Erken Uyarı Sistemlerinin Öncü Göstergeler İle Finansal Kriz Tahmininde Uygulanması Türkiye 2016-2019 Yılları Örneği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 390 - 402, 30.09.2022

Selcuk Kendirli , Fatma Yıldız Şenol

https://doi.org/10.29106/fesa.1122394

Öz

Finansal krizler önceden tanımlanması, öngörülmesi açısından çok sık incelenen ve gerek ülkeler gerek ise uluslar arası kuruluşlar açısından önem arz eden bir konu olmuştur. Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomiye sahip ülkeler finansal krizden derinden etkilenmektedir. Bu nedenle son yıllarda bu konuda fazlaca çalışmalar yapılmış krizin olası etkileri bertaraf edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı ele alınan göstergelerin Türkiye için kriz sinyali verip vermediğinin sınanmasıdır. Bu çalışma kapsamında 2016-2019 yılları arası literatür taraması yapılarak, en fazla kullanılan değişkenler tercih edilerek seçilen bazı öncü göstergeler ile kriz sinyali olup olmadığı izah edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada oluşturulan endeks ile kriz sinyali algılanmaya çalışılmıştır. Elde edilen sonuçla, kriz konusunda bir yaklaşım oluşturulacaktır

Anahtar Kelimeler

Finansal Kriz, Öncü Gösteregeler, Erken Uyarı Sistemleri

Application of Early Warning Systems With Leading Indicators in Financial Crises Forecast: The Example of Turkey Years 2016-2019

Öz

Financial crises have been an issue that has been studied frequently in terms of their prediction and anticipation and is of importance for both countries and international organizations. Countries with emerging economies such as Turkey are deeply affected by the financial crisis. For this reason, a lot of studies have been done on this subject in recent years and the possible effects of the crisis have been tried to be eliminated. For many years Turkey's economy is in a country struggling with crises. Perceiving a crisis signal in terms of the real economy; is important both in order to improve the indicators causing the crisis, to take measures, and to prevent the crisis from affecting the real economy deeply. Within the scope of this study, it has been tried to explain whether there is a crisis signal with some leading indicators selected by choosing the most used variables by making a literature review between the years 2016-2019. With the index created in the study, the crisis signal was tried to be perceived. With the result obtained, an approach to the crisis will be formed. The aim of this study is to test whether the indicators discussed to give a crisis signal for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Financial Crisis, Crisis Indicators, Early Warning System

Kaynakça

• Aizenman, J., Jinjarak, Y., Lee, M. And Donghyun, P. (2015) “Developing Countries’ Financial Vulnerability to The Eurozone Crisis: An Event Study of Equity and Bond Markets”, Journal of Economic Policy Reform,19,1,1-19.
• Akçalı, Y. B., (2019). Finansal Krizler Ve Öncü Göstergeleri Türkiye'de Finansal Krizlerin Tahmin Edilmesi Üzerine Bir Uygulama. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Apoteker, T., ve Barthelemy, S. (2000). Genetic algorithms and financial crises in emerging markets. In AFFI International Conference in Finance Processing.
• Avcı, M. A., Altay, N. O., (2013). "Determinants of Financial Crises and the Predictability: A Case Study for Turkey". Ege Academic Review 13 ,1, 113-124
• Bayraktar, Y., & Elüstü, S. (2016). Makroekonomik Kirilganliğin Ölçülmesi: Yükselen Piyasalar ve Türkiye Için Karşilaştirmali Bir Analiz. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(12), 8-29.
• Bernanke, B. and Gertler, M. (1990). "Financial Fragility And Economic Performance," The Quarterly Journal Of Economics, Oxford University Press,105,1, 87-114.
• Boğa, S., (2017). Finansal Kırılganlıklar Ve Uluslararası Sermaye Hareketleri: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Analiz . Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi , 9 ,16 , 1-17
• Büyükakın, F. ve Aydın, S., (2018). Öncü Göstergelerle Finansal Kırılganlık Endeksi: Türkiye Örneği (1990-2017), KOSBED, 36, 9,113-125.
• Cicioğlu, Ş. Ve Yıldız, A., (2018), “Kriz Dönemlerinde Reel Ekonomik Göstergelerin Sinyal Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi:1999-2017 Türkiye Örneği”,Sosyal Bilimler Dergisi,1,1,38-73
• Cingoz, F. ve Kendirli, S. (2019), “Altın Fiyatları, Döviz Kuru Ve Borsa İstanbul Arasındaki İlişki". Finans Ekonomi Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 4,10, 545-554
• Çelikel Danışoğlu, A., (2013). “Para Krizleri: Türkiye'de Yaşanmış Krizlerin Değerlendirilmesi” . Sosyal Bilimler Dergisi , 0,2,1-11.
• Çinko, L. ve Ak, R., (2009),”Küreselleşen Ekonomilerde Bankacılık Krizlerinin Anatomisi”, Maliye ve Finans Yazıları, 83, 59-83
• Doğuş̧, E., (2017). Türkiye’nin Finansal Krizleri Ve Göstergeleri, Finansal Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi, 9,17,117-128.
• Durmuş, S., (2010). "Finansal Krizleri Açıklamaya Yönelik Yaklaşımlar". Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 1 ,5,31-46
• Edison, H. J., & Reinhart, C. M. (2000). Capital controls during financial crises: the case of Malaysia and Thailand. Available at SSRN 231951.
• Goodhart, C. and Sunirand, P., (2003). “A Model To Analyse Financial Fragility”, 27,1,107-142.
• Gündoğan, H., & Akal, M. (2017). Finansal Krizlerin Sinyal Yaklaşımıyla Öngörülebilirliği:Türkiye Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 73-88.
• Jianping, S. and Gao, Y. (2010). “A Study On KLR Financial Crisis Early-Warning Model”, Frontiers of Economics in China, 5,2, 254-275
• Kaminsky, G., Lizondo, S. and Reinhart, C., (1998), “Leading Indicators of Currency Crises”, IMF Staff Papers, 45, issue 1, p. 1-48, https://EconPapers.repec.org/RePEc:pal:imfstp:v:45:y:1998:i:1:p:1-48.
• Kar, M. ve Taban, S. (2006), “Kriz Erken Uyarı Sinyalleri Olarak Reel Ekonomi Göstergeleri”, (Ed: H. Seyidoğlu ve R. Yıldız), Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sinyalleri, Arıkan Yayınevi, İstanbul, 423-464.
• Kara O., Çömlekçi, İ. ve Kaya, V. (2012), “Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergeler İle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011)”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt. 8, Yıl. 8, S. 1, 8: 75-100.
• Karaçor, Z. and Volkan, A., (2006). “Finansal Krizlerin Önceden Tahmin Yoluyla Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13,2,237-256.
• Kaya, V. ve Yılmaz, Ö., (2006). "Para Krizleri Öngörüsünde Sinyal Yaklaşımı: Türkiye Örneği". Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61 ,2,,129-155.
• Kibritcioglu, A. (2004). "A Short Review of the Long History of Turkish High Inflation," Macroeconomics 0404003, University Library of Munich, Germany.
• Kibritçioğlu, A. (2004). An analysis of early warning signals of currency crises in Turkey, 1986-2004. Oesterreichische Nationalbank and Wiener Institut für internationale Wirtschaftsvergleiche, 8.
• Krugman, P.R. (1979), “Increasing returns, monopolistic competition, and international trade”, Journal of International Economics, Volume 9, Issue 4, November, pp. 469-479.
• Lagunoff, R. and Schreft, S. L., (2001). "A Model of Financial Fragility," Journal of Economic Theory, Elsevier, vol. 99(1), 220-264, July.
• Lestano, L., Jacobs, J., Kuper, G. H. (2003): Indicators of Financial Crises Do Work! An Early-Warning System for Six Asian Countries. University of Groningen, CCSO Centre for Economic Research Working Paper No. 2003/13.
• Oktar, S. ve Dalyancı, L., (2015). "Finansal Kriz Teorileri ve Türkiye Ekonomisinde 1990 Sonrası Finansal Krizler". Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 29,1-22
• Öztürk, S. (2010). Küresel finansal kriz ve Türkiye ekonomisine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 377-397.
• Schroeder, S., (2009). Defining And Detecting Financial Fragility: New Zealand's Experience, International Journal Of Social Economics, 36, 287-307
• Sekmen, F. ve Kürkcü, M. (2012). Küreselleşen Dünyada Para Krizi Olgusu. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (573), 89-89.
• Selimler, H. (2015). Sorunlu kredilerin analizi, banka finansal tablo ve oranlarına etkisinin değerlendirilmesi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(12), 131-172.
• Sevim, C., (2012). “Öncü Göstergeler Yaklaşımına Göre Finansal Krizler Ve Türkiye Örneği” Bddk Basım,Ankara.
• Shi, J. ve Y. Gao. (2010). “A Study on KLR Financial Crisis Early-Warning Model”, Frontiers of Economics in China, Vol.5, No.2.
• Tosuner, A., (2005). "Finansal Krizler Ve Kırılganlık: Türkiye İçin Bir Erken Uyarı Sistemi Denemesi," Iktisat Isletme ve Finans, Bilgesel Yayincilik, vol. 20(235), pages 42-61.
• Ural, M., (2003). “Finansal Krizler ve Türkiye”, Dokuz Eylül İİBF Dergisi,18,1,11-29
• Üçer, M, Rijckeghem, C.V. ve Yolalan, R. (1998), “Leading Indicators of Currency Crises: A Brief Literature Survey and an Application to Turkey”, Yapı Kredi Economic Review, 9(2), (December), 3-23.
• Yoshitamo, M. And Sayuri, S., (2000). “Policy Recommendations for Preventing Another Capital Crisis”, Technical Background Paper, Asian Development Bank Institute, s. 85.
• Yoshitamo, M. ve S. Shirai (2000), “Policy Recommendations for Preventing Another Capital Crisis” Technical Background Paper, Asian Development Bank Institute.