ASSİA DJEBAR’IN MEZARI OLMAYAN KADIN ADLI ROMANIYLA LA NOU BA DES FEMMES DU MONT CHENOU A ADLI FİLMİNDE CEZAYİRLİ KADINLARIN KÖKLÜ DEĞİŞİMLERİ

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 88, 157 - 164, 01.11.2016

Ayşe Tomat Yılmaz

Öz

Assia Djebar, Cezayir kadınının sömürgecilik tarihi boyunca değişen toplumsal

konumunu ele aldığı yapıtlarıyla hem Cezayir hem de Fransız edebiyatına damga vuran

çağdaş kadın yazarlar arasında yer alır. Kendisi de Cezayirli olan Djebar, ülkesinin

kadınlarının içinde bulunduğu durumdan rahatsızlık duyarak yazmaya yönelir. Romanları,

öyküleri, şiirleri ve filmleri aracılığıyla Cezayirli kadınların duygularını, düşüncelerini

bir başka deyişle söylemek istediklerini anlatarak ülkesinin susturulmuş kadınlarının sesiolmayı amaçlar. Geleneksel bir toplum olarak nitelendirilen Cezayir, çağdaşlaşmaya,

kentleşmeye, sanayileşmeye, bireyselleşmeye, teknolojik gelişmelere ve yeniliklere karşıdır.

Geleneklere körü körüne bağlı olan bu toplum, bireyleri de belirli kalıplar doğrultusunda

yaşamaya zorlar. Nitekim Kuşaktan kuşağa aktarılan gelenekler, erkeklerin kadınlardan daha

üstün olduğunu savunarak, kadınları derin sessizliklere iter. Cezayir kadınının bu durumu

Fransız sömürgecilerin ülkelerine gelmesiyle köklü bir değişime uğrar. Sömürgecilerin

Cezayir’e yerleştikleri ilk dönemlerde, Cezayirli kadınlar daha da içlerine kapanırlar çünkü

yerleşimcilerin kötü tutumları onları korkutur. Ancak zamanla Fransızları gözlemleme

olanağı yakalayan ve Cezayir’in sömürgecilere karşı direnişinde erkeklerin yanında yer alan

kadınların durumları olumlu yönde gelişmeye başlar. İşte bu çalışmada Cezayirli kadınların

sömürgecilik, başkaldırı ve Cezayir bağımsızlığı sürecinde değişen konumları Assia

Djebar’ın Mezarı Olmayan Kadın (La Femme Sans Sépulture) adlı romanıyla, La Nouba Des

Femmes Du Mont Chenoua adlı filminde irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Assia Djebar, Cezayir savaşı, sömürgecilik

Kaynakça

• Berktay, Fatmagül, (2000), Tektanrılı Dinler Karşısında KadınHıristiyanlık’ta ve İslamiyet’te Kadının Statüsüne Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım, Metis Yayınları, İstanbul.
• Déjeux, Jean, (1984), Assia Djebar Romancière Algérienne Cinéaste Arabe, Editions Naaman, Paris.
• Djebar, Assia, (2003), Aşk ve Fantazya, (Çev: Ayşegül Sönmezay), Can Yayınları, İstanbul.
• Djebar, Assia, (2002), La FemmeSansSépulture, EditionsAlbinMichel, Paris.
• Djebar, Assia, (2013), Mezarı Olmayan Kadın, (Çev: Olcay Geridönmez), Evrensel Basım Yayın, İstanbul.
• Dormoy, Nadine, (1997), EcrivainFrançaises Et Francophones, Europe Plurilingue, Paris.
• Fanon, Frantz, (2012), Cezayir Bağımsızlık Savaşının Anatomisi, (Çev: Kamil Çileçöp), Pınar Yayınları, İstanbul.
• Fanon, Frantz, (2011), L’An V de la RévolutionAlgériennee, La Découverte/Poche, Paris.