İkinci Karabağ Savaşı’nda Şuşa’nın Rolü ve Türkiye- Azerbaycan İşbirlikleri

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 4, 126 - 133, 31.12.2021

Emine Çeliksoy

Öz

Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte Azerbaycan ve Ermenistan arasında Birinci Karabağ Savaşı 1991 yılından 1994 yılına kadar devam etmiştir. 28 Aralık 1991 tarihinde Ermenistan Hankendi’yi işgal edip sözde Dağlık Karabağ Cumhuriyetini ilan ettiler. 25-26 Şubat 1992 tarihinde Hocalı işgal edilmiştir. 8 Mayıs 1992 tarihinde Şuşa işgal edilmiştir. 18 Mayıs 1992 tarihinde Laçin işgal edilmiştir. 2 Ekim 1992 tarihinde Hocavend işgal edildi. 2 Nisan 1993 tarihinde Kelbecer işgal edilmiştir. 7 Temmuz 1993 tarihinde Ağdere işgal edilmiştir. 23 Temmuz 1993 tarihinde Ağdam işgal edilmiştir. 23 Ağustos 1993 tarihinde Cebrayıl işgal edilmiştir. 23 Ağustos 1993 tarihinde Fuzuli işgal edilmiştir. 31 Ağustos 1993 tarihinde Gubadlı işgal edilmiştir. 29 Ekim 1993 tarihinde Zengilan işgal edilmiştir Bu işgallerle başlayan çatışmalar Birinci Karabağ Savaşı ile İkinci Karabağ Savaşı arasında da zamanla ortaya çıkmıştır. İkinci Karabağ Savaşı askeri operasyon halinde 44 gün sürmüştür. Bu savaşın ardından Ermenistan’ın yaklaşık 30 yıldır işgal altında tuttuğu Azerbaycan topraklarından 5 il, 4 kasaba ve 286 köy kurtarılmıştır. Tarihi bir öneme sahip olan Şuşa’da işgalden kurtarılmıştır. Hem savaş esnasında hem de savaşın ardından Türkiye daimî olarak Azerbaycan’ın yanında olduğunu ifade etmiştir. Bu dönemde iki devlet arasında önceden imzalanan uluslararası antlaşmalara uygun bir şekilde yeni müttefiklik ve iş birliği anlaşmaları imzalanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye -Azerbaycan İşbirlikleri, İkinci Karabağ Savaşı, Şuşa

Kaynakça

• Aliyev, Ermenistan'ın savaşta "İskender M" balistik füzeleri kullandığını açıkladı, https://www.trthaber.com/ (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2021).
• Aliyev, J. (2020). Armenia-Azerbaijan conflict: New horizons after 3 decades, 28.10.2020, https://www.aa.com.tr/ (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2021).
• Aliyev: Türkiye'nin tecrübesi bizim için çok önemlidir, https://www.trthaber.com/ (Erişim Tarihi: 01 Kasım 2021).
• Azerbaycan inşaat ihalelerinde Türkiye modelini uygulayacak, https://www.aa.com.tr/ (Erişim Tarihi: 01 Kasım 2021).
• Azerbaycan'ın işgal altındaki toprakları Karabağ. https://www.aa.com.tr/ (Erişim Tarihi: 01 Ekim 2021).
• Azerbaycan'ın Karabağ zaferi: İşte anlaşmanın maddeleri, https://www.trthaber.com/ (Erişim Tarihi: 16 Ekim 2020).
• Cura, A. (2020). “AGİT Minsk Grubunun 28 yılda çözemediği kriz 44 günde sonlandırıldı,” 25 Aralık 2020, https://www.aa.com.tr/ (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2021).
• Çevre Alanında İmzalanmış Mutabakat Zabıtları, https://ab.csb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 13 Ekim 2021).
• Dağlık Karabağ için kurulacak Türk-Rus Ortak Merkezi'nin detayları neler?, https://www.bbc.com/ (Erişim Tarihi:16 Ekim 2021).
• Dinç, A. (2021). İkinci Karabağ Savaşı’nın Öğrettikleri. http://www.hbstrateji.com/ (Erişim Tarihi: 01 Ekim 2021).
• Erdoğan ve Aliyev 'Şuşa Beyannamesi'ne imza attı, https://www.trthaber.com/ (Erişim Tarihi: 16 Ekim 2021).
• Ermeni İşgalinden kurtarılan Şuşa'da İskender füzesi bulunması neden büyük bir krize sebep oldu?, https://www.habererk.com/ (Erişim Tarihi: 28 Ekim 2021).
• Hasanov, B. (2018). Kuzey Azerbaycan’ın Karabağ Bölgesinin Tarihî Coğrafyası . Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi , 34 (98) , 445-468.
• Karabağ Savaşı ve Hocalı Katliamı, https://satemer.sakarya.edu.tr/ (Erişim Tarihi: 16 Ekim 2021).
• Milletlerarası Andlaşma, 9 Temmuz 2004 tarihinde Bakü’de imzalanan ve 28/10/2005 tarihli ve 5423 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Çevre Koruma Alanında İşbirliği Anlaşması”nın onaylanması hakkında 2006/11244 sayılı Karar, https://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 13 Ekim 2021).
• Özcan, M. (2020). Dağlık Karabağ’ın Jeopolitik Yansımaları ve Savaşın Dönüşümü. Global Savunma, 15 Aralık 2020, https://www.globalsavunma.com.tr/ (Erişim Tarihi: 15.10.2021).
• Rusya: Ermenistan Dağlık Karabağ’da Iskender-M balistik füzesi kullanmadı, https://www.defenceturk.net/ (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2021).
• Şuşa'ya giden "Zafer Yolu" tamamlanıyor, https://www.yenisafak.com/ (Erişim Tarihi: 01 Kasım 2021).
• Şuşa'daki Yukarı Gövher Ağa Camisi'ne elektrik verildi, https://www.aa.com.tr/ (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2021).
• Türkiye ile Azerbaycan arasında çevre koruma alanında çalışma programı imzalandı, https://www.habername.com/ (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2021).
• Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Müttefiklik İlişkileri Hakkında Şuşa Beyannamesi, https://www.tccb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2021).
• Türk-Rus ortak merkezi kapılarını SABAH'a açtı, https://www.sabah.com.tr/ (Erişim Tarihi: 16 Ekim 2021).
• Zengin, A.K. (2017). Dağlık Karabağ Sorununa Çözüm Arayışları: AGİT Minsk Grubu Görüşmeleri. International Academic Research Congress, Antalya.