Arap Dilinde ‘Aded ve Ma‘dūd: Kur’an Örneği

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 129 - 140, 27.03.2019

Luay Hatem Yaqoob

Öz

‘Aded ve ma‘dūd/temyiz Arapçada öğrenilmesi zorunlu önemli konulardan biridir ve konu,
erillik-dişilik, tekillik-çoğulluk gibi meselelerle ve farklı konularla
ilişkilidir.  Zira ‘aded ve ma‘dud bazı
hallerde birbirine hareke ve cinsiyet açısından uyarken bazı durumlarda
birbirine tamamen aykırı olmakta, diğer bazı durumlarda da farklı kurallar geçerli
olmaktadır. Çünkü adedin temyizinin kendine has özellikleri vardır. Nitekim ‘aded
müfred veya cemi olabilmekte, ayrıca harekesi metnin içinde geçen sayıya göre
değişmektedir. 

Bu makalede, Arapça temel kaynaklara bağlı
olarak aded ve onun temyizinin halleri detaylı biçimde ele alınmıştır. Bu
çerçevede, Kur’an metninde geçen sayılar tespit edilmiştir. Yapılan araştırmada
bütün sayıların ilahî kitapta yer almadığı anlaşılmış, var olanların da 30’u geçmediği
görülmüştür. Ayetlerde geçen sayıların farklı vesilelerle ve değişik amaçlarla
kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

---

Anahtar Kelimeler

‘Aded/sayı, ma‘dud/sayılan, temyiz, kurallar, Kur’an

Kaynakça

• Kaynakça• Abdulbākī, Muḥammed Fuād, el-Mu‘cem el-Mufehres li Elfāẓi’l-Ḳur’āni’l-Kerīm, Dāru’l-Kutub el-Miṣriyye, Kahire, 1945.• Bin Seyyide, Ebu’l-Ḥasan, el-‘Aded fi’l-Luġa, Thk: ‘Abdullāh en-Nāṣir, ‘Adnān eẓ-Ẓāhir, Mektebet Mişkāt, 1993.• Da‘kūr, Nedīm Ḥuseyn, el-Ḳavāid et-Taṭbīḳiyye fi’l-Luġa el-‘Arabiyye, Muesseset Baḥsūn, Beyrut, 1998.• Ebū Zehra, Muḥammed, Zehratu’t-Tefāsīr, Dāru’l-Fikir el-‘Arabī, Beyrut, Trhz.• el-Cārim, ‘Alī, Muṣṭafā Emīn, en-Naḥvu’l-Vāḍiḥ fī Ḳavāid el-Luġa el-‘Arabiye, ed-Dāru’l Miṣriyye es-Su’ūdiyye, Kahire, Trhz.• el-Enbārī, Ebu’l-Berakāt, El-İnṣāf fī Mesāil el-Ḫilāf beyne’n-Naḥviyyīn: el-Baṣriyyīn ve’l-Kūfiyyīn, el-Mektebe el-‘Aṣriyye, Kahire, 2003.• el-Enbārī, Ebu’l-Berakāt, Esrāru’l-‘Arabiyye, Daru’l-Erḳam, Beyrut, 1999.• el-Ḫabbāz, Aḥmed, Tevcīh el-Lem‘, Thk: Fāyiz Zekī, Dāru’s-Selām, Mısır, 2007.• el-Ḥalebī, Muḥammed Yūsuf, Şerhu’t-Teshīl, Thk: ‘Alī Muḥammed Fāḫir, Dāru’s-Selām, Kahire, 2007.• er-Rāciḥī, ‘Abduh, et-Taṭbīḳu’n-Naḥvi, Mektebetu’l-Ma‘ārif, Riyad, 1999. • es-Sāmerrāī, Fāḍil, Me ‘ānī en-Naḥv, Dāru’l-Fikir, Ürdün, 2000.• es-Suyūṭī, Celāleddīn, Hema’ el-Hevāmi ‘ fī Şerḥ Cāmi’ el-Cevāmi‘, Thk: ‘Abdulḥamīd Hindāvī, el-Mektebe et-Tevḳīfiyye, Mısır, Trhz.• Ḥasan, ‘Abbās, en-Naḥvu’l-Vāfī, Dāru’l-Ma‘ārif, Mısır, B.15.• İbn ‘Aḳīl, ‘Abdullāh bin ‘Abdurraḥmān, Şerḥ İbn ‘Akīl ‘Alā Elfiyeti İbn Mālik, Thk: Muḥyiddīn ‘Abdulḥamīd, Dāru’t Turās, Kahire, 1980.• ‘İyd, Muḥammed, en-Naḥvu’l-Muṣaffā, Mektebet eş-Şebāb, Kahire, 1975.• Muḫtār ‘Umer, Aḥmed, Mu‘cem eṣ-Ṣavāb el-Luġavī, ‘Ālem el-Kutub, Kahire, 2008.