Fatima Bakhaï’nin Dounia Adlı Romanında Osmanlı İmparatorluğu Dönemindeki Cezayirli Kadınlar

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 107, 873 - 883, 06.08.2021

Ayşe Tomat Yılmaz

Öz

Frankofon Cezayir Edebiyatı’nın gerek Avrupa’da gerekse Türkiye’de üzerinde çok az
çalışılan yazarları arasında yer alan Fatima Bakhaï Dounia adlı kurgusal yapıtını 1995
yılında yayımlar. Bakhaï söz konusu romanında, Cezayir’deki Osmanlı İmparatorluğu
egemenliği döneminin sonlarından Fransız sömürgecilerin ülkeyi ele geçirdikleri
zamana kadar, Cezayir’de yaşanan tarihsel, toplumsal ve siyasal değişimleri Dounia
adındaki bir genç kızın yaşamı üzerinden anlatır. Böylelikle, Dayılar Devri’nin sonları,
Fransızların Cezayir’i ele geçirme girişimleri ve ulaştıkları zafer romanın tarihsel
arka planını oluştururken, Dounia’nın ve Cezayir halkının gündelik yaşamı ise yapıtın
kurgusunu meydana getirir. Yazar, iki ayrı bölümden oluşan romanında,
bir yandan toplumun geleneksel düzenine koşulsuz boyun eğen ve yaşamları boyunca sessizliğe
mahkum edilen kadınları betimler. Diğer yandan da Dounia gibi iyi eğitim görmüş,
ataerkil düzene ve içinde yaşadığı toplumun basmakalıp değerlerine başkaldıran
kadınları kaleme alır. Nitekim hem tarihsel hem de kurmaca kişileri aracılığıyla,
Cezayir toplumunu anlatır. Bu bağlamda, söz konusu çalışmada Fatima Bakhaï’nin
Dounia adlı romanında yer alan kadınlar, Cezayir’de yaşanan tarihsel ve toplumsal
değişimlere koşut olarak irdelenir.

Anahtar Kelimeler

Frankofon Cezayir edebiyatı, kadın, Osmanlı İmparatorluğu, Fatima Bakhai, Dounia

Kaynakça

• Bakhaï, F. (1995). Dounia. Paris: L’Harmattan.
• Beauvoir, S. (1986). Kadın evlilik çağı (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel.
• Colebrook, C. (2013). Gilles Deleuze (C. Soydemir, Çev.) İstanbul: Doğu Batı.
• Fanon, F. (2012). Cezayir bağımsızlık savaşının anatomisi (K. Çileçöp, Çev.) İstanbul: Pınar.
• Hazar, N. (2016). Türkiye-Afrika ilişkileri: Türkiye’nin dost kıtaya açılım stratejisi. Ankara:Akçağ.
• Kavas, A. (2015). Osmanlı-Afrika ilişkileri. İstanbul: Kitabevi.
• Kuran, E. (1957). Cezayir’in Fransızlar tarafından işgali karşısında Osmanlı siyaseti. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Millett, K. (2000). Cinsel politika (S. Selvi, Çev.) İstanbul: Payel.
• Piquet, V. (1948). Autour des monuments musulmans du Maghreb: esquisses historiques. 3. Maroc. Paris: G.- P. Maisoneuve.