BOR MİNERALİNİN YANGIN GECİKTİRİCİ ETKİLERİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 28 - 37, 31.12.2022

Ulvi Topçu , Hakan Serhad Soyhan

https://doi.org/10.52702/fce.1039589

Öz

Ülkemizde bol miktarda bulunan bor minareli incelenmiş olup, kullanım alanları ve kullanım amaçları göz önüne alınarak yarattığı katma değer tespit edildi. Özelkle bor mineralinin bileşenlerinden, yangın geciktirici özelliğe sahip olan formu ele alındı. Gemilerde kullanılan güverte boyaları, bor katkılı formdan farklı oranlarda kullanılarak yeniden üretildi. Elde edilen farklı oranlardaki katkılı boyalar, gemi simülatörleri üzerine uygulanarak aynı ortamlarda ve eşit şartlarda yüksek sıcaklığa maruz bırakıldı. Denemeler sonucunda farklı oranlarda bor katkılı boya ile kaplı olan simülatörlerin, süre sonunda farklı sonuçlar verdiği kayıt altına alındı. Gemilerde kullanılan güverte boyalarında bor karışımlı boya kullanılmasının gemilerde çıkabilecek yangınlarda yangının büyümesini geciktirebileceği gibi aynı zamanda hızlı soğuma özelliği sayesinde yangını kontrol altına almakta kolaylık sağlayacağı değerlendirildi.

Anahtar Kelimeler

Bor, bor katkılı boya, yangın geciktiriciler, yangın

Kaynakça

• [1] Yiğitbaşıoğlu, H. (2014). Türkiye için önemli bir maden: Bor. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2(2), 13-25.
• [2] https://www.boren.gov.tr/Sayfa/bor-elementi/23., Erişim Tarihi: 14.06.2021.
• [3] https://www.etimaden.gov.tr/bor-mineralleri., Erişim Tarihi: 11.06.2021.
• [4] Özkan, Ş. G., Çebi, H., Delice, S., & Doğan, M. (1997). Bor minerallerinin özellikleri ve madenciliği, 2. Endüstriyel Hammadddeler Sempozyumu İzmir, 224-228.
• [5] TUBİTAK-MAM, “Borun Kullanım alanları”, (www.mam.gov.tr)., Erişim Tarihi: 18.06.2021.
• [6] Neceti YENMEZ, 2009 Stratejik Bir Maden Olarak Bor Minerallerinin Türkiye İçin Önemi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi Sayı 19, Sayfa 59-94, İstanbul, 2009
• [7] Özkan, Ş.G., Çebi, H., Delice, S., Doğan, M., 1997, “Bor Minerallerinin Özellikleri ve Madenciliği”, 2. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 224-228, İzmir.
• [8] http://www.boren.gov.tr/ulusal_bor_arastirma_enstitusu., Erişim Tarihi: 17.06.2021.
• [9] F. Özmal, Y. Erdoğan, A. Olgun, N.Atar, İ.Kula, M.S. Erdoğan, O.M. Kalfa, 2005, Bor Endüstri Atıkları, Uçucu Kül ve Alünit İçeren Çimentoların Fiziksel ve Mekaniksel Özelliklerinin İncelenmesi, I.Ulusal Bor Çalıştayı, Ankara.
• [10] T.Yavuz, Cafer., 2008, “Bor’u ne kadar tanıyoruz”, Bilim Stratejileri Araştırma Kurulu (BİLSAK).
• [11] Formicola C., Fenzo A. Zarelli M., Giordano M., Antonucci V., Zinc based compounds as smoke suppressant agents for an aerospace epoxy matrix, Polym. Int., 60(2), 304-311, 2011.
• [12] Ishii T., Kokaku H., Nagai A., Nishita T., Kakimoto M., Calcium borate flame retardation system for epoxy molding compounds, Polym. Eng. Sci., 46(6), 799- 806, 2006.
• [13] E., Kaynak C., Usability of three boron compounds for enhancement of flame retardancy in polyethylene-based cable insulation materials, Journal of Fire Sciences, 32(2) 99–120, 2014.
• [14] Schartel B., Weiß A., Mohr F., Kleemeier M., Hartwig A., Braun U., J. Appl. Polym. Sci., 118(2), 1134- 1143, 2010.
• [15] Zhang Q., Zhang W., Huang J., Lai Y., Xing T., Chen G., Jin G., Liu H., Sun B., Flame retardance and thermal stability of wool fabric treated by boron containing silica sols, Materials and Design, 85, 796–799, 2015.
• [16] Atalay Ö., Magnezyum borat sentezi ve alev geciktirici pigment olarak kullanılabilirliği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2012.
• [17] Gürü M, Ayar B, Çakanyıldırım Ç, Özmen L, Aleve ve yüksek sıcaklığa dayanıklı boya ve üretim yöntemi incelemeli Patent TR 2007 02470 B, 2010.
• [18] Gürü M., Yalçın H., Malzeme Bilgisi, 2. Baskı, Palme Yayıncılık, Ankara, 2006.
• [19] Kaya M., Oz D., Mineral esaslı alev geciktirici ve duman bastına katkı maddeleri, Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 14-15 Ekim, 1999.
• [20] Prabhakar M. N., Shah A., Song J., A review on the flammability and flame retardant properties of natural fibers and polymer matrix based composites, Composites Research, 28(2), 29-39, 2015.
• [21] Sadowska J. P., Czupryn´ski B., Liszkowska J., Boron-containing fire retardant rigid polyurethane– polyi- socyanurate foams, Part II – preparation and evaluation, Journal of Fire Sciences, 33(1), 48–68, 2015.
• [22] Akarslan F., Investigation on fire retardancy properties of boric acid doped textile materials, Acta Physıca Polonıca A, 128, 403-404, 2015.
• [23] Tektaş E., Mergen A., Eti Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü Araştırma Geliştirme Dairesi Başkanlığı Çinko Borat Üretimi Ön Fizibilite Etüdü, 2003.
• [24] Giúdice C. A., Benítez J. C., Zinc borates as flame-retardant pigments in chlorine-containing coatings, Progress in Organic Coatings, 42 (1-2), 82-88, 2001.
• [25] Aydın, D. Y., Gürü, M., Ayar, B., & Çakanyıldırım, Ç. (2016). Bor bileşiklerinin alev geciktirici ve yüksek sıcaklığa dayanıklı pigment olarak uygulanabilirliği. Bor Dergisi, 1(1), 33-39.
• [26] Türk Loydu Askeri Gemi Kuralları Klaslama ve Sörveyler Cilt E Kısım 101 Sayfa 37-38