Türklerde Yaşam Tarzı Olarak Göç Olgusu ‘Göç Yolda Düzelir’

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 100, 815 - 824, 22.11.2019

Fuat Bozkurt Seyfi Özgüzel

https://doi.org/10.22559/folklor.1052

Öz

Bu çalışmayla, göçlerin nedenleri, süreçleri ve sonuçları ile kültürel boyutun buna
etkisine ışık tutulmuştur. Göç olgusu birey ve toplumun yaşantısında önemli bir
role sahiptir.
Türk kültüründe göçmenlik özel bir olgudur. En eski Türk destanlarından biri
olan Göç Destanı, Orta Asya’daki Horasan’dan göç eden Türklerin Anadolu’ya
yerleşmelerini anlatır. Ama günümüze kadar yaşamlarını yarı göçebe olarak sürdürmüşlerdir. Osmanlı İmparatorluğu’nun gelişmesiyle Türklerin göçü Balkanlara
doğru devam etmiştir. 18. yüzyılın sonlarına doğru Kırım, Girit, Makedonya ve
Kafkaslardan Anadolu’ya doğru göçlerin başladığı görülmüştür. İç göç 1950’lerde
Anadolu’nun fakir bölgelerinden sezonluk işçilerin Çukurova’ya çalışmak, yaşamak maksadıyla da tamamen İstanbul’a yerleşmeleri ile başlamıştır. Anadolu’dan
dışarıya dış göç ise 1960’larda Türklerin Batı Avrupa ülkelerine misafir işçi olarak
gitmeleri ile başlamıştır. Coğrafi konumundan dolayı Türkiye, Doğu ile Batı’yı
birleştiren bir köprü konumundadır. Göç olgusu Türk destanlarında ve hikayelerde önemli bir konudur ve göç alanındaki sözcük ve söylemler Türkçe’de önemli bir yer tutmaktadır. Türk göçlerinde en
önemli özellik, göçlerin plansız olmasıdır. “Kervan yolda düzülür” sözü önemli bir
atasözüdür. Göç elem, keder, acı ve üzüntü kaynağıdır, ancak bu olumsuz etkiler
barış, neşe ve mutluluğa dönüşebilir. Göç, yaşam gibi, çok fazla çaba, gayret ve
mücadeleyi zorunlu kılmaktadır. Hem bireyin hem de toplumun karşılıklı olarak
çaba göstermesi durumunda, göç başarılı olma ve katma değer oluşturma potansiyeline sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Türk göçmenliği, Türkiye’de iç göç, Türk misafir işçiler, göçmenliğin kültürel boyutları

Kaynakça

• Aslan, E. (1992). Çıldırlı Âşık Şenlik: Hayatı, şiirleri, karşılaşmaları, hikâyeleri. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Başgöz, İ. (1966). Dream motif in folk stories and shamanistic initiation. Asian Folklore Studies. No.1, pp. 1-20.
• Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık tarzı kültür geleneği ve destan türü, Ankara: Akçağ.
• Ertekin, E. (1939). Cönklerden derlemeler: Destan-ı Kars. Çorumlu Halkevi dergisi. S. 17, ss. 11-13.
• Günay, U. (1986). Âşık tarzı şiir geleneği ve rüya motifi. Ankara: AKM.
• Kartarı, H. (1977). Doğu Anadolu’da âşık edebiyatının esasları. Ankara: Demet.
• Kırzıoğlu, F. (1958). Edebiyatımızda Kars. İstanbul: Işıl.
• Silay, K. (1998). Turkish folklore and oral literature. Bloomington: Indiana University Turkish Studies Series.
• Şahin, S.(1983). Ozanlık gelenekleri ve doğulu saz şairleri. Ankara: Yorum.