SEÇİLİ MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARINA ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 552 - 564, 30.09.2022

Esra Durgut , Nuray Demirel Arıcı

https://doi.org/10.29106/fesa.1137773

Öz

Finansal piyasalarda bilginin rolü, çok uzun yıllardan beri araştırılan bir konudur. Finansal varlık fiyatları, rasyonel ve rasyonel olmayan birçok faktörden etkilenebilmektedir. Makroekonomik göstergeler, bu faktörlerden biridir. Bu nedenle makro ekonomik değişkenler ile sermaye piyasaları arasındaki ilişki literatürde sıklıkla incelenen bir konudur. Bu çalışmanın amacı; ülkemizde 2005:1-2019:12 döneminde makroekonomik göstergeler ile BIST-100 endeksi arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Bu amaçla çalışmada, zaman serileri analizi kullanılmıştır. Serilerin duranlığı ADF ve PP birim kök testleri ile araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler; eşbütünleşme, vektör hata düzeltme modeli ve granger nedensellik testleriyle sınanmıştır. Çalışma sonucunda, zaman serilerinin uzun dönemde birlikte hareket ettikleri ancak bu ilişkinin oldukça kısıtlı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

hisse senedi fiyatları, makroekonomik göstergeler, BİST 100 endeksi

THE IMPACT OF SELECTED MACROECONOMIC VARIABLES ON STOCK MARKET: THE CASE OF TURKEY

Öz

The role of information in financial markets is an area that has been researched for many years. Financial asset prices can be affected by many rational and irrational factors. Macroeconomic indicators are one of these factors. For this reason, the relationship between macroeconomic variables and capital markets is a subject that is frequently examined in the literature. The aim of this study is to determine the relationships between macroeconomic indicators and BIST-100 index between 2005:1 and 2019:12 in Turkey. Time series analysis was used in the study. The stationarity of the series was investigated by ADF and PP unit root tests. The relationships between the variables were tested with cointegration, vector error correction model and granger causality tests. As a result of the study, it has been determined that the time series move together in the long run, but this relationship is quite limited.

Anahtar Kelimeler

stock prices, macroeconomic indicators, BIST 100 Index

Kaynakça

• ABDALLA, I. ve MURINDE, V. (1997). Exchange Rate and Stock Price Interactions in Emerging Financial Markets: Evidence on India, Korea, Pakistan and the Philippines. Applied Financial Economics, 7(1), 25-35.
• AÇIKALIN, S., AKTAŞ, R., ve ÜNAL, S. (2008). Relationships Between Stock Markets and Macroeconomic Variables: an Empirical Analysis of the Istanbul Stock Exchange. Investment Management and Financial Innovations, 5(1), 8-16.
• AKEL, V. (2015). Kırılgan Beşli Ülkelerin Hisse Senedi Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 75-96.
• AKPOLAT, A. G. ve ALTINTAŞ, N. (2013). 1961-2010 Dönemi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi , 115-127. ALTINBAŞ, H., KUTAY, N., ve AKKAYA, C. (2015). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Piyasaları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerinde Bir Uygulama. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 30-48.
• AY, A. ve YARDIMCI, P. (2008). Türkiye'de Beşeri Sermaye Birikimine Dayalı Ak Tipi İçsel Ekonomik Büyümenin VAR Modeli ile Analizi (1950-2000). Maliye Dergisi, 155: 39-54.
• BORDO, M., DUEKER, M. J., ve WHEELOCK, D. C. (2008). Inflation, Monetary Policy and Stock Market Conditions. National Bureau of Economic Research, 1-20.
• CİHANGİR, M. ve KANDEMİR, T. (2010). Finansal Kriz Dönemlerinde HisseSenetleri Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlandırma Modeli Aracılığıyla Sapatanmasına Yönelik Bir Çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 257-296.
• DAĞLI, H. ve H. AYAYDIN (2012). Gelişen Piyasalarda Hisse Senedi Getirisini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler Üzerine Bir İnceleme: Panel Veri Analizi. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 26(3-4): 45-65.
• DEMİRBAŞ, M., H. TÜRKAY ve M. TÜRKOĞLU (2009). Petrol Fiyatlarındaki Gelişmelerin Türkiye'nin Cari Açığı Üzerine Etkisinin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(3): 289-299.
• DİNLER, Z. (2014). İktisada Giriş. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• DURUCASU, H. (1997). Ekonomik Göstergelerin İMKB'ye Etkisinin Analizi. Anadolu Üniversitesİ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 121-150.
• DUVAR, N.Ç. ve H. EYGÜ (2022). Türkiye'de Borsa Endeksinin Seçili Değişkenlerle İlişkisinin Analizi. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(25): 102-122.
• ERBAYKAL, E., ve OKUYAN, A. (2007). Hisse Senedi Fiyatları ile Döviz Kuru İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Ampirik Bir Uygulama. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 1(1), 77-89.
• FATTAH, A. ve T. KOCABIYIK (2020). Makroekonomik Değişkenlerin Borsa Endeksleri Üzerine Etkisi: Türkiye ve ABD Karşılaştırması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22): 116-151.
• GESKE, R., ve ROLL, R. (1983). The Fiscal and Monetary Linkage Between Stock Returns and Inflation. The Journal of Finance, 38(1), 1-33.
• GÖÇER, İ. (2013). Türkiye'de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 213-242.
• GÜLMEZ, A. ve YARDIMCIOĞLU, F. (2012). OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eş Bütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010). Maliye Dergisi, 335-353.
• GÜNGÖR, B. ve POLAT, A. (2020). Geleneksel Yatırım Araçlarının Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi: BIST’te Sektörel Bazda Karşılaştırmalı Bir Analiz. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 79-105.
• İŞCAN, E. (2010). Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi. Maliye Dergisi, 158, 607-617.
• KARAMUSTAFA, O. ve KARAKAYA, A. (2004). Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 23-35.
• MAGHAYEREH, A. I. (2002). Causal Relations among Stock Prices and Macroeconomic Variables in the Small, Open Economy of Jordan. Department of Finance and Banking, 6, 1-14.
• MAYSAMİ, R. C., HOWE, L. C. ve HAMZAH, M. A. (2004). Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Market Indices: Cointegration Evidence from Stock Exchange of Singapore’s All-S Sector Indices. Jurnal Pengurusan, 24, 47-77.
• MERCAN, M. (2013). Enflasyon ve Nominal Faiz Oranları Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Fisher Hipotezi Çerçevesinde Test Edilmesi: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 368-384.
• NDLOVU, B., FAISA, F., RESATOGLU, N. G., ve TÜRSOY, T. (2018). The Impact Macroenomic Variables on Stock Returns:A Case of the Johannesburg Stock Exchange. Romanian Statistical Review, 2, 87-104.
• PARTALIDOU, X., KIOHOS, A., GIANNARAKIS, G., ve SARIANNIDIS, N. (2016). The Impact of Gold, Bond, Currency, Metals and Oil Markets on the USA Stock Market. International Journal of Energy Economics and Policy, 6(1), 76-81.
• RAD, A. A. (2011). Macroeconomic Variables and Stock Market: Evidence From Iran. International Journal of Economics and Finance Studies, 3(1), 1-10.
• SARIKOVANLIK, V., A. KOY, M. AKKAYA, H.H. YILDIRIM ve L. KANTAR (2020). Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları. İstanbul. Seçkin Yayınları.
• SHARMA, G. D. ve MAHENDRU, M. (2010). Impact of Macro-Economic Varianles On Stock Prices In India. Global Journal of Management and Business Research, 10(7), 1-18.
• STAVAREK, D. (2005). Stock Prices And Exchange Rates in the EU and the United States: Evidence on Their Mutual Interactions. Czech Journal of Economics and Finance, 55(3-4), 141-161.
• TAKIM, A. (2010). Türkiye'de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 315-330.
• TRIPATHI, V. ve SETH, R. (2014). Stock Market Performance and Macroeconomic Factors: The Study of Indian Equity Market. Global Business Review, 15(2), 291-316.
• YURDAKUL, F. ve AKDAŞ, S. B. (2020). Türkiye Ekonomisinde Altın ve Petrol Fiyatlarının Makroekonomik Değişkenlere Etkisi. Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, özel sayı, 22-37.