Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Uyku Kalitesi ile Algıladıkları Çevresel Stresörler Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 268 - 276, 23.08.2023

Elif Bülbül , Selda Çelik , Emine Ezgi Özçelik , Sema Yıldırım

https://doi.org/10.56061/fbujohs.1267575

Öz

Bu araştırma yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların uyku kalitesi ile algıladıkları çevresel stresörler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı. Araştırma tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı türdedir. Araştırmanın verileri yoğun bakım ünitesinde yatan 175 hastadan Nisan-Aralık 2021 tarihleri arasında toplandı. Çalışmaya dahil edilen hastaların yaş ortalaması 64,76 ± 12,50 yıl ve yoğun bakım ünitesinde yatış süresi 2,68 ± 0,85 gün idi. Richard-Campbell Uyku Kalitesi Ölçeği puan ortalaması 37.01 ± 17.84, Yoğun Bakım Ünitesi Çevresel Stresörler Ölçeği puan ortalaması 131.63 ± 19.18 idi. Richard-Campbell Uyku Kalitesi Ölçeği skoru ile yoğun bakım ünitesinde tedavi süresi (p < 0.001), ağrı (p < 0.001) ve yorgunluk (p < 0.001) arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı korelasyon bulundu. Yoğun Bakım Ünitesinde Çevresel Stresörler Ölçeği ile Richard-Campbell Uyku Kalitesi Ölçeği arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı korelasyon bulundu (p < 0,001). Bu çalışmanın sonucunda, yoğun bakım ünitesinde tedavi alan hastaların uyku kalitesinin çevresel stresörlerden etkilendiği bulundu. Ayrıca, uyku kalitesine yorgunluk ve ağrının etkisi olduğu çevresel faktörlerin hastaların yoğun bakımda uyanma durumlarını da etkilediği belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Çevre, hemşirelik, stresör, uyku, yoğun bakım.

The Relationship Between Sleep Quality and Perceived Environmental Stressors in Intensive Care Unit Patients

Öz

This study was conducted to evaluate the relationship between sleep quality and environmental stressors perceived by patients in the intensive care unit. The study was a descriptive, cross-sectional, and correlational study. Data were collected from 175 patients in the intensive care unit between April and December 2021. The mean age of the patients included in the study was 64.7 ± 12.50 years, and the duration of treatment in the intensive care unit was 2.68 ± 0.85 days. The mean score of the Richard-Campbell Sleep Questionnaire was 37.01 ± 17.84, and Intensive Care Unit Environmental Stressors Scale was 131.63 ± 19.18. There was a statically significant negative correlation between The Richard-Campbell Sleep Questionnaire score with the duration of therapy in the intensive care unit (p < 0.001), pain (p < 0.001), and fatigue (p < 0.001). A negative statistically significant correlation was seen between the Intensive Care Unit Environmental Stressors Scale and the Richard-Campbell Sleep Questionnaire (p < 0.001). As a result of this study, the sleep quality of patients in the intensive care unit was found to be affected by environmental stressors. In addition, fatigue and pain were found to have an effect on sleep quality, and environmental factors also affected patients' waking status in the intensive care unit.

Anahtar Kelimeler

Environment, intensive care, nursing, sleep, stressors.

Kaynakça

• Aktaş, Y. Y., Karabulut, N., Yılmaz, D., & Özkan, A. S. (2015). Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörler. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 5(3), 81–86. https://doi.org/10.5505/kjms.2015.29591
• Ballard, K. S. (1981). Identification of environmental stressors for patients in a surgical intensive care unit. Issues in Mental Health Nursing, 3(1–2), 89–108. https://doi.org/10.3109/01612848109140863
• Bihari, S., Doug McEvoy, R., Matheson, E., Kim, S., Woodman, R. J., & Bersten, A. D. (2012). Factors affecting sleep quality of patients in intensive care unit. Journal of Clinical Sleep Medicine, 8(3), 301-307. https://doi.org/10.5664/jcsm.1920
• Çinar, S., Aslan, F., & Kurtoğlu, T. (2011). Intensive care unit environmental stressors scale: Validity and reliability study. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi (Journal of Intensive Care Nursing), 15(2), 61-66.
• Cochran, J., & Ganong, L. H. (1989). A comparison of nurses’ and patients’ perceptions of intensive care unit stressors. Journal of Advanced Nursing, 14(12), 1038-1043. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.1989.tb01515.x
• Demir, G., & Öztunç, G. (2017). Gürültünün yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların gece uykusu ve yaşamsal bulguları üzerine etkisi. Türk Yoğun Bakım Dergisi, 107–116. https://doi.org/10.4274/tybd.85866
• Elliott, R., McKinley, S., Cistulli, P., & Fien, M. (2013). Characterization of sleep in intensive care using 24-hour polysomnography: An observational study. Critical Care, 17, 1-10. https://doi.org/10.1186/cc12565 276
• Gencer, A., & Kumsar, A. K. (2020). Yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörlerin uyku kalitesine etkisi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 434–443. https://doi.org/10.26453/otjhs.694088
• Gultekin, Y., Ozcelik, Z., Akinci, S. B., & Yorganci, H. K. (2018). Evaluation of stressors in intensive care units. Turkish Journal of Surgery, 34(1), 5-8. https://doi.org/10.5152/turkjsurg.2017.3736
• Hsu, T., Ryherd, E., Waye, K. P., & Ackerman, J. (2012). Noise pollution in hospitals: Impact on patients. Journal of Clinical Outcomes Management, 19(7), 301–309.
• Hu, R.-F., Jiang, X.-Y., Chen, J., Zeng, Z., Chen, X. Y., Li, Y., Huining, X., Evans, D. J., & Wang, S. (2015). Non-pharmacological interventions for sleep promotion in the intensive care unit. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2018(12). https://doi.org/10.1002/14651858.CD008808.pub2
• Kamdar, B. B., Needham, D. M., & Collop, N. A. (2012). Sleep deprivation in critical illness: its role in physical and psychological recovery. Journal of Intensive Care Medicine, 27(2), 97–111. https://doi.org/10.1177/0885066610394322
• Malik, P., Patel, K., Pinto, C., Jaiswal, R., Tirupathi, R., Pillai, S., & Patel, U. (2022). Post‐acute COVID‐19 syndrome (PCS) and health‐related quality of life (HRQoL): A systematic review and meta‐analysis. Journal of Medical Virology, 94(1), 253–262. https://doi.org/10.1002/jmv.27309
• Matthews, E. E. (2011). Sleep disturbances and fatigue in critically ill patients. AACN Advanced Critical Care, 22(3), 204-224. https://doi.org/10.1097/NCI.0b013e31822052cb
• Özlü, Z. K., & Özer, N. (2015). Richard-Campbell uyku ölçeği geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Journal of Turkish Sleep Medicine, 2, 29–32. https://doi.org/10.4274/jtsm.02.008
• Pisani, M. A., Friese, R. S., Gehlbach, B. K., Schwab, R. J., Weinhouse, G. L., & Jones, S. F. (2015). Sleep in the intensive care unit. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 191(7), 731–738. https://doi.org/10.1164/rccm.201411-2099CI
• Pulak, L. M., & Jensen, L. (2016). Sleep in the intensive care unit: A review. Journal of Intensive Care Medicine, 31(1), 14–23. https://doi.org/10.1177/0885066614538749
• Reuter-Rice, K., McMurray, M. G., Christoferson, E., Yeager, H., & Wiggins, B. (2020). Sleep in the intensive care unit: biological, environmental, and pharmacologic ımplications for nurses. Critical Care Nursing Clinics of North America, 32(2), 191–201. https://doi.org/10.1016/j.cnc.2020.02.002
• Richards, K. C., O’Sullivan, P. S., & Phillips, R. L. (2000). Measurement of sleep in critically ill patients. Journal of Nursing Measurement, 8(2), 131–144.
• Simons, K. S., Verweij, E., Lemmens, P. M. C., Jelfs, S., Park, M., Spronk, P. E., Sonneveld, J. P. C., Feijen, H. M., van der Steen, M. S., Kohlrausch, A. G., van den Boogaard, M., & de Jager, C. P. C. (2018). Noise in the intensive care unit and its influence on sleep quality: A multicenter observational study in Dutch intensive care units. Critical Care (London, England), 22(1), 250. https://doi.org/10.1186/s13054-018-2182-y
• Sundstrøm, M., Sverresvold, C., & Trygg Solberg, M. (2021). Factors contributing to poor sleep in critically ill patients: A systematic review and meta-synthesis of qualitative studies. Intensive and Critical Care Nursing, 67, 103108. https://doi.org/10.1016/j.iccn.2021.103108
• Tezcan Karadeniz, F., & Kanan, N. (2019). Reanimasyon yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların çevresel stresörlerden etkilenme durumları. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 23(1), 1–8.
• Uğurlu, T. (2012). Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan ve Serviste Takip Edilen Hastaların Uyku Kalitesi ve Sorunlarının Değerlendirilmesi [Doktora Tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Wang, C. Y., Shang, M., Feng, L. Z., Zhou, C. L., Zhou, Q. S., & Hu, K. (2019). Correlation between APACHE III score and sleep quality in ICU patients. Journal of International Medical Research, 47(8), 3670–3680. https://doi.org/10.1177/0300060519856745
• Xie, L., Kang, H., Xu, Q., Chen, M. J., Liao, Y., Thiyagarajan, M., O'Donnell, J., Christensen, D. J., Nicholson, C., Iliff, J. J., Takano, T., Deane, R., & Nedergaard, M. (2013). Sleep drives metabolite clearance from the adult brain. Science, 342(6156), 373–377. https://doi.org/10.1126/science.1241224
• Zengin, N., Ören, B., & Üstündağ, H. (2020). The relationship between stressors and intensive care unit experiences. Nursing in Critical Care, 25(2), 109–116. https://doi.org/10.1111/nicc.12465