Yeni Derleme Alanları ve Dijital Ortamın Halkbilimcileri: Ekşisözlük Örneği

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 100, 1041 - 1055, 22.11.2019

Azem Sevindik , Sinan Yaman

https://doi.org/10.22559/folklor.1025

Öz

Ses ve sözlerin sistemli bileşimlerinin, sesleri destekleyen anlamlı mimik ve tavırların, yüz yüze gerçekleştirilen iletişimin hakim olduğu sözlü kültür ortamı;
sözün şekil, biçim ve yazı teknolojisiyle sözlü hafızadan yazıya kodlanmasıyla
başlayan süreçte ortaya çıkan yazılı kültür ortamı (yazmalar çağı/basmalar çağı);
telefon, radyo, televizyon, internet teknolojileri sonrası oluşan elektronik kültür ortamı ürünleri kültürbilimi araştırmalarında farklı metotlarla derlenmekte ve çeşitli
yaklaşımlarla ele alınıp değerlendirilmektedir. Sözlü kültür ortamı, yazılı kültür
ortamının aksine ifadelerin yazı teknolojisiyle kodlanmadığı, belirli formüller yordamıyla taklit edilen ve hafızaya kodlanan yapılarla varlığını sürdürür. Bununla
birlikte sözlü kültür ortamı folklor mahsulleri, “ikincil sözlü kültür ortamı” şeklinde tanımlanan, gösterim merkezli, yazılı icraların yanı sıra sesin ve görünün
sergilendiği elektronik kültür ortamında “geleneklerin kendilerini güncelleyerek
sürekliğini koruması” yasasıyla yeni yaşam alanları bulmuştur. Bu yaşam alanlarından birinin de atasözü, deyim, fıkra, masal, bilmece ve türkü gibi türlerin yeniden deneyimlendiği ve güncellendiği Ekşisözlük ve benzeri sanal paylaşım siteleri
olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Ekşisözlük üzerinden her daim yeni kültür
ortamlarında yaşam alanları bulmasını bilmiş olan halkbilimsel verilerin yeni derleme alanlarına, bu alanların paylaşımcılarına ve paylaşılan folklor ürünlerine dikkat çekmeyi amaçlamakta; internet ortamında paylaşılan işlev sahibi bu ürünlerle
ilgili somut verileri ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

halkbilimi, bağlam, derleme, dijital ortam, ekşisözlük

Kaynakça

• Acun, R. (2011). Her dem yeniden doğmak: Online sosyal ağlar ve kimlik, Millî Folklor. S. 89. ss. 66-77.
• Başgöz, İ. (2006). Atasözleri hakkında atasözleri ya da atasözlerinin toplumsal anlamı, (N. T. Toçoğlu, Çev.) Millî Folklor. S. 70, ss. 85-91.
• Boratav, P. N. (2015). 100 soruda Türk halk edebiyatı. Ankara: Bilgesu.
• Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık tarzı kültür geleneği ve destan türü. Ankara: Akçağ.
• Çobanoğlu, Ö. (2004). Türk dünyası ortak atasözleri sözlüğü. Ankara: Arma.
• Çobanoğlu, Ö. (2005). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ.
• Ergin, M. (1992). Orhun abideleri. İstanbul: Boğaziçi.
• Ergin, M. (2011). Dede Korkut kitabı - I. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Freud, S. (2014). Grup psikolojisi ve ego analizi, (B. Yücel, Çev.) Ankara: Alter.
• Goody, J. (2009). Sözlü kültür. Millî Folklor. S. 83. ss. 128-132.
• Gülçayır, S. (2008). Kuşaktan foruma geçiş ve bilgisayar atasözleri. Millî Folklor. S. 79. ss. 70-77.
• Gürel, E. -Yakın, M. (2007). Ekşi Sözlük: Postmodern elektronik kültür. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4. cilt, S. 4. Konya.
• Kırcı Uğurlu, E. (2014). Kültürel bellek aktarıcısı olarak ninni. Millî Folklor. S. 102. ss. 43-52.
• Oğuz, M. Ö. vd. (2005). Türk halk edebiyatı el kitabı. Ankara: Grafiker.
• Oğuz, M. Ö. vd. (2014). Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar I. Ankara: Geleneksel.
• Ong, W. J. (2010). Sözlü ve yazılı kültür sözün teknolojileşmesi. (S. Postacıoğlu Banon, Çev. ) İstanbul: Metis.
• Özdemir, N. (2005). Cumhuriyet dönemi Türk eğlence kültürü. Ankara: Akçağ.
• Özdemir, N. (2008a). Medya kültür ve edebiyat. Ankara: Geleneksel.
• Özdemir, N. (2008b). Kültürel ekonomik imge olarak Nasreddin Hoca. Millî Folklor. S. 77. ss. 11-20.
• Yıldırım, D. (2016). Türk edebiyatında Bektaşi fıkraları. Ankara: Akçağ.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=DEYİM ,erişim tarihi:23.04.2019.
• https://eksisozluk.com/fender-vs-gibson--2136114, erişim tarihi:11.03.2019.
• http://www.zaytung.com, erişim tarihi:17.03.2019.