Post-Earthquake Fires in the World and Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 14

Zehra Yıldız

https://doi.org/10.52702/fce.1367868

Öz

Post-earthquake fires are one of the secondary disasters and increase the damage caused by the earthquake. In this study, post-earthquake fires in the world and in Turkey, the causes of the post-earthquake fires and the post-earthquake fire safety precautions to be taken are examined. Post-earthquake fires may occur due to reasons such as gas pipes breakage due to ground shaking, damage to power lines or short circuits, overturning of heat sources, spilling of chemicals and exothermic reactions. After the earthquake, the fires spread and increase the loss of life and property due to the damage of the water mains, the interruption of the communication lines, the earthquake victims, the debris blocking the roads, the deterioration of the roads and the delay in the traffic jam by those trying to escape from the city. In addition, the fact that active fire safety measures and passive fire safety measures are not made according to the seismic design does not allow these systems to intervene and intervene after the earthquake. The damages caused by fires after the earthquake can be prevented or minimized with coordinated planning, damage reduction practices and seismic design.

Anahtar Kelimeler

Fire, secondary disasters, post-earthquake fires, fire prevention

Dünya’da ve Türkiye’de Deprem Sonrası Yangınlar

Öz

Deprem sonrası yangınlar, ikincil afetlerden biri olup depremin verdiği hasarı artırmaktadır. Bu çalışmada, Dünya’da ve Türkiye’de depremden sonra yaşanan yangınlar ile bu yangınların sebepleri ve deprem sonrası yangınları önlemek için alınması gereken yangın güvenlik önlemleri incelenmiştir. Deprem sırasında yer sarsıntısı sebebiyle gaz borularının kırılması, elektrik hatlarının zarar görmesi veya kısa devreler olması, ısı kaynaklarının devrilmesi ve kimyasalların dökülmesi ile ekzotermik tepkimelerin olması gibi sebeplerden dolayı deprem sonrası yangınlar çıkabilmektedir. Su şebekesinin hasar görmesi, iletişim hatlarının kesilmesi, yangına müdahale edecek ekibin depremzede olması, enkazın yolları kapatması, yolların bozulması ve şehirden kaçmaya çalışanlarca trafiğin aksaması yüzünden yangına geç müdahale edilmesi sebebiyle yangınlar yayılmakta; bu da can ve mal kaybını artırmaktadır. Ayrıca aktif yangın güvenlik önlemleri ve pasif yangın güvenlik önlemlerinin sismik tasarıma göre yapılmaması, depremden sonra bu sistemlerin devreye girip yangına müdahale edilmesine imkân vermemektedir. Deprem sonrası yangınların sebep olacağı zararlar koordineli planlama, hasar azaltma uygulamaları ve sismik tasarım ile engellenebilir ya da en aza indirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Yangın, ikincil afetler, deprem sonrası yangınlar, yangın önleme

Kaynakça

• 1. G. Koraltürk, ‘’Deprem sonrası yangınlar ve modellemesi’’. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İTÜ. 2000
• 2. F. Altıngöz,‘’Olası İstanbul Depreminin Marmara Bölgesinde Sanayi Sektörüne Etkisi’’. Yüksek Lisanas Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi. 2014
• 3. H. Yassin, F. Iqbal, A. Bagchi and V.K.R. Kodur, ‘’Assessment of post-earthquake fire performance of steel-frame buildings’’, In Proceedings of the 14th World Conference on Earthquake Engineering, 1:5, 2008
• 4. D.R. Mondal, ‘’High risk of post-earthquake fire hazard in Dhaka, Bangladesh’’. Fire, vol. 2, no. 24, 2019
• 5. R. Botting, ‘’Impact of post-earthquake fire on the built environment’’. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Canterbury Üniversitesi. 1998
• 6. N. Akıncıtürk ve C. İpekçi, ‘’Çelik Taşıyıcı Sistemlerde Yangın Yalıtımı ve Alçının Kullanımı’’, 2. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi, pp. 341-351, 2004
• 7. A.E. Okutan and G. Çavuş, ‘’Deprem sonrası ortaya çıkabilecek orman yangınları; peyzaj mimarlığı alanında alınabilecek pasif önlemler’’, Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, vol. 8, no. 1, 19-33, 2022.
• 8. N. Bayülke, ‘’Ahşap yapılar ve deprem’’. Türkiye Mühendislik Haberleri. 4:414, 2001
• 9. N.E. Khorasani, ‘’A probabilistic framework for multi-hazard evaluations of buildings and communities subject to fire and earthquake scenario’’. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, California Üniversitesi. 2015
• 10. D. Yıldız, ‘’Deprem ve Su Raporu’’. Su politikaları derneği. Ankara. 2019
• 11. California Seismic Safety Commission, ASCE-25 Task Committee On Earthquake Safety Issues For Gas Systems, ‘’Improving natural gas safety in earthquakes’’. 2002
• 12. G.W. Butcher, R.D. Beetham, P.J. Millar and H. Tanaka. ‘’The Hokkaido-Nansei-Oki earthquake: preliminary report of the NZNSEE reconnaissance team’’. Bulletin of the New Zealand Society for Earthquake Engineering, vol. 26, no. 3, 284-291, 1993.
• 13. R. Botting ve A. Buchanan, ‘’Building design for fire after earthquake’’. In 12th World Conference on Earthquake Engineering, 2000
• 14. J.M. Eidinger, ‘’Fire following earthquake’’. 2004
• 15. S. Umezawa, ‘’The great east Japan earthquake: Its damages, impacts on the labor-economy and restoration measures of the government’’. E-Journal of International and Comparative Labour Studies, 2014
• 16. L.A. Johnson and S.A Mahin, ‘’The Mw 6.0 South Napa Earthquake of August 24, 2014: A wake-up call for renewed investment in seismic resilience across California’’. PEER Report No. 2016/04, 2016
• 17. N.E. Khorasani and M.E. Garlock, ‘’Overview of fire following earthquake: Historical events and community responses’’. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, vol. 8, no. 2, 158-174, 2017.
• 18. B. Vogel, ‘’Factors and Interactions contributing to the risk of fire following earthquake for urban Southern California’’. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, California Üniversitesi. 2017
• 19. B. Oskin, ‘’Japan earthquake & tsunami of 2011: Facts and information’’. Livescience.com. 2022.
• 20. J. Eidinger, M. Yashinsky, A. Schiff and J.M. Eidinger, ‘’Napa M5. 2 earthquake of september 3, 2000. Technical Council on Lifeline Earthquake Engineering Monograph’’ 19, 148-162. 2001
• 21. A. Kılıç, ‘’Türkiye’de yangın güvenliğinin yeterli olmama nedenleri’’. Yangın ve Güvenlik, 162, 8-14. 2013
• 22. H. Sezer, ‘’1894 İstanbul depremi hakkında bir rapor üzerine inceleme’’. Tarih Araştırmaları Dergisi, vol. 18, no. 29, 169-197. 1997
• 23. O. Dodanlı, ‘’1894 İstanbul depremi ve insani yardım çalışmaları’’, İdarecinin Sesi, 2022
• 24. C. Yavuz, ‘’1939 Erzincan depremi kurtarma çalışmalarında yer alan mahkûmların affı bağlamında türkiye’deki af uygulaması’’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 119, 87-96, 2015
• 25. İ. Üzen, ‘’1939 Erzincan depreminin tokat’taki yansımaları’’. Karadeniz Araştırmaları. 27, 89-104. 2010
• 26. Y. Güner, ‘’Gediz depreminde yürütülen insani yardım çalışmalarının afet yönetimi bağlamında değerlendirilmesi’’. Toplum Ekonomi ve Yönetimi Dergisi, vol. 3, no. 2, 121-150, 2022
• 27. C. Şenol, ‘’Türkiye'de meydana gelen büyük depremlerin yerleşme ve demografik yapı üzerindeki etkileri (1927-2020)’’. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 4, 620-644, 2020
• 28. O. Ergünay, ‘’Afet Planlaması Esasları ve Afet Senaryoları’’, Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü. 1990
• 29. B. Özmen, ‘’17 Ağustos 1999. İzmit körfezi depreminin hasar durumu’’. Bülent Afet İşleri Genel Müdürlüğü. Deprem Araştırma Dairesi. 2000
• 30. A. Kılıç, ‘’Tüpraş Yangını’’, https://teknolojikkazalar.org/get_file?id=4d2c7049c036e, Erişim tarihi: 01.02.2023
• 31. V. Deniz, ‘’Marmara Depreminden 20 Yıl Sonra: Deprem ve Endüstriyel Kazalar’’, Ölçü, 2019.
• 32. P. Tuna, ‘’Türk kamuoyunda büyük kanto depremi’’, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, vol. 22, no.45, 595-621, 2022
• 33. Marmara Afetlerle Baş Edebilir Yapılar İçin Uygulama ve Araştırma Merkezi, 6 Şubat 2023 Maraş Depremleri (Pazarcık Mw7.7 ve Elbistan Mw7.6) Sonrasında Kuvvetli Yer Hareketi, Geoteknik, Üst Yapı ve Altyapılara İlişkin Saha Gözlemleri Ön İnceleme Raporu, 2023.
• 34. G. Coşkun, Ü. Demir, C. Özkalay, O. Mammacıoğlu ve H. S. Soyhan, "Deprem afeti esnasında ve sonrasında meydana gelebilecek yangın risklerinin ve olaylarının tespiti ve irdelenmesi", Deprem Araştırmaları Sanal Konferansı, 2023.
• 35. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2023 ‘’Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu’’, 2023
• 36. S.K. Özkılıç, ‘’1894 Depreminin İstanbul üzerindeki etkileri’’. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Marmara Üniversitesi. 2010.
• 37. G. Çelik ve Z.Yıldız, ‘’Bir üniversite araştırma hastanesinin aktif yangın güvenlik önlemlerinin değerlendirilmesi’’. Engineering Sciences, vol. 15, no. 2, 100-112, 2020.
• 38. F. Bilal, ‘’Pasif yangın durdurucu malzemeler ile yangın yalıtımı ve duvar uygulama detayları’’. Teknik, 68-71, 2006.
• 39. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”, Resmî Gazete Sayısı: 26735, Resmî Gazete Tarihi: 19.12.2007.
• 40. Şenyürek, Ü., Soyhan, H. S. ve Çelik, C. ‘’İşletmelerde Deprem Kaynaklı Yagınların Önlenmesi’’. Uluslararası Yakıtlar Yanma ve Yangın Dergisi, vol.11, no. 1, 1-18, 2023.
• 41. A. Kılıç, ‘’Yapılarda yangın güvenliği ve söndürme sistemleri’’, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 8, no. 1, 59-70, 2003
• 42. Darhan Engineer Smart İdeas, https://darhan.com.tr/blog/cents-17551-standarti-ile-yangin-sprinkler-tesisatlarinin-depreme-karsi-korunmasi-zorunlu-hale-geliyor, Erişim tarihi: 01.03.2023.
• 43. Norm Teknik, ‘’Yangın Korunum Sitemleri’’, https://www.dekamuhendislik.com.tr/Resim/Pdf/02_deprem_ve_yangın_ilintisi_ile_sprinkler.pdf, Erişim tarihi: 01.03.2023