BIST 50 VE KATILIM 30 ENDEKSLERİ ARASINDAKİ EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 417 - 432, 30.09.2022

Gözde Uçar , Tuğrul Kandemir

https://doi.org/10.29106/fesa.1129607

Cited By: 1

Öz

Ülkemizin sermaye piyasası platformu Borsa İstanbul'da (BIST) işlem gören KATILIM endeksleri son yıllarda her profilden yatırımcının ilgi odağı olmuştur. Bu çalışmada, BIST 50 geleneksel endeksi ile İslami prensiplere uygun faaliyet gösterdiği belirlenen 30 şirketin hisselerinden oluşan KATILIM 30 endeksi getirileri arasındaki uzun dönemde denge ve kısa dönem ilişkileri araştırılmıştır. Her iki endekse ait veri seti 06.01.2011 tarihinden 30.09.2021 tarihine kadar olan dönemin günlük kapanış değerlerinden oluşmaktadır. Johansen eşbütünleşme analizi sonucunda endeks getirileri arasında uzun dönemde en az 2 eşbütünleşme bulgusu; çift yönlü Granger nedensellik analizi neticesinde ise yalnızca BIST 50 endeksinden KATILIM 30 endeksine doğru tek yönlü istatistiksel olarak anlamlı nedensellik bulgusu saptanmıştır. Buradan hareketle, kısa dönemde geleneksel endekslerin İslami endeks getirileri üzerinde belirleyici bir etkisinin olduğu ve iki farklı metodolojiye dayalı olarak işlem gören bu araçların eşbütünleşik olmaları sebebiyle birbirinden ayrışmadıkları, dolayısıyla Modern Portföy Teorisi çerçevesinde BIST 50 ve KATILIM 30 endeksleriyle yapılacak portföyün yatırımcı açısından faydalı olmayacağı öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İslami Finans, İslami Endeks, Johansen Eşbütünleşme, Granger Nedensellik

AN ASSESSMENT OF COINTEGRATION AND CAUSALITY RELATIONSHIPS BETWEEN BIST 50 AND KATILIM 30 INDICES

Öz

KATILIM indices, traded on Borsa Istanbul (BIST), the capital market platform of our country, have been the focus of attention of investors from every profile in recent years. In this study, the long-term balance and short-term relations between the returns of the BIST 50 traditional index and the KATILIM 30 index, which consists of the shares of 30 companies that are determined to operate in accordance with Islamic principles, were investigated. The data set of both indices consists of the daily closing values of the period from 06.01.2011 to 30.09.2021. As a result of the Johansen cointegration analysis, at least 2 cointegration findings in the long run among the index returns; As a result of the two-way Granger causality analysis, only one-way statistically significant causality was found from the BIST 50 index to the KATILIM 30 index. From this point of view, it is predicted that traditional indices have a decisive effect on Islamic index returns in the short term and that these instruments, which are traded on the basis of two different methodologies, do not differ from each other due to their cointegration, therefore the portfolio to be made with BIST 50 and KATILIM 30 indices within the framework of Modern Portfolio Theory will not be beneficial for the investor.

Anahtar Kelimeler

Islamic Finance, Islamic Indices, Johansen Cointegration, Granger Causality

Kaynakça

• AARIF, B. H., RAFIQ, M. R. I. ve WAHID, A. N. M. (2020). Do ‘Shariah’ Indices Surpass Conventional Indices? A Study on Dhaka Stock Exchange. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 14(1), 94-113.
• ACMA, Q. (2014). Comparative Study on Performance Evaluation of Mutual Fund Schemes in Bangladesh: An Analysis of Monthly Returns. Journal of Business Studies Quarterly, 5(4), 190-209.
• AHMED, H. ve ELSAYED, A. H. (2019). Are Islamic and Conventional Capital Markets Decoupled? Evidencefrom Stock and Bonds/Sukuk Markets in Malaysia. The Quarterly Review of Economics and Finance, 74(2019), 56–66.
• AHMED, W. M. A. (2019). Islamic and Conventional Equity Markets: Two Sides of The Same Coin or Not? The Quarterly Review of Economics and Finance, 72(2019), 191-205. doi: 10.1016/j.qref.2018.12.010.
• AJMI, A. N., HAMMOUDEH, S., NGUYEN, D. K. ve SARAFRAZI, S. (2014). How Strong are the Causal Relationships Between Islamic Stock Markets Andconventional Financial Systems? Evidence Fromlinear and Nonlinear Test. Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 28(2014), 213-227.
• AKKUŞ, H. T. (2021). Kısa Dönemli İlişki Analizi. İçinde; Finansal Zaman Serisi Analizleri (Temel Yaklaşımlar). (Ed: İ.Çelik ve S.Bozkuş Kayhaoğlu), ss. 253-298. Ankara: Gazi Kitabevi.
• ALBOHALI, M., AFFANEH, I. ve BOLDIN, R. (2015). Integration of Country Islamic Indexes and Conventional Equity Indexes: A Canonical Correlation Analysis. International Journal of Business, Accounting, and Finance, 9(1), 44-57.
• ARSLAN, C. (2022). Dünya’da ve Türkiye’de İslami Endeksler: KATILIM 30 Endeksi ile BIST 100 Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Ampirik Analizi (Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• ATA, H. A. ve BUĞAN, M. F. (2015). Comparison of the Performances Islamic and Conventional Market Indices and their Causal Relationship. International Journal of Business Management and Economic Research (IJBMER), 6(6), 455-462.
• BAHLOUL, S., MROUA, M ve NAIFAR, N. (2017). Further Evidence on International Islamic and Conventional Portfolios Diversification under Regime Switching, Applied Economics, 49(39), 3959-3978, doi: 10.1080/00036846.2016.1273496.
• BALCILAR, M., JOOESTE, C., HAMMOUDEH, S., GUPTA, R. ve BABALOS, V. (2015). Are There Long-Run Diversification Gains from the Dow Jones Islamic Finance Index? Applied Economics Letters, 22(12), 945-950, doi: 10.1080/13504851.2014.990613.
• BAYKUT, E. ve ÇONKAR, K. (2020). BIST-30 ve KATLM-30 Endeksleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(2), 163-174. doi: 10.32951/mufider.780774.
• BERNSTEIN, P. L. (2005). Capital Ideas, The Improbable Origins of Modern Wall Street, Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• BORSA İSTANBUL (BIST), (2022). 2021/76 sayılı BIST KATILIM Endekslerinin Hesaplanmaya Başlaması Hakkında Duyuru, Erişim Adresi: https://borsaistanbul.com/tr/sayfa/6842/BIST-KATILIM-endeksleri
• BOZOKLU, Ş. ve SAYDAM, İ. M. (2010). BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi. Maliye Dergisi, (159), 416-431.
• BUĞAN, M. F. (2017). İslami Hisse Senedi Endeksleri. İçinde; İslam Ekonomisi ve Finansı. (Ed: S.Erdoğan, A.Gedikli ve D.Ç.Yıldırım), ss. 249-271. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• CAMGÖZ, M. (2018). Sermaye Piyasasında İslami İlkeler: Seçilmiş Finansal Varlıklar ve Operasyonel İşlemler Üzerine Bir İnceleme. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 1-11.
• DEMİR, M. (2013). Enerji İthalatı Cari Açık İlişkisi, VAR Analizi ile Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 2-27.
• DICKEY, D. A. ve FULLER, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With A Unit Root, Journal of The American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• EL AMRI, H. ve HAMZA, T. (2017). Are There Causal Relationships Between Islamic Versus Conventional Equity Indices? International Evidence. Studies in Business and Economics, 12(1), 40-60. doi: 10.1515/sbe-2017-0004.
• EL KHAMLICH, A., SARKAR, K., AROURI, M. ve TEULON, F. (2014). Are Islamic Equity Indices More Efficient than Their Conventional Counterparts? Evidence From Major Global Index Families. The Journal of Applied Business Research, 30(4), 1137-1150.
• ENGLE, R. F. ve GRANGER, C. W. J. (1987). Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica: Journal of The Econometric Society, 55(2), 251-276.
• ERDİL ŞAHİN, B. (2019). Türkiye’de Enflasyon ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Vektör Hata Düzeltme Modeli ile Analizi. Mali Çözüm, 29(152), 63-75.
• EYÜBOĞLU, S. ve EYÜBOĞLU, K. (2019). Borsa İstanbul Sektör Endekslerinin Karşılıklı Bağımlılıklarının Test Edilmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (53), 246-260. doi: 10.18070/erciyesiibd.345786.
• GRANGER, C. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica: Journal of The Econometric Society, 37(3), 424-438.
• GUJARATI, D. N. (2004). Basic Econometrics (4th Edition). USA: McGraw-Hill,Inc.
• GUYOT, A. (2011). Efficiency and Dynamics of Islamic Investment: Evidence of Geopolitical Effects on Dow Jones Islamic Market Indexes. Emerging Markets Finance & Trade, 47(6), 24-45. doi: 10.2753/REE1540-496X470602.
• GÜRİŞ, S., ÇAĞLAYAN AKAY, E. ve GÜRİŞ, B. (2017). EViews ile Temel Ekonometri (3. Baskı). İstanbul: DER Yayınları.
• HAQ, I. ve RAO, C. (2013). Co-integration and Causality in Different Time Scales Between SENSEX and SHARIAH 50 Indices in Indian Stock Markets. Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, 9(4), 164-174.
• JOHANSEN, S. (1988). Statistical Analysis of Co-integration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 251-254.
• JOHANSEN, S. ve JUSELIUS, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-With Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• KARAN, M. B. (2018). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi (5. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi
• KARIM, B. A., DATIP, E. ve SHUKRI, M. H. (2014). Islamic Stock Market Versus Conventional Stock Market. International Journal of Economics, Commerce and Management, United Kingdom, II(11), 1-9.
• KIRAN, B. (2014-2015). Zaman Serileri Analizi Ders Notları. İstanbul Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi-İSUZEM.
• KOÇ, Y. D., ÇELİK, S. ve ACAR, B. (2018). Katılım 30 Endeksi ile Vadeli-30 Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi, II. Uluslararası Bilimsel ve Mesleki Çalışmalar Kongresi, 1950- 1953.
• MAJDOUB, J., MANSOUR, W. ve JOUINI, J. (2016). Market Integration Between Conventional and Islamic Stock Prices. North American Journal of Economics and Finance, 37(2016), 436-457.
• ÖZER, M. ve ERDOĞAN, L. (2006). Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi. Ekonomik Yaklaşım, 17(60-61), 93-110. doi: 10.5455/ey.10619
• SAÂDAOUI, F., NAIFAR, N. ve ALDOHAIMAN, M. S. (2017). Predictability and Co-movement Relationships Between Conventional and Islamic Stock Market Indexes: A Multiscale Exploration Using Wavelets. Physica A, 482(2017), 552–568.
• SAHABUDDIN, M., MUHAMMAD, J., DATO' HJYAHYA, M. H., SHAH, S. M. ve RAHMAN, M. M. (2018). The Co-Movement between Shariah Compliant and Sectorial Stock Indexes Performance in Bursa Malaysia. Asian Economic and Financial Review, 8(4), 515-524. doi: 10.18488/journal.aefr.2018.84.515.524
• SAITI, B. ve MASIH, (2016). The Co-movement of Selective Conventional and Islamic Stock Indices: Is there any Impact on Shariah Compliant Equity Investment in China? International Journal of Economics and Financial Issues, 6(4), 1895-1905.
• SAKARYA, Ş., YILDIRIM, H. H. ve YAVUZ, M. (2018). Kurumsal Yönetim Endeksi ve KATILIM 30 Endeksi ile BİST 50 Endeksi’nin Performanslarının Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 439-454.
• SEÇME, O., AKSOY, M. ve UYSAL, Ö. (2016). KATILIM Endeksi Getiri, Performans ve Oynaklığının Karşılaştırmalı Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (72), 107-128. doi: 10.25095/mufad.396724
• SHAHZAD, S. J. H., FERRER, R., BALLESTER, L. ve UMAR, Z. (2017). Risk Transmission Between Islamic and Conventional Stock Markets: A Return and Volatility Spillover Analysis. International Review of Financial Analysis, 52(2017), 9-26. http://dx.doi.org/10.1016/j.irfa.2017.04.005
• ŞARKAYA İÇELLİOĞLU, C. (2018). Sermaye Piyasalarında İslami Endeksler ve Geleneksel Endeksler Arasındaki İlişkiler: KATILIM 30 Endeksi ve BİST 100 Endeksi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 132-144.
• TAKIM, A. (2010). Türkiye'de Ekonomik Büyüme ile İşsizlik Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (27).
• YILDIZ, S. B. (2015). Katılım 30 Endeksi ile BİST 100 Endeksi’nin Performanslarının Değerlendirilmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(606), 41-54.