2005 SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMI İLE 2018 SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 86 - 103, 31.03.2020

Semih Eker

Öz

Bu çalışmada,
2005 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (SBDÖP) ile 2018 Sosyal Bilgiler
Dersi Öğretim Programları’nın (SBDÖP) karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi
kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır.
Elde edilen sonuçlar şu şekilde özetlenebilir: 2005 SBDÖP’ de bulunan her öğrenme
alanındaki üniteler 2018 SBDÖP’ de yer almamış ünite yerine doğrudan öğrenme
alanları ve kazanımlara yer verilmiştir. Yeni programda ünite anlayışına son
verildiği söylenebilir. 2005 SBDÖP’ de 17 tane genel amaca yer verilirken; 2018
SBDÖP’de 18 tane özel amaç belirlenmiştir. 2005 SBDÖP’ de her ünitede yer alan
doğrudan verilecek değer ve beceriler yerine 2018 SBDÖP’ de birden fazla değer
ve beceri şeklinde öğrenme alanının başında verilmiştir. 2005 SBDÖP’ de öğrenme
alanı sayısı 9 iken; 2018 SBDÖP’de öğrenme alanı sayısının 7 olduğu
görülür.  2005 SBDÖP’ de yer alan
Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler, Zaman, Süreklilik ve Değişim ile Güç,
Yönetim ve Toplum öğrenme alanları 2018 SBDÖP’de yer almazken; Güç, Yönetim ve
Toplum ve Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler öğrenme alanlarının kazanımları
birleştirilerek ve sadeleştirilerek “Etkin Vatandaşlık” öğrenme alanı
oluşturulmuştur. 2018 SBDÖP’de kazandırılmak istenen beceriler Türkiye
Yeterlilik Çerçevesi (TYÇ) başlığı altında toplanmış 8 tane yetkinlik maddesi
şeklinde sunulmuştur. 2005 SBDÖP’de bu şekilde bir uygulama bulunmamaktadır.
2005 SBDÖP’ de 15 olan doğrudan verilmesi istenen beceri sayısı, 2018 SBDÖP’de
eklemeler yapılarak 27’ye yükseltilmiştir. Genel hatlarıyla özetlemek
gerekirse; 2018 SBDÖP’nin, eski yani 2005 SBDÖP’ye göre daha sade bir yapıda
olduğu fazla detaya girmediği söylenebilir. 2005 SBDÖP’de bulunan Atatürkçülük
konuları, ilişkilendirmeler ve etkinlikler gibi kısımlar, 2018 SBDÖP’den
çıkarılmış; kazanım sayısında ciddi bir azalma görülmüştür. 2018 SBDÖP’de ölçme
ve değerlendirme anlayışı, 2005 SBDÖP’de olduğu gibi öğrenci merkezli ve süreç
odaklı bir anlayış bulunur.              

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, Kazanım, Beceri, Değer, Değerlendirme

Kaynakça

• AKINOĞLU, O. (2005). Türkiye’de uygulanan ve değişen eğitim programlarının psikolojik temelleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 22, 31-46.
• AKYÜZ, Y. (2009). Türk Eğitim Tarihi “M.Ö. 1000-M.S. 2009”. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
• ATA, B. (2007). Yeni Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programının İlköğretim 2005 Sosyal Bilgiler Dersi (6, 7. Sınıflar) Öğretim Programı Açısından Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Bilim Çalıştayı 08–09 Mart 2007 (Prof. Dr. Suzan ERBAŞ Anısına). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• ÇATAK, M. (2015) Ekev Akademi, 19(62), 69-94.
• ÇOBAN, O. ve AKŞİT, İ. (2018). 2005 ve 2017 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Öğrenme Alanı, Kazanım, Kavram, Değer ve Beceri Boyutları Açısından Karşılaştırılması. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 479-505.
• ERSOY, F. A. ve KAYA, E. (2009). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının (2004) Uygulama Sürecine İlişkin Öğrenci Görüşleri. Kastamonu Eğitim, 17(1), 71-86.
• GÜNGÖRDÜ, E. (2002). İlköğretimde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Nobel Yayıncılık. Ankara.
• MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Ve Kılavuzu (4-5. Sınıflar) Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi. Ankara.
• MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Ve Kılavuzu (6-7. Sınıflar) Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi. Ankara.
• MEB (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Ve Kılavuzu (6. Sınıf) Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi. Ankara.
• MEB (2018). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Ve Kılavuzu (4, 5, 6 ve 7.Sınıflar) Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi. Ankara.
• MERRİAM, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded from case study research in education. USA: JB Printing.
• ÖZTÜRK, C. ve DİLEK, D. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim programları. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.53-96). Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
• SAFRAN, M. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış. B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s.1-18). Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
• SEVER, R. (2016). Alternatif yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler öğretimi ile ilgili temel kavramlar. R. Sever, M. Aydın ve E. Koçoğlu (Ed.), Alternatif yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi içinde (s.1-13). Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
• SÖNMEZ, V. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu. Anı Yayıncılık. Ankara.
• SÖZEN, E. - ADA, S. (2018). 2005 ve 2018 4. sınıf Sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının (SBDÖP) karşılaştırılması. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim, 6(1), 53-71.
• ŞİMŞEK, S. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Anı Yayıncılık. Ankara.
• TAY, B. (2017). 2005 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ile 2017 Sosyal Bilgiler Dersi Taslak Öğretim Programının Karşılaştırması, International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461-487.
• TOPKAYA - TOKCAN (2013). Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Belirlediği Değerlerin 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansıma Düzeylerinin Karşılaştırılması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler, 4(10), 33-43.
• VARIŞ, F. (1994). Eğitimde Program Geliştirme. Teori ve Teknikler. Alkım Yayıncılık. Ankara.