Orhan Pamuk’un Yeni Hayat Romanına Psikanalitik Bir Yaklaşım

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 98, 405 - 414, 03.05.2019

Seda İzmirli Karamanlı

https://doi.org/10.22559/folklor.912

Öz

Yabancılaştırma etkisinin önemli rol oynadığı Orhan Pamuk’un Yeni Hayat romanında,

anlatıcı karakter Osman’ın, kurmacaya dönüştürülmek suretiyle anlam

atfedilebilen hayatı söz konusu olmaktadır. Roman boyunca tekrar eden yolculuk

döngüsü; anlatıcı karakterin bilinç dışında cereyan eden kısır yolculuklardan meydana

gelmektedir. Söz konusu döngü; köksüzlüğün, özgürleşme arzusunun, özne

olma isteğinin emarelerini taşımaktadır. Bu yolculuklar sırasında, bir kurtuluş yolu

olarak sürekli beliren melek tasviri, masumiyetle ve çocuklukla ilişkilendirilen

bir öteki tahayyülü üzerinden varoluşsal anlamını bulma ve tam olma arzularının

emarelerini taşımaktadır. Bu melek imgesi, yitik cennete ve anneye dönüş arzusu

ile suçtan ve günahtan arınma isteklerine işaret etmektedir. Nihayetinde bu kısır

döngü; anlatıcı karakterin kendini gerçekleştirme, kendini tanıma, kendini görme

ve bulma yolculuğudur. Bu yolculuklar sonrasında, Osman benlik kurulumunu

tamamlayıp bir ‘özne’ haline gelmektedir. Bu çalışmada, Sigmund Freud’un ve

Jacques Lacan’ın anksiyete, id-ego-süperego, yaratıcı yazarlar ve gündüz düşleri,

psikonevrozlar kuramı ve ayna evresi üzerine psikanalitik bakış açılarının yardımıyla,

yabancılaştırma estetiğinin önemli rol oynadığı Orhan Pamuk’un Yeni Hayat

romanı üzerine psikanalitik bir yaklaşım sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

psikanaliz, anksiyete, id-ego-süperego, yaratıcı yazarlar

Kaynakça

• Brooks, P. (1977). Freud’s masterplot. Yale French Studies. (55/56), 280-300.
• Ecevit, Y. (2004). Orhan Pamuk’u okumak: Kafası karışmış okur ve modern roman. İstanbul: İletişim.
• Ecevit, Y. (2001). Türk romanında postmodernist açılımlar. İstanbul: İletişim.
• Figueira, S. A. (2018). On Freud’s “Creative writers and day-dreaming.” Routledge.
• Freud, S. (1955). Beyond the pleasure principle (1920). The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, ed. James Strachey. London: Hogarth.
• Freud, S. (1996). Düşlerin yorumu II. Çev. Emre Kapkın. İstanbul: Payel.
• Lacan, J. (2014). The mirror stage as formative of the function of the i as revealed in psychoanalytic experience (1949). Reading French psychoanalysis (pp. 119-126). Routledge.
• Orr, M. (2003). Intertextuality. Intertextuality debates and contexts. USA: Wiley.
• Pamuk, O. (2017). Yeni hayat. İstanbul: Yapı Kredi.
• Parman, T. (2011). Jacques Lacan (1901-1981), Çağdaş psikanalizin Avrupalı yorumcusu. Ed. A. A.
• Köşkdere. Psikanalitik psikoterapiler. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği.