Merhamet Yorgunluğunun Yoğun Bakım Hemşirelerinin Bakım Verici Rollerine İlişkin Tutumlarına Etkisi

Yıl 2024, , 177 - 187, 03.05.2024

Melek Korkmaz , Aliye Okgün Alcan

https://doi.org/10.56061/fbujohs.1266883

Öz

Tanımlayıcı, korelasyonel tipteki araştırma merhamet yorgunluğunun yoğun bakım hemşirelerinin bakım verici rollerine ilişkin tutumlarına etkisini incelemek amacıyla Haziran 2021- Ocak 2022 tarihleri arasında 113 yoğun bakım hemşiresi ile yürütülmüştür. Veriler “Veri Toplama Formu”, “Merhamet Yorgunluğu Kısa Ölçeği (MYKÖ)” ve “Hemşirelerin Bakım Verici Rollerine İlişkin Tutum Ölçeği (HBRTÖ)” aracılığıyla internet üzerinden toplanmıştır. Bu araştırmada yoğun bakım hemşirelerinin MYKÖ toplam puan ortalaması 62,29±23,44, ölçeğin alt boyutlarından ikincil travma boyutu puan ortalaması 22,20±10,30 ve mesleki tükenmişlik boyutu puan ortalaması 40,09±15,33 bulunmuştur. HBRTÖ toplam puan ortalaması 65,20±14,48, ölçeğin alt boyutlarından hemşirenin özbakım gereksinimlerinin giderilmesi ve danışmanlık rolüne ilişkin tutum alt boyutu puan ortalaması 28,78±6,59, hemşirenin bireyi koruma ve haklarına saygılı olma rolüne ilişkin tutum alt boyutu puan ortalaması 16,79±4,16 ve hemşirenin tedavi sürecindeki rollerine ilişkin tutum alt boyutu puan ortalaması 19,63±4,47’dir. MYKÖ toplam puanı ile HBRTÖ toplam puanı arasında negatif yönlü, zayıf ilişki olduğu ancak bu ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir (r:-0,062 p:0,513). Hemşirelerin bakım verici rollerine ilişkin tutumlarının arttırılması için merhamet yorgunluğunun azaltılmasına yönelik danışmanlık hizmetlerinin ve hizmet içi eğitimlerin planlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Bakım, bakım verici rol, Merhamet yorgunluğu

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır

Proje Numarası

Bulunmamaktadır

Teşekkür

Bulunmamaktadır

The Effect of Compassion Fatigue on Intensive Care Nurses' Attitudes Towards Their Caregiving Roles

Öz

The descriptive, correlational study was conducted between June 2021 and January 2022 with 113 intensive care nurses to examine the effect of compassion fatigue on the attitudes of intensive care nurses towards their caregiver roles. The sample of the study consisted of 113 intensive care nurses who voluntarily agreed to participate in the study. Data were collected via internet using the “Data Collection Form”, “Compassion Fatigue Short Scale (CFSS)” and “Attitude Scale for Nurses in Caregiving Roles (ASNCR)”. In this study, the mean CFSS score of the intensive care nurses was 62,29±23,44, the mean score of the secondary trauma dimension was 22,20±10,30, and the mean score of the occupational burnout dimension was 40,09±15,33. Total ASNCR average score is 65,20±14,48, the mean sub-dimension score of the attitude meeting the nurse's self-care needs and the counseling role is 28,78±6,59, the mean sub-dimension score of the attitude of the nurse's role of protecting the individual and respecting his rights is 16,79±4,16, and the role of the nurse in the treatment process. It was determined that there was a negative and weak relationship between the total score of CFSS and the total score of ASNCR, but this relationship was not statistically significant (r= -0,062 p= 0,513). In order to increase nurses' attitudes towards their caregiver roles, it is recommended to plan counseling services and in-service trainings to reduce compassion fatigue.

Anahtar Kelimeler

Nursing, caring, caring role, compassion fatigue

Proje Numarası

Bulunmamaktadır

Kaynakça

• Adams, R. E., Boscarino, J. A., & Figley, C. R. (2006). Compassion fatigue and psychological distress among social workers: A validation study. American Journal of Orthopsychiatry, 76(1), 103–108. https://doi.org/10.1037/0002-9432.76.1.103
• Aktürk, Ü., Can, M., & Aytop, S. (2022). The effect of nurses’ perceptions of conscience on their role as caregivers. Anatolian J Health Res, 3(2), 48–52.
• Alan, H. (2018). Merhamet yorgunluğu ve yönetici hemşirenin rolü. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 5(2), 141–146. https://doi.org/10.5222/shyd.2018.141
• Alharbi, J., Jackson, D., & Usher, K. (2020). Personal characteristics, coping strategies, and resilience impact on compassion fatigue in critical care nurses: A cross-sectional study. Nursing and Health Sciences, 22(1), 20–27. https://doi.org/10.1111/nhs.12650
• Altınbaş, Y., & İster, E. D. (2020). Hemşirelerin bakım verici rollerine ilişkin tutumları ve bireyselleştirilmiş bakım algıları. STED / Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 29(4), 246-254. https://doi.org/10.17942/sted.621856
• Austin, W., Goble, E., Leier, B., & Byrne, P. (2009). Compassion fatigue: The experience of nurses. Ethics and Social Welfare, 3(2), 195–214. https://doi.org/10.1080/17496530902951988
• Avcı, A., Çavuşoğlu, E., Moran, M., & Gün, M. (2022). The relationship between compassion fatigue and job satisfaction of nurses who give care to patients diagnosed with COVID-19. Eurasian JHS, 5(2), 43–52. https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.976276
• Bakır, H., & Su, S. (2022). The relationship between nurses’ professional values and their attitudes towards care giving roles: A structural equation model. Clinical and Experimental Health Sciences, 12(3), 765-771. https://doi.org/10.33808/clinexphealthsci.1019658
• Dığın, F., Kızılcık Özkan, Z., & Düzgün Şahin, A. (2022). Cerrahi hemşirelerinde merhamet yorgunluğunun bakım davranışlarına etkisi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 272–277. https://doi.org/10.26453/otjhs.1055157
• Dilmen Kalı, S., & Kaşıkçı, M. (2019). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin bakım verici rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi.(Tez No: 559833) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dinç, S., & Ekinci, M. (2019). Merhamet yorgunluğu kısa ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması, geçerlilik ve güvenirliği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(Suppl 1), 192–202. https://doi.org/10.18863/pgy.590616
• Erkin, Ö., Konakçı, G., & Duran, S. (2021). Secondary traumatic stress in nurses working with patients with suspected/confirmed COVID-19 in Turkey. Perspectives in Psychiatric Care, 57(4), 1664–1672. https://doi.org/10.1111/ppc.12733
• Figley, C. R. (2002). Compassion fatigue: Psychotherapists’ chronic lack of self care. Journal of Clinical Psychology, 58(11), 1433–1441. https://doi.org/10.1002/jclp.10090
• Güdük, Ö., Özaydın, Ö., & Vural, A. (2022). Hemşireler ve hemşirelik öğrencilerinde merhamet düzeyinin incelenmesi. Gevher Nesıbe J Medıcal Heal Scıences, 7(20), 158–168.
• Hunsaker, S., Chen, H. C., Maughan, D., & Heaston, S. (2015). Factors that influence the development of compassion fatigue, burnout, and compassion satisfaction in emergency department nurses. Journal of Nursing Scholarship, 47(2), 186–194. https://doi.org/10.1111/jnu.12122
• Kaplan, E., Aktaş, M. C., & Kaya, H. (2021). COVID-19 pandemisi korkusunun hemşirelerin bakım verici rollerine ilişkin tutumlarına etkisi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 3(3), 135–140. https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.997960
• Karakurt, P., Fırat, M., & Yıldırım, S. (2022). Pandemi kliniklerinde görev yapan hemşirelerde vicdan algısı ve merhamet yorgunluğunun belirlenmesi : Bir şehir hastanesi örneği. Gevher Nesibe Journal of Medical & Health Sciences, 7(16), 60–68.
• Katran, H. B., Gür, S., Arpag, N., & Çavuşlu, M. (2021). COVID-19 pandemisinde yoğun bakım hemşirelerinde merhamet yorgunluğu. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 25(2), 42–50.
• Kılıç, D., Bakan, A., Aslan, G., & Uçar, F. (2020). Onkoloji birimleri ve yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerde etik duyarlılık ve merhamet yorgunluğu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilim Fakültesi Derg, 4(1), 20–29.
• Koçak, C., Albayrak, S. A., & Duman, N. B. (2014). Hemşirelerin bakım verici rollerine ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(3), 16–21.
• Labrague, L. J., & de los Santos, J. A. A. (2021). Resilience as a mediator between compassion fatigue, nurses’ work outcomes, and quality of care during the COVID-19 pandemic. Applied Nursing Research, 61, 151476. https://doi.org/10.1016/j.apnr.2021.151476
• Lowe, G., Plummer, V., O’Brien, A. P., & Boyd, L. (2012). Time to clarify - the value of advanced practice nursing roles in health care. Journal of Advanced Nursing, 68(3), 677–685. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2011.05790.x
• Mangoulia, P., Koukia, E., Alevizopoulos, G., Fildissis, G., & Katostaras, T. (2015). Prevalence of secondary traumatic stress among psychiatric nurses in Greece. Archives of Psychiatric Nursing, 29(5), 333–338. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2015.06.001
• Okgün Alcan, A., & Yıldız, K. (2021). Pandemi sürecinde yoğun bakım hemşireliği: Algılanan stresin merhamet yorgunluğuna etkisi. Forbes Journal of Medicine, 2(3), 175–181. https://doi.org/10.4274/forbes.galenos.2021.53825
• Ortega-Campos, E., Vargas-Román, K., Velando-Soriano, A., Suleiman-Martos, N., Cañadas-de la Fuente, G. A., Albendín-García, L., & Gómez-Urquiza, J. L. (2020). Compassion fatigue, compassion satisfaction, and burnout in oncology nurses: A systematic review and meta-analysis. Sustainability, 12(1), 1–12. https://doi.org/10.3390/SU12010072
• Özgünay, Ş. E., Eminoğlu, Ş., Önen, S., Gürbüz, H., Kılıçarslan, N., Karasu, D., & Onur, T. (2022). COVID-19 pandemisinde anestezi ve yoğun bakım ünitesi çalışanlarında merhamet ve kronik yorgunluk : Bir tanımlayıcı çalışma. Turkiye Klinikleri Journal of Anesthesiology Reanimation, 20(3), 89–96. https://doi.org/10.5336/anesthe.2022-88989
• Sacco, T. L., Ciurzynski, S. M., Harvey, M. E., & Ingersoll, G. L. (2015). Compassion satisfaction and compassion fatigue among critical care nurses. Critical Care Nurse, 35(4), 32–43. https://doi.org/https://doi.org/10.4037/ccn2015392
• Salmond, E., Salmond, S., Ames, M., Kamienski, M., & Holly, C. (2019). Experiences of compassion fatigue in direct care nurses: A qualitative systematic review. JBI Database of Systematic Reviews and Implementation Reports, 17(5), 682–753. https://doi.org/10.11124/JBISRIR-2017-003818
• Şirin, M., & Yurttaş, A. (2015). Hemşirelik bakımının bedeli: Merhamet yorgunluğu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergis, 8(2), 123–130.
• Tanrıkulu, G., & Ceylan, B. (2021). Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerde merhamet düzeyi ve merhamet yorgunluğu. J Heal Sci, 30, 31–36.
• Uslu, E., & Kendirkıran, G. (2022). Compassion fatigue and risk factors in nurses in the covid-19 pandemic. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 15(3), 298–306.
• Uslu, Y., & Demir Korkmaz, F. (2017). Hemşirenin hissi tarafı: Şefkat yorgunluğu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 33(1), 103–113.
• Wijdenes, K. L., Badger, T. A., & Sheppard, K. G. (2019). Assessing compassion fatigue risk among nurses in a large urban trauma center. Journal of Nursing Administration, 49(1), 19–23. https://doi.org/10.1097/NNA.0000000000000702
• Xie, W., Wang, J., Okoli, C. T. C., He, H., Feng, F., Zhuang, L., Tang, P., Zeng, L., & Jin, M. (2020). Prevalence and factors of compassion fatigue among Chinese psychiatric nurses: A cross-sectional study. Medicine, 99(29), e21083. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000021083
• Yildirim, D., Genc, Z., Ozdemir, F. A., & Can, G. (2022). Evaluation of the caregiving roles and attitudes of nurses during the COVID-19 pandemic. Nursing Forum, 57(4), 530–535. https://doi.org/10.1111/nuf.12705 Yılmaz Bulut, T., Aydın, M., & Aydın Avcı, İ. (2022). Yoğun bakım hemşirelerinin bakım verici rollerine ilişkin tutumlarının bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 217–228.
• Yu, H., Qiao, A., & Gui, L. (2021). Predictors of compassion fatigue, burnout, and compassion satisfaction among emergency nurses: A cross-sectional survey. International Emergency Nursing, 55(January), 100961. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2020.100961
• Zhang, Y. Y., Han, W. L., Qin, W., Yin, H. X., Zhang, C. F., Kong, C., & Wang, Y. L. (2018). Extent of compassion satisfaction, compassion fatigue and burnout in nursing: A meta-analysis. Journal of Nursing Management, 26(7), 810–819. https://doi.org/10.1111/jonm.12589