ÇALIŞANLARIN İŞLETMEYE ORTAK EDİLMESİ (HİSSE EDİNDİRME PLANLARI) İLE ÇALIŞAN DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ: META ANALİZ ÇALIŞMASI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 225 - 244, 30.06.2020

Ferdi Atay , Bilal Çankır

https://doi.org/10.29106/fesa.709638

Öz

Çalışan sahipliği ve bu kapsamdaki hisse edindirme uygulamaları son yıllarda hem işletmeler açısından hem de akademik literatürde önemli bir ilgi alanı olmuştur. Birçok akademik araştırma, hisse edindirme uygulamalarının işgören davranışları üzerindeki etkisini incelemiştir. Çalışmamızda, bu konuyu ele almış araştırmalara ait nicel bulguları bir arada yorumlayabilmek amacıyla akademik veri tabanlarından 547 çalışma taranmış olup yeterli kriterleri sağlayan toplam 11,405 kişilik bir örneklem grubundan oluşan 18 araştırmadan elde edilen bulgular meta analiz yöntemiyle sentezlenmiştir. Analiz sonucunda hisse edindirme uygulamalarının örgütsel bağlılık, çalışmaya tutkunluk ve motivasyonu artırdığı, işten ayrılma niyeti ve devamsızlığı azalttığı yönünde bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hisse Edindirme, Çalışan Sahipliği, Örgütsel Davranış, İşgören Motivasyonu, Çalışanların Hisse Senedi Sahipliği Planı, Meta Analiz

Kaynakça

• Atasoy, Y. (2009). Çalışanların Sermayeye Ortaklığı (Çalışanları Hisse Edindirme) Konusunda Şirketler ve Çalışanlar Üzerine Bir Uygulama ve Türkiye İçin Öneriler. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Bakan, İ. (1999). The Effects of Profit Sharing and Employee Share Ownership Schemes on Employee Motivation. Coventry University Doktora Tezi.
• Bakioğlu, A., & Göktaş, E. (2018). Bir Eğitim Politikası Belirleme Yöntemi: Meta Analiz. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 35-54.
• Boylu, Y., Pelit, E., & Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44(511), 55-74.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. Oxon and Newyork: Routledge.
• Cotton, J. L., & Tuttle, J. M. (1986). Employee Turnover: A Meta-Analysis and Review with Implications for Research. Academy of Management Review, 11(1), 55-70.
• Çankır, B., & Çelik, D. S. (2018). Çalışan Performansı ve Mali Performans: Pozitif Ses Çıkarma, Psikolojik İyi-Oluş ve Çalışmaya Tutkunluk ile İlişkileri ve Otel İşletmeleri Örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 54-67.
• Çankır, B., & Yener, S. (2017). İş'te Pozitif Davranış. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Çekmecelioğlu, H. G. (2005). Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti ÜZerindeki Etkisi: Bir Araştırma. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 23-39.
• Demirkan, S. (1999). Çalışanları Hisse Senedi Edindirme Planları ve Türkiye İçin Öneriler. Yeterlilik Tezi. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu .
• Diale, M. K. (2016). Employe Share Ownership Plan in the Mining Industry - A New Aproach the ESOPS. Johannesburg: University of the Witwatersrand Doktora Tezi.
• Engelhardt, G. V., & Madrian, B. C. (2004). Employee Stock Purchase Plans. NBER Working Paper 10421. National Bureau of Economic Research.
• Erol, S. I. (2017). Emek-Sermaye Ortaklığı Bağlamında Çalışanların Hisse Senedi Sahipliği Planı: Amerika'dan Örnekler. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi(72), 55-87.
• Gedik, A., & Üstüner, M. (2017). Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Meta Analiz Çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 41-57.
• Glass, G. V. (1976). Primary, Secondary, and Meta-Analysis of Research. Educational Researcher, 3-8.
• Göçmen, G. B. (2004). Meta-Analizin Genel Bir Değerlendirmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(7), 186-192.
• Işık, S. (2011). Amerika'da mülkiyetin Tabana Yayılması Çerçevesinde Çalışanların Hisse Senedi Sahipliği Planı (ESOP). Çalışma ve Toplum Dergisi, 265-278.
• Javed, T. (2017). Impact of Employee Ownership on Organizational Performance: A Mediating Role of Employee Satisfaction. Academy of Taiwan Business Management Review, 49-61.
• Kahn, W. A. (1990). Psychologıcal Condıtıons Of Personalengagement And Dısengagement At Work. Academy of Management Journal, 692-724.
• Kalyoncu, C., & Ekinci, O. (2016). Çalışanların Sermayeye Ortaklığı Sistemine (Employee Stock Ownership Plans) Genel Bir Bakış ve Türkiye İçin Öneriler. III Uluslararası İşletme Ögrencileri Kongresi (s. 190-195). Sakarya Üniverisitesi İşletme Fakültesi.
• Klein, K. J., & Hall, R. J. (1988). Correlates of Employee Satisfaction With Stock Ownership: Who Likes an ESOP Most? Journal of Applied Psychology, 73(4), 630-638.
• Kruse, D. (2002). Research Evidence on the Prevalence and Effects of Employee Ownership. Journal of Employee Ownership Law and Finance, 14(4), 65-90.
• Kruse, D., Freeman, R., Blasi, J., & Buchele, R. (2003). Motivating Employee Owners In ESOP Firms: Human Resource Policies and Company Performance. NBER Working Paper Series. National Bureau of Economic Research.
• Kurtuluş, F. A., & Kruse, L. D. (2017). The Effect of Emplo ect of Employee Ownership on Emplo ee Ownership on Employment Stability and yment Stability and Firm Survival During the Past Two Recessions. W.E. Upjohn Istitute Employment Research , 5-6.
• Michie, J., Oughton, C., & Bennion, Y. (2002). Employee Ownership, Motivation and Productivity. A Researc Report for Employees Direct from Birbeck and The Work Foundation.
• Mowday, R. T., Steers, R. M., & Porter, L. W. (1978). The measurement of organizational commitment. Oregon: Graduate School of Management University of Oregon.
• NCEO. (2018, Nisan 10). How an Employee Stock Ownership Plan (ESOP) Works. Ekim 19, 2019 tarihinde https://www.nceo.org/articles/esop-employee-stock-ownership-plan adresinden alındı
• Park, R., Kruse, D., & Sesil, J. (2004). Does Employee Ownership Enhance Firm Survival? Emerald Group Publishing Limited.
• Russel, R., Hochner, A., & Stewart, P. E. (1979). Participation, Influence, and Worker‐Ownership." Industrial Relations. A Journal of Economy and Society, 330-341.
• Sarı, K., & Ören, F. Ş. (2019). Araştırmaya Dayalı Öğrenme Stratejisinin Öğrencilerin Akademik Başarılarına Etkisi: Bir Meta Analiz Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 328-348.
• Satıcı, S. A., & Can, G. (2017). Cinsiyetin Sosyal Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 1-18.
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2003). Utrecht work engagement scale: Preliminary manual. Utrecht: Utrecht University.
• Steers, R. M., Mowday, R. T., & Shapiro, D. L. (2004). The Future of Work Motivation Theory. Academy of Management Review, 29(3), 379-387.
• Şahin, F. (2011). İşe Devamsızlığın Nedenleri, Sonuçları ve Örgütler İçin Önemi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1), 24-39.
• Tett, R. P., & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: path analyses based on meta‐analytic findings. Personnel Psychology Dergisi, 46(2), 259-293.
• Tunçer, P. (2013). Örgütlerde Performan Değerlendirme ve Motivasyon. Sayıştay Dergisi, 88(1), 87-108.
• Uludağ, G. (2018). Örgütsel Bağlılık İle İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 171-193.
• Whyte, W. (1956). The organization man. NewYork: Doubleday Anchor Books.