Liderliğin Evrimi ve Başlıca Liderlik Tarzları

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 29 - 46, 12.05.2022

Nevra Baker

Öz

Liderliğin zaman içindeki evriminde, kişilik özellikleri yaklaşımından başlanarak dönüşümcü liderliğe kadar farklı liderlik tarzları yer almıştır. En eski liderlik yaklaşımlarından olan kişilik özellikleri yaklaşımına göre, kişilerin liderlik vasıflarına sahip olup olmadıkları, doğuştan gelen fiziksel ve kişilik özellikleri tarafından belirlenmekteydi. Daha sonra gelen yetenekler yaklaşımına göre ise, liderlik doğuştan gelen bir vasıf olmaktan ziyade, öğrenilebilir yeteneklerden oluşmaktadır. Üçüncü sırada gelen stil yaklaşımı, liderlerin kişilik özellikleri veya yeteneklerine değil, davranışlarına odaklanırken; dördüncü sırada yer alan durumsal yaklaşım, liderlerin tarzlarını içinde bulundukları durumlara göre farklılaştırmaları gerektiğini öne sürer. Beşinci sırada incelenen koşul bağımlılık yaklaşımına göre ise, bir liderin etkinliği, liderin stilinin, içinde bulunulan koşullarla ne kadar uyumlu olduğuna bağlıdır. Altınca sırada bahsedilen yol-amaç kuramı, liderlerin, çalışanlarını belirlenmiş amaçlara ulaşmaları için nasıl motive ettikleri ile ilgilidir. Yedinci söz edilen lider-üye etkileşimi kuramı liderliği, liderler ve takipçiler arasındaki karşılıklı etkileşime odaklanan bir süreç olarak kavramsallaştırır. Son olarak bahsi geçen ve en yeni liderlik yaklaşımlarından biri olan dönüşümcü liderlik, liderliğin daha çok karizmatik ve duygusal öğelerine odaklanır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Liderliğin evrimi, Liderlik tarzları

Kaynakça

• Bass, B. M. (1990). Bass and Stogdill’s handbook of leadership: A survey of theory and research. New York: Free Press.
• Bennis, W. G., & Nanus, B. (1985). Leaders: The strategies for taking charge. New York: Harper & Row.
• Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper & Row.
• Dansereau, F., Graen, G. B., & Haga, W. (1975). A vertical dyad linkage approach to leadership in formal organizations. Organizational Behavior and Human Performance, 13, 46-78.
• Downton, J. V. (1973). Rebel leadership: Commitment and charisma in a revolutionary process. New York: Free Press.
• Graen, G. B., & Cashman, J. (1975). A role-making model of leadership in formal organizations: A developmental approach. In J. G. Hunt & L. L. Larson (Eds.), Leadership frontiers (pp. 143-166). Kent, OH: Kent State University Press.
• Graen, G. B. (1976). Role-making processes within complex organizations. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (pp. 1202-1245). Chicago: Rand McNally.
• Graen, G. B., & Uhl-Bien, M. (1991). The transformation of professionals into self-managing and partially self-designing contributions: Toward a theory of leadership making. Journal of Management Systems, 3(3), 33-48.
• House, R. J. (1976). A 1976 theory of charismatic leadership. In J. G. Hunt & L. L. Larson (Eds.), Leadership: The cutting edge (pp. 189-207). Carbondale: Southern Illinois University Press.
• İrge, N. T. (2016). Yöneticiye Güvenin, Çalışanın Motivasyonuna Katkısında, Lider Üye Etkileşiminin Rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kirkpatrick, S. A., & Locke, E. A. (1991). Leadership: Do traits matter? The Executive, 5, 48-60.
• Lord, R. G., DeVader, C. L., & Alliger, G. M. (1986). A meta-analysis of the relation between personality traits and leadership perceptions: An application of validity generalization procedures. Journal of Applied Psychology, 71, 402-410.
• Mann, R. D. (1959). A review of the relationship between personality and performance in small groups. Psychological Bulletin, 56, 241-270.
• Nadler, D. A., & Tushman, M. L. (1989). What makes for magic leadership? In W. E. Rosenbach & R. L. Taylor (Eds.), Contemporary issues in leadership (pp. 135-139). Boulder, CO: Westview.
• Northouse, P. G. (2004). Leadership: theory and practice. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Stogdill, R. M. (1948). Personal factors associated with leadership: A survey of the literature. Journal of Psychology, 25, 35-71.
• Stogdill, R. M. (1963). Manual for the Leader Behavior Description Questionnaire form XII. Columbus: Ohio State University, Bureau of Business Research.
• Stogdill, R. M. (1974). Handbook of leadership: A survey of theory and research. New York: Free Press.
• Weber, M. (1947). The theory of social and economic organizations (T. Parsons, Trans.). New York: Free Press.
• Zaleznik, A. (1977). Managers and leaders: Are they different? Harvard Business Review, 55, 67-78.