İŞLETMELERİN REKABET GÜCÜNE KATKISI AÇISINDAN KÜMELENME MODELİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇORUM TARIMSAL GIDA İŞLEME MAKİNELERİ KÜMESİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 4, 714 - 730, 31.12.2018

Kadir Karadeniz Sila Kulaksız

https://doi.org/10.29106/fesa.424624

Öz

Küreselleşmenin bir sonucu olarak
rekabetin hızla arttığı günümüzde, makro düzeyde ülkelerin rekabet gücü mikro
düzeyde ise işletmelerin rekabet gücüne katkısı bakımından kümeler önemli rol
oynamaktadır. Bu çalışmada kümelenme kavramının gelişimi konusunda bilgi
verilerek, kümelenmenin işletmelerin rekabet gücüne etkisinin belirlenmesi
amacıyla Türkiye’de kümelenme politikaları ve hâlihazırda kümelenmelere verilen
destekler yazın çalışmaları ışığında değerlendirilmiştir. Kümelenmenin
işletmelerin rekabet gücünü arttırmadaki etkisi, tipik durum örneklemesi olarak
seçilen Çorum Tarımsal Gıda İşleme Makineleri Kümesi üzerinden incelenmiştir.
Çalışma sonucunda, belirli bir coğrafyada aynı sektörde veya birbirini
tamamlayan sektörlerde yer alan, ortak tehdit ve fırsatlardan etkilenen,
gelişmek ve büyümek için iş birliği yapan işletmeler ve ilgili kurumlardan
oluşan gruplar olan kümelerin, işletmelere yenilikçilik, uluslararasılaşma,
uzmanlaşmış iş gücü ve tedarikçiye erişim ve verimlilik açısından önemli
katkılarda bulunduğu ortaya konulmuştur. Son olarak araştırma kapsamında elde
edilen bilgiler dikkate alınarak, kümelenme modelinin Türkiye’de başarılı
olabilmesi ile ilgili önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kümelenme, Yenilikçilik, Rekabet

Kaynakça

• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2018). Türkiye Makine Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı. http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/makine_sektoru_strateji_b-23052011142400.pdf, Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2012,a). AB Katılım Öncesi Mali Yardımlar (IPA) Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı, .https://ipa.sanayi.gov.tr/Files/Documents/amending-rcop-tr-annexe-1-24122012111443.pdf Erişim tarihi: 03 Temmuz 2015
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2012,b). Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği.
• https://kumelenme.sanayi.gov.tr/Dokumanlar.aspx, Erişim tarihi: 10 Temmuz 2015
• Cansız M. (2011). Kümelenme Politikaları ve Uygulamaları. OSB Üst Kuruluşu. Ankara
• Çağlar E. (2008). Kümelenme ve Kümelenme Politikaları. TOBB Ekonomik Forum Dergisi. Mart 2008. Ankara
• Dış Ticaret Müsteşarlığı. Türkiye için Kümelenme Politikası Geliştirilmesi Projesi. Beyaz Kitap, Ankara.
• Ecorys (2013). KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi Sunumu. KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi.
• Ekonomi Bakanlığı (2010). Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ. No: 2010/8
• Etzkowitz H., Leydesdorff L. (1995). The Triple Helix University-Industry-Government Relations: A Laboratory for Knowledge Based Economic Development. Easst Review, 14(1).
• Gassmann O. Enkel E., Chesbrough H. (2010). The Future of Open Innovation. R&D Management, 40(3).
• Gözek S. (2012). Kümelenme ve Türkiye’de Kırsal ve Tarımsal Kalkınma Açısından Uygulanabilirliği. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kalkınma Bakanlığı (2014). Onuncu Kalkınma Planı. Ankara: Kalkınma Bakanlığı, 2013.
• Kavrakoğlu İ., Gedik S. ve Balkır M. (2002). Yeni Rekabet Stratejileri ve Türk Sanayi. Lebib Yalkın Yayımları ve Basım İşleri A.Ş. Yayın No. Tüsiad-T/200-07/32. İstanbul.
• KOSGEB (2012). İş birliği Güç Birliği Destek Programı. http://www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/Destekler.aspx?ref=5, Erişim Tarihi: 17 Temmuz 2015
• Krugman P. (1998). What’s New about the New Economic Geography?. Oxford Review of Economic Policy, 14 2.
• Kunt V. K. (2010). KOBİ’lerin Rekabet Avantajı Sağlamalarında Kümelenme Stratejisinin Rolü ve Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir
• Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği (2018). Sektöre Bakış. http://www.makinebirlik.com/tr/sektore-bakis Erişim Tarihi: 18 Mayıs 2018
• OECD (1999). Boosting Innovation: The Cluster Approach. Paris.
• OECD (2000). Enhancıng The Competitiveness of Smes in the Global Economy: Strategies and Policies. Workshop 2 Local Partnership, Clusters And Sme Globalisation.
• OECD, (2010). Cluster Policies, OECD.http://www.oecd.org/innovation/policyplatform/48137710.pdf Erişim tarihi: 07 Eylül 2015
• OTAM, (2012). Paydaşlar. OTAM İnternet Sayfası. http://www.otam.com.tr/SayfaDetayD.aspx?ItemID=121 Erişim Tarihi: 7 Eylül 2015
• Porter M. E. (1991). Towards a Dynamic Theory of Strategy. Strategic Management Journal. Cilt 12:sf.95-117.
• Porter M. E. (1990). New Global Strategies for Competitive Advantage. Planning Review, Abi/inform Global. 18(3):4-14.
• Porter M. E. (1998). Clusters and the New Economics of Competition. Harvard Business Review. sf.77-90.
• Porter M. (2000). Location, Competition, and Economic Development: Local Clusters in a Global Economy, Economic Development Quarterly. sf. 15-24
• Sölvell Ö. (2008). Clusters. Balancing Evolutionary and Constructive Forces. Ivory Tower Publishing. Stockholm. Sweden.
• Sölvell Ö., Lindqvist G., Ketels C. (2003). The Cluster Initiative Green Book. Bromma tryck AB, Stockholm. sf.10-19.
• TÜBİTAK (2011). Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Projeleri (İŞBAP) Destekleme Programına İlişkin Esaslar http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/mevzuat/esaslar/ESASLAR_II_6_.pdf Erişim Tarihi: 17 Ağustos 2015
• UNIDO (2001). Development of Cluster and Networks of SMEs. The UNIDO Programme
• US Council on Competitiveness. (2007). Innovation America, Cluster Based Strategies for Growing State Economies. National Governors Association. (httpwww.compete.orgpublicationsdetail211governors-guide-to-cluster-based-strategies-for-growing-state-economies) Erişim Tarihi:13.04.2015
• Wennberg K. ve Lindqvist G. (2008). Small Bus Econ, The Effect of Clusters on the Survival and Performance of New Firms. Springer. Center for Entrepreneurship and Business Creation Stockholm School of Economics. Stockholm, Sweeden.