Akdağ (Burdur) Yöresinin Gösterge Türlerine Göre Ekolojik Değerlendirmesi ve Uygulama Önerileri

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 19, 22 - 28, 30.06.2023

Mehmet Güvenç Negiz , Oğuzhan Erfidan

Öz

Özet: Bu çalışma Akdağ (Burdur) yöresinde yayılış gösteren asli orman ağacı türlerinin sayısal analiz metotları yardımıyla gösterge türlerinin belirlenerek ekolojik açıdan değerlendirilmesi ve bu sayede ormancılık faaliyetlerinin uygulama aşamasında öneriler sunabilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma da hedef türler olarak yörede geniş yayılış gösteren Kızılçam (Pinus brutia Ten.), Karaçam (Pinus nigra subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe), Toros sediri (Cedrus libani A. RICH.) ve Boylu ardıç (Juniperus excelsa M. BIEB.) asli orman ağacı türleri seçilmiştir. Çalışmada 85 örnek alandan elde edilen odunsu vejetasyona ait düzenlenen var-yok veri matrisinden faydalanılmıştır. Veri matrisi nitelikler arası ilişki analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre kızılçam için 6 pozitif, 3 negatif, karaçam için 4 pozitif, 4 negatif, Toros sediri için 4 pozitif, 2 negatif boylu ardıç için ise 2 pozitif gösterge türü tespit edilmiştir. Elde edilen gösterge bitki türlerinin ekolojik olarak değerlendirilmesi ile gerçekleştirilecek ormancılık faaliyetlerinde doğru tür seçimi başta olmak üzere sürdürülebilir ormancılığa katkı sağlayacak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hedef türler, Gösterge Türler, Akdağ Yöresi

Destekleyen Kurum

Isparta uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Yönetim Birimi

Proje Numarası

BAP-2020-YL-0099

Teşekkür

BAP-2020-YL-0099 No`lu Proje ile tezimi maddi olarak destekleyen Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Yönetim Birimi Başkanlığı’na teşekkür ederim.

Ecological Evaluation of Akdağ (Burdur) Region According to Indicator Types and Application Suggestions

Öz

Abstract: This study was carried out in order to determine the indicator species and evaluate them ecologically, with the help of numerical analysis methods, of the primary forest tree species distributed in the Akdağ (Burdur) region, and thus to offer suggestions during the implementation phase of forestry activities. The target species in the study were Red Pine (Pinus brutia Ten.), Black Pine (Pinus nigra subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe), Taurus cedar (Cedrus libani A. RICH.) and Long Juniper (Juniperus excelsa M. BIEB), which are widely distributed in the region. .) primary forest tree species were selected. In the study, the arranged data matrix of woody vegetation obtained from 85 sample areas was used. The data matrix was evaluated using inter-attribute relationship analysis. According to the results of the analysis, 6 positive and 3 negative indicator species were determined for red pine, 4 positive and 4 negative for larch, 4 positive for Taurus cedar, and 2 positive indicator species for juniper with 2 negative heights. Suggestions have been made that will contribute to sustainable forestry, especially the selection of the right species in forestry activities to be carried out by ecological evaluation of the indicator plant species obtained.

Anahtar Kelimeler

Target Species, Indicator Genres, Akdag Region

Proje Numarası

BAP-2020-YL-0099

Kaynakça

• Braun-Blanquet, J. (1932). Plant Sociology. (Çev. G. D. Fuller ve H. S. Conard). (pp. 439). New York. XVIII.
• Carus, S., Çatal, Y., 2008. Kızılçam (Pinus brutia ten.) Meşcerelerinde 7-ağaç örnek nokta yöntemiyle meşcere ağaç sayısının çap basamaklarına dağılımının belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 9(2), 158-169.
• Çelik, N., 2006. Sündiken Dağları Kütlesi’nin Yetişme Ortamı Özellikleri ve Sınıflandırılması. (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Çepel, N., 1995. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Üniversite Yayın No.3886.Orman Fakültesi Yayın No.433, 536s. İstanbul.
• Ceylan, S., 2015. Ağlasun İlçesinin Alternatif Turizm Kaynakları (Uygulamalı Bir Çalışma). Pegem Akademi. 1. Baskı, Ankara.
• Cole, L. C., 1949. The measurement of ınterspesific association. Journal Ecology, 30(4), 411-424.
• Delang, C. O., Li, W. M., 2013. Species richness and diversity. Ecological Succession on Fallowed Shifting Cultivation Fields, 39-66.
• Erdoğan, M., 2013. Burdur-Ağlasun Havzasının Hidrojeoloji İncelemesi. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Fontaine, M., Aerts, R., Özkan, K., Mert, A., Gulsoy, S., Suel, H., Waelkens, M., Muys, B., 2007. Elevation and Exposition Rather Than Soil Types Determine Communities and Site Suitability in Mediterranean Mountain Forests of Southern Anatolia Turkey. Forest Ecology and Management, 247(1), 18-25.
• Fredericksen, T. S., 2021. Special Issue Editorial: Biodiversity Conservation in Managed Forests. Forests, 12(8), 1054.
• Godefroid, S., Koedam, N., 2003. How important are large vs. small forest remnants for the conservation of the woodland flora in an urban context?. Global ecology and biogeography, 12(4), 287-298.
• Gülsoy, S., Negiz, M. G., 2014. Determination of environmental factors and indicator species affecting the distribution of Origanum onites L.: a case study from the Lakes District, Turkey. Environmental Engineering & Management Journal (EEMJ), 13(4).
• Gülsoy, S., Özkan, K., 2013. Determination of environmental factors and indicator plant species for site suitability assessment of Crimean Juniper in the Acipayam district, Turkey. Sains Malaysiana, 42(10), 1439–1447.
• Güner, T. Ş., Özkan, K., Yücel, E., 2011. Sarıçam ormanlarının verimliliği ile vejetasyon ve tür çeşitliliği arasındaki ilişkiler Türkmen Dağı örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(1), 1-6.
• Hacısalihoğlu, S., Mert, A., Negiz, M. G., Muys, B., 2010. Soil loss prediction using universal soil loss equation (USLE) simulation model in a mountainous area in Ağlasun district, Turkey. African Journal of Biotechnology, 9(24), 3589-3594.
• Karatepe, Y., 2004. Eğirdir Gölü Havzası’nın Yetişme Ortamı Özellikleri ve Sınıflandırılması. (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Karatepe, Y., Gürlevik, N., 2005. Yetişme Ortamı Sınıflandırmalarının Sürdürülebilir Ormancılık Açısından Önemi. Türk Ormancılığında Uluslararası Süreçte Acil Eyleme Dönüştürülmesi Gereken Konular Mevzuat ve Yapılanmaya Yansımaları Sempozyumu, 22-24 Aralık, Antalya, 267-269.
• Karatepe, Y., Süel, H., Yetüt, İ., 2005. Isparta Gölcük Tabiat parkı'nda Toros Sediri (Cedrus libani a. Rich.)'nin farklı anakayalardan oluşmuş topraklardaki gelişiminin ekolojik irdelenmesi. Turkish journal of forestry, 6(1), 64-75.
• Kaya, C., 2020. Gaziantep Yöresi'nde Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Model Tabanlı Potansiyel Dağılım ve Verimlilik Haritalaması. (Doktora Tezi, Isparta Uygulamalı ilimler Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Kuzugüdenli, E., 2014. Batı Akdeniz Bölgesinde Boylu Ardıçın (Juniperus excelsa bieb.) Boy Gelişimi ile Bazı Yetişme Ortamı Faktörleri Arasındaki İlişkiler. (Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• MEVBİS (2022). Meteorolojik Veri-Bilgi Satış Sistemi. Meteololoji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/site/urunler.aspx?u=tum. (Son erişim tarihi: 28 Mayıs 2022).
• Negiz M. G., Aygül T. İ., 2019. Kurucuova Yöresi’nde odunsu tür zenginliğinin yetişme ortamı faktörlerine göre dağılımı. Turkish Journal of Forestry Türkiye Ormancılık Dergisi, 20, 123-132.
• Negiz, M. G., Kurt, E. Ö., 2017. Orman Yetişme Ortamında Alfa Tür Çeşitliliğinin Hesaplanması ve Çevresel Değişkenlerle İlişkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1), 93-98.
• Negiz, M., Gülsoy, S., Özkan, K., 2015. Orman ekosistemlerinde tür çeşitlilik bileşenlerinin belirlenmesinde kullanılabilecek bir arazi envanter yaklaşımı. 99 Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(2), 198- 204.
• OGM, 2015. Orman Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu. https://www.ogm.gov.tr/Lists/Duyurular/Attachments/657/OGM Faalıyet Raporu 2015.pdf (Son Erişim Tarihi: 21.05.2022).
• OGM, 2020. Orman Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu. https://www.ogm.gov.tr/tr/ormanlarimiz/Turkiye-Orman-Varligi (Son Erişim Tarihi: 25.01.2021).
• Özdemir, S., Negiz, M. G., Turhan, U. U., Şenol, A., Arslan, M., 2017. Kuyucak Dağı yöresinde alfa çeşitliliğinin gösterge bitki türleri. Turkish Journal of Forestry Türkiye Ormancılık Dergisi, 18, 102-109. doi.org/10.18182/tjf.289095
• Özdemir, S., Oğuzoğlu, Ş., Ulusan, M. D., 2014. Odun Dışı Orman Ürünlerinin Yetişme Ortamı Uygunluk Modellemesinde Kullanılabilecek Çevresel Değişkenlere Ait Altlık Haritaların Oluşturulması: Ovacık Dağı Örneği. II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu Konferansı Dahilinde, "Akdeniz Ormanlarının Geleceği: Sürdürülebilir Toplum ve Çevre", bildiri kitapçığı, Isparta, 738-749.
• Özkan, K., 2002. Türler Arası Birlikteliğin İnterspesifik Korelasyon Analizi ile Ölçümü. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 2, 71-78.
• Özkan, K., 2009. Environmental Factors As Influencing Vegetation Communities in Acipayam District of Turkey. Journal of Environmental Biology, 30(5), 741-746.
• Özkan, K., 2013. Yönetim ve Geliştirme Planlarının Temel Ekolojik Altlıkları: İklim Değişimine Uyarlanabilir Model Tabanlı Yetişme Ortamı, Biyoçeşitlilik, Koruma Alan Değeri ve Hedef Tür Habitat Uygunluk Haritaları. 2023'e doğru 2. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu, Ekim-Kasım 31-03, Antalya, 129-148.
• Özkan, K., 2014. Hierarchical modelling based ecological land classification in a forest district of mediterranean region, Turkey. Environmental Engineering and Management Journal, 13(4), 979-990.
• Özkan, K., Negiz, M. G., 2011. Isparta yukarı gökdere yöresindeki odunsu vejetasyonun hiyerarşik yöntemlerle sınıflandırılması ve haritalanması. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 1, 27-33.
• Poole, R. W., 1974. An Introduction To Quantitative Ecology. McGraw-Hill, Inc. New York.
• Şentürk, Ö., 2008. Aşağıgökdere (Eğirdir-Isparta) orman işletme şefliğindeki kızılçam ormanlarının konumsal yapısındaki son kırk yılda meydana gelen değişimlerin belirlenmesi (Doctoral dissertation, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Thornthwaite, C. W., 1948. An approach toward a rational classification of climate. Geographical Review, 38(1), 55-94.
• Yaltırık, F., Akkemik, Ü., 2011. Türkiye’nin doğal gymnospermleri (açık tohumlular). TC Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Duman Ofset.