınları.
• Schnetler, R., Steyn, H. ve Staden, P. J. (2015).Characteristics of matrix structures and their effects on Project success. South African Journal of Industrial Engineering 26(1): 11-26.
• Sert, H. T. (2016). Liderlik tarzları ve örgütsel yapı arasındaki ilişkiler: düzc ilindeki kobi’ler üzerinde nicel bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Sevik, G. (2019). Örgüt kültürü, örgüt yapısı ve bilgi yönetim süreçleri arasındaki ilişkiler: ilaç sektöründe bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sevinç, B. (2011). Survey araştırma yöntemi. K. Böke (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Skripak, S. J. (2016). Fundamentals of business. Virginia: Pamplin College of Business and Virginia Tech Libraries.
• Tata, J. & Prasad, S. (2004). Team self management, organizational structure and judgments of team effectiveness. Journal of Managerial Issues, 16(2): 248-265.
• Tuysuz, M. (2019). İnsan kaynakları departmanı rollerinin yöneticilerin insan kaynakları yönetimine ilişkin algısına etkisi ve bu süreçte örgüt yapısının düzenleyici rolü.
• (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türkkan, L. (2015). Örgüt kültürünün örgütsel bağlılığa etkileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tyler, W. B. (1985). The organizational structure of the school. Annual Reviews Social, 11: 49-73.
• Uslu, Y. D. (2016). Örgüt yapılarını tasarlama. Günsel, S. ve Bozkurt, S. (Edt). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Walton, R. E. (1986). a vision led approach to management restructing. Organizatiolan Dynamics, 14(4): 5-17.
• Widhiastuti, H. (2012). The effectiveness of communications in hierarchical organizational structure. International Journal of Social Science And Humanity, 2(3): 185-190.
• Zapata, I. T. (2019). University research centers: organizational structures and performance. Journal of Technology management & innovation:14(3): 29-42.