Ekran Karşısında Geçen Zaman: Televizyon İzlemenin McDonaldlaşması - Aşırı İzleme

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 83 - 96, 30.06.2022

Aysun Eyrek

Öz

Geleneksel kablolu ya da uydu televizyondan farklı olarak, izleyiciye “her zaman, her yerde, her cihazda” izleme olanağı sunan OTT (Her Şeyin Üstünde (Over-the-top)) televizyon platformlarına, internete bağlı olan her cihazdan ulaşmak mümkündür. OTT platformlarına (Netflix, BluTv, PuhuTv vb..) üye olan kişiler, istedikleri dizi, film, belgesel gibi içeriklere kolayca ulaşabilmekte, çevrim dışı iken de izleyebilmektedir. Geleneksel televizyon yayıncılığından, OTT’ye geçiş, televizyon izleme alışkanlıklarını da değiştirmiştir. Bu yeni izleme alışkanlıklarından olan “aşırı izleme (binge-watching)”, izleyicilerin bir gün içinde bir dizinin, bir programın tüm sezonunu ya da iki ve daha fazla bölümleri arka arkaya izlemeleri olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmadaki amaç, Adorno ve Horkheimer’in televizyona ilişkin görüşlerinden yola çıkarak, aşırı izleme kavramını, George Ritzer’in “Toplumun McDonaldlaşması” tezi çerçevesinde eleştirel olarak değerlendirmektir. Ayrıca çalışmada, halka açık endüstrisi belgeleri, televizyon izleme istatistikleri, basın bültenleri ve yönetici görüşmelerinden elde edilen veriler ışığında geleneksel televizyon yayıncılığı ile OTT yayıncılık karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmada, hız ve zamanın öne çıktığı postmodern toplumda, bir film, dizi izlemenin de tüketim ile ilişkilendirildiği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aşırı izleme, televizyon dizileri, yeni medya, yeni izleme alışkanlığı, OTT

Time Front of the Screen: The McDonaldization of Television Viewing - Binge-Watching

Öz

Unlike with traditional cable or satellite television, it is possible to reach OTT (over-the-top) platforms, which offer the audience to watch “anytime, anywhere, any device” from any device connected to the internet. Subscribers of OTT platforms (Netflix, Blutv, PuhuTv etc.) can easily access the content they want, such as series, movies, documentaries and watch them offline. The transition from traditional television to OTT TV has changed TV viewing habits. “Binge-watching” is defined as watching all session or between two and more episodes of a TV series or programs in one day. This study aims to critically evaluate the concept of “binge-watching” in the context of George Ritzer’s “McDonaldization of Society”, based on Adorno and Horkheimer’s views on television. In addition, in this study, traditional television and OTT television platforms were examined comparatively in the light of data obtained from publicly industry documents, television viewing statistics report, press releases and executive interviews. In this study, it was revealed that television viewing a movie or series is associated with consumption in a postmodern society where speed and time are important.

Anahtar Kelimeler

Binge-watching, television series, new media, new viewing habits, OTT

Kaynakça

• Adorno, T.W. (1954). “How to look at television”. The Quarterly of Film Radio and Television, 8(3), 213-235.
• Adorno, T.W. (2001). The Culture Industry. (Ed.: J.M. Bernstein). New York: Routledge Classics.
• Adorno T.W. & Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği. (Çev.: N. Ülner & E. Öztarhan Karadoğan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Aksoy, S. (2019). Kültür Endüstrisi Güdümünde Boş Zaman Pratiklerinde Tektipleşme: “Keyif” Etiketi ile Yapılmış Instagram Paylaşımları Üzerine Bir İnceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (AKİL), 31, 601-622.
• Aris, A. (2019). OTT Trendi Büyümeye Devam Ediyor. https://www.medianova.com/tr-blog/2019/02/06/ott-trendi-buyumeye-devam-ediyor. Erişim Tarihi: 12.03.2022.
• Ateşalp, S.T., & Başlar, G. (2020). İnternette Dizi İzleme Pratiklerinin Dönüşümü: Aşırı İzleme (Binge watching) Üzerine Bir Araştırma. İleti-ş-im, 32,108-136.
• BBC (2021). Squid Game 111 milyon kullanıcı tarafından izlendi, Netflix'in en çok izlenen orijinal yapım içeriği oldu. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58896371, Erişim Tarihi: 10.02.2022.
• Bottomore, T. (2013). Frankfurt Okulu ve Eleştirisi. (Çev.: Ü. H. Yolsal). İstanbul: Say Yayınları.
• Çankaya, Ö. (1993). Türkiye’de Televizyonculuğun Gelişimi ve Bugünkü Durumu. Marmara İletişim Dergisi, 2, 221 – 236.
• Çaycı, B. (2021). Aşırı İzlemeyle Değişen Dizi İzleme Biçimlerinin İzleyiciler Üzerindeki Etkileri. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(2), 403-423.
• Da Costa, JCR. (2019). Binge-watching: Self-care or self-harm? Understanding the health subjectivities of binge-watchers. Journal of Health Psychology, 26(9), 1420-1432. Doğuş Grubu (2022). Markalarımız. https://www.dogusyayingrubu.com.tr/hakkimizda/markalarimiz/internet/puhutv-com#:~:text=2016%20Kas%C4%B1m'da%20kurulan%20puhutv,ve%20filmleriyle%20kullan%C4%B1c%C4%B1lar%C4%B1na%20hizmet%20vermektedir, Erişim Tarihi: 05.02.2022.
• Dündar, C. (2008). TRT 40’ı devirdi. https://www.milliyet.com.tr/pazar/ilk-yayinda-devrim-tarihi-dersi-ve-iki-belgesel-vardi-238780.Erişim Tarihi: 10.03.2022.
• Fidan, S. (2018). Televizyon Dizilerinde Geleneksel Müzik Belleğin Kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 125-139.
• Flayelle, M., & Maurage, P., & Billieux, J. (2017). Toward a qualitative understanding of binge-watching behaviors: A focus group approach. Journal of Behavioral Addictions, 6(4), 457 – 471.
• Gardner, B. (2020). Three people treated for 'binge watching' addiction to TV in first cases of their kind in Britain. https://www.telegraph.co.uk/news/2020/01/06/binge-watching-tv-addicts-treated-harley-street-therapists-first/. Erişim Tarihi: 14.03.2022.
• Geraghty, C. (2010). “The Study of Soap Opera”. A Companion to Television içinde (s.308-323). (Ed.: J. Wasko). MA.: Blackwell Publishing.
• Golden Globes (2022). Winners & Nominees. https://www.goldenglobes.com/winners-nominees. Erişim Tarihi: 21.04.2022.
• He, A. (2019). Average US Time Spent with Mobile in 2019 Has Increased. https://www.emarketer.com/content/average-us-time-spent-with-mobile-in-2019-has-increased. Erişim Tarihi: 7.04.2022.
• Jenner, M. (2016). Binge-watching: Video-on-demand, quality TV and mainstreaming fandom. International Journal of Cultural Studies, 20(3), 304 – 320.
• Kars, N. (1993). Kavram ve İçerik Açısından Radyo Oyunlarının Değerlendirilmesi. Marmara İletişim Dergisi, 2, 273- 301.
• Kejanlıoğlu, B. (2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kellner, D. (2011). “Frankfurt Okulu’ndan Postmoderinizme Televizyona Dair Eleştirel Perspektifler”. (Çev.:S. F. Varol). Erciyes İletişim Dergisi, 2 (1), 118 – 134.
• Kıvanç, H. (2002). Telesafir “Bizde TV Böyle Başladı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kuburlu, C. (2016). BluTV dönemi başladı.https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/blutv-donemi-basladi-40056855. Erişim Tarihi: 18.03.2022.
• McDonald’s Corporate (2022). Franchising Overview. https://corporate.mcdonalds.com/corpmcd/franchising-overview.html#:~:text=McDonald's%20is%20the%20world's%20leading,by%20independent%20local%20business%20owners. Erişim Tarihi: 1.05.2022.
• Netflix. (2022a). Long-Term View. https://www.netflixinvestor.com/ir-overview/long-term-view/default.aspx. Erişim Tarihi: 18.03.2022.
• Netflix. (2022b). Investor. https://ir.netflix.net/investor-news-and-events/financial-releases/press-release-details/2022/Netflix-Releases-First-Quarter-2022-Financial-Results/default.aspx. Erişim Tarihi: 18.03.2022
• NTV (2019). Haluk Bilginer 47. Uluslararası Emmy Ödülleri'nde Şahsiyet ile en iyi erkek oyuncu ödülünü kazandı!. https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/haluk-bilginer-47-uluslararasi-emmy-odullerinde-sahsiyet-ile-en-iyi-erkek-oyuncu-odulunu-kazandi,qnQh1uhEz0e5aQYnzVwMkg. Erişim Tarihi: 21.04.2022.
• Oxford Dictionary (2018). New Words list June 2018. https://public.oed.com/updates/new-words-list-june-2018/. Erişim Tarihi: 3.04.2022.
• Öztürk, M., & Atik, A. (2016). Ulusal Pazarsan Küresel Pazarlara Uzanan Süreçte Türk Dizilerinin Gelişimi. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(2), 66-82.
• Öztürkmen, A. (2018). “Turkish Content”: The Historical Rise of the Dizi Genre. TV/Series, 13. 1-13.
• Panda, S., & Pandey, S. C. (2017). Binge watching and college students: Motivations and outcomes. Young Consumers, 18(4), 425– 438. Pattison-Walton. E., & Dombrowski, S.T., & Presseau, J. (2016). ‘Just one more episode’: Frequency and theoretical correlates of television binge watching. Journal of Health Psychology, 23 (1), 17 – 24.
• PWC (2020). Global Entertainment & Media Outlook. https://www.pwc.com/gx/en/industries/tmt/media/outlook/segment-findings.html. Erişim Tarihi: 18.03.2022
• Raphael, R. (2017). “Netflix CEO Reed Hastings: Sleep Is Our Competition”, https://www.fastcompany.com/40491939/netflix-ceo-reed-hastings-sleep-is-our-competition. Erişim Tarihi: 14.03.2022.
• Rigel, N. (2000). Rüya Körleşmesi. İstanbul: Der Yayınları.
• Ritzer, G. (2020). Toplumun McDonaldlaşması. (Çev.: A. E. Pilgir). İstanbul. Ayrıntı Yayınları.
• RTÜK (2014). Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Sektör Raporu. Ankara: Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• RTÜK (2018). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması- 2018. Ankara: RTÜK Kamuoyu Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı. Serim, Ö. (2007). Türk Televizyon Tarihi 1952 – 2006. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Steiner, E. & Xu, K. (2018). Binge-watching motivates change: Uses and gratifications of streaming video viewers challenge traditional TV research. Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 26 (1), 82-101.
• Stice, J. (2021). The Truth About How Many Burgers McDonald’s Has Sold. Mashed: https://www.mashed.com/148375/the-truth-about-how-many-burgers-mcdonalds-has-sold/#:~:text=This%20burger%20data%20roughly%20breaks,2.36%20billion%20burgers%20every%20year. Erişim Tarihi: 1.05.2022.
• Şakı Aydın, O. (2019). Yeni İzleme Biçimleri ve Netflix İçerikleri: Ritzer’in McDonaldlaşma Tezi Ekseninde Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (63), 1167-1172.
• T24 (2019). İnternet kavramlarına TDK’dan Türkçe karşılık. https://t24.com.tr/haber/internet-kavramlarina-tdk-dan-turkce-karsilik,851150. Erişim Tarihi: 3.04.2022.
• Tanrıöver, U.H. (2011). Türkiye’de Televizyon Yayıncılığı. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları. TRT Müze (2022). TRT Tarihi. https://www.trtmuze.com.tr/hakkimizda/trt-tarihi/#:~:text=%C4%B0lk%20d%C3%BCzenli%20televizyon%20yay%C4%B1nlar%C4%B1%2C%2031,sonra%20haftada%204%20g%C3%BCne%20%C3%A7%C4%B1kar. Erişim Tarihi: 14.03.2022.
• Uştuk, H. (2019). ABD’den sonra en fazla dizi ihraç eden ülke Türkiye. Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/abdden-sonra-en-fazla-dizi-ihrac-eden-ulke-turkiye/1641524. Erişim Tarihi: 14.03.2022.
• Yazar (2020). Ekran Bellek, İstanbul: Doruk Yayınları.
• Yengin, D., & Kınay Ö. (2016). Transformation of Leisure Time In New Media Binge Watch. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 7(1), 1- 29.
• Wearesocial & Housesuit (2021). Digital 2021: The Latest Insights Into The ‘Slate of Digital’. https://wearesocial.com/uk/blog/2021/01/digital-2021-the-latest-insights-into-the-state-of-digital/. Erişim Tarihi: 2.2.2022.