FİNANSAL DOLARİZASYON: TÜRKİYE’DEKİ KATILIM BANKALARININ ASİMETRİK TEPKİLERİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 472 - 486, 30.09.2022

Mustafa Beybur , Bilgen Taşdoğan

https://doi.org/10.29106/fesa.1145781

Öz

2008 finansal krizi sonrası yaşanan süreç, ekonomilerin uyguladığı geleneksel para ve maliye politikalarında farklılaşmaya yol açmıştır. 2013 küresel finansal daralması, 2018 finansal sıkışıklığı ve pandemi süreci ile ekonomik istikrar, para ve maliye politikalarının yanı sıra yapısal politikalarla da sağlanmaya çalışılmaktadır. Özellikle finansal derinleşme ve döviz kurları oynaklığı, istikrar süreci ve dolarizasyon kavramını yeniden gündeme getirmiştir. Bu araştırmada 2018 yılında yaşanan kur şokunun ardından Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren katılım ve mevduat bankalarının mevduat ve kredi dolarizasyonu düzeylerindeki değişimin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2018 yılında Türk bankacılık sektöründeki mevduatta yaşanan yapısal kırılma dikkate alınarak 2012:08-2018:08 ve 2015:08-2021:08 dönemlerini kapsayacak şekilde iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte dönemler arası farklılıkların belirlenmesi amacıyla veriler eşleştirilmiş örneklem t testine tabi tutulmuşlardır. Araştırma bulgularında katılım bankalarındaki mevduat ve kredi dolarizasyon düzeyinin mevduat bankaları ve bankacılık sektörüne göre daha yüksek olduğu, katılım bankalarının dolarizasyon sürecine bankacılık sektörü ve mevduat bankalarına göre asimetrik tepki verdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel olmayan para politikaları, Katılım bankacılığı, Dolarizasyon

FINANCIAL DOLLARIZATION: ASYMETRIC REACTIONS OF PARTICIPATION BANKS IN TURKEY

Öz

2008 financial crisis has led to a differentiation in the traditional monetary and fiscal policies implemented by the economies. With 2013 global financial recession, 2018 financial squeezing and pandemic process, the economic stability tried to ensured by structural policies besides monetary and economic policies. Especially financial deepening and exchange rate volatility brought the concept of stabilization and dollarization back to the agenda. In this research, it is aimed to examine the change in deposit and loan dollarization levels of participation and deposit banks operating in the Turkish banking sector after the exchange rate shock in 2018. The research was carried out in two stages, covering the periods 2012:08-2018:08 and 2015:08-2021:08, taking into account the structural breaks in deposits in the Turkish banking sector in 2018. However, in order to determine the differences between the periods, the data were subjected to the paired sample t-test. In the research findings, it has been determined that the level of deposit and loan dollarization in participation banks is higher than deposit banks and the banking sector, and participation banks react asymmetrically to the dollarization process compared to the banking sector and deposit banks.

Anahtar Kelimeler

Nontraditional monetary policies, Participation banking, Dollarization

Kaynakça

• AKÇAY, O.C., ALPER, C.E. ve KARASULU, M. (1997), Currency substitution and exchange rate instability: The Turkish case, European Economic Review 41, s. 827-835.
• AKÇİĞİT, U., SEVEN, Ü., YARBA, İ. ve YILMAZ, F. (2021), Firm-Level Impact of Credit Guarantees: Evidence from Turkish Credit Guarantee Fund, TCMB, Working Paper, No: 21/10.
• ARTETA, C. O. (2003), Are Financially Dollarized Countries More Prone to Costly Crises?, Board of Governors of the Federal Reserve System, International Finance Discussion Papers, Number 763.
• BASSO, S.H., CALVO-GONZALEZ, O. ve JURGILAS, M. (2007), Financial Dollarization, The Role of Banks and Interest Rates, ECB Working Paper Series, No 748, May.
• BEAN, C., PAUSTIAN, M., PENALVER, A. ve TAYLOR, T. (2010), Monetary policy after the fall. Proceedings, Economic Policy Symposium, Jackson Hole,s. 267-328.
• BEDNARIK, R. (2007), Loan Dollarization in V4 countries, MPRA Paper No. 14695, Munich Personal RePEc Archive. https://mpra.ub.uni -muenchen.de/14695/.
• ÇAĞLAYAN, M. ve TALAVERA, O. (2016), Dollarization, Liquidity and performance: Evidence from Turkish banking, MPRA Paper No. 72812, Munich Personal RePEc Archive. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/72812/1/ MPRA paper 72812.pdf., Erişim Tarihi 22.01.2022.
• D'ACUNTO, F., HOANG, D. ve WEBER, M. (2018), Unconventional Fiscal Policy, NBER Working Paper Series, https://www.nber.org/papers/w24244 , Erişim Tarihi, 20.01.2022.
• D'ACUNTO, F., HOANG, D. ve WEBER, M. (2020), Unconventional fiscal policy to exit the COVID-19 crisis, https://voxeu.org/article/unconventional-fiscal-policy-exit-covid-19-crisis, Erişim Tarihi, 20.01.2022.
• DUMRUL, C. (2010), Türk Ekonomisinde Para İkamesinin Belirleyicilerinin Sınır Testi Yaklaşımı İle Eşbütünleşme Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 206 Sayı: 35, s.199-231
• EICHENGREEN, B. ve HAUSMANN, R. (1999), Exchange Rates and Financial Fragility, NBER Working Paper 7418, http://www.nber.org/papers/w7418 , Erişim Tarihi 22.01.2022.
• ERDOĞDU, A. (2016), Finansal dolarizasyon sürecinin bankacılık sistemine olan etkileri, Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business and Economics Journal, 2(2), s. 242–251.
• GENÇAY, O. (2007), Finansal Dolarizasyon ve finansal istikrar arasındaki ilişki: Türkiye Değerlemesi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. http://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/ TURKCE/tezler/oyagencay.pdf. Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• HAISS, P. R. ve RAINER, W. (2012), Credit Euro-ization in Eastern Europe: The ‘foreign funds’ channel at work, Comparative Economic Studies, 54(3), 471–505.
• HAKE, M. F., VICENTE L. ve MOLINA, L. (2014), Do the drivers of loan Dollarization differ between CESEE and Latin America? A meta-analysis, Focus on European Economic Integration, q1(14), 8–35. https://econpapers.repec.org/article/ onboenbfi/y 3a2014 3ai 3a1 3ab 3a1.html.
• HOFMAN, D. ve KAMBER, G. (2020), Unconventional Monetary Policy in Emerging Market and Developing Economies, Special Series on COVID-19, IMF, September.
• IZE, A. ve YEYATI, E. L. (2003), Financial Dollarization, Journal of International Economics, 59, s. 323–347.
• KAYA, E. ve AÇDOYURAN, B. (2017), Finansal Dolarizasyon unsurları olarak kredi Dolarizasyonu ve mevduat Dolarizasyonu ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişki, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), s. 325–344.
• KLINE, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (3 b.). New York: The Guilford Press, 62-63.
• LUCA, A. ve PETROVA, I. (2008), What drives credit dollarization in transition economies?, Journal of Banking & Finance, 32, s. 858–869.
• NICOLO, G., HONOHAN, P. ve IZE, A. (2003). “Dollarization of the Banking System: Good or Bad?”. IMF Working Paper 146.
• ÖZSÖZ, E., RENGIFO E. W. ve KUTAN, A. M. (2015), Foreign currency lending and banking system stability: New evidence from Turkey, Central Bank Review, 15(2),s.1-29. https://search.proquest.com/docview/ 1684200408/fulltextPDF/B108AF3DD22D44DFPQ/ 1?accountid=7181. Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• ROSENBERG, C. B. ve TIRPAK, M. (2008), Determinants of foreign currency borrowing in the new member states of the EU, IMF Working Paper No. 08/173, International Monetary Fund. https://www.imf.org/ en/Publications/WP/Issues/2016/12/31/ Determinants-of-Foreign-Currency-Borrowing.
• SARI, İ. (2007), Makroekonomik Değişkenlerin Dolarizasyon Sürecine Etkisi: Ampirik Bir Yaklaşım, Uzmanlık Yeterlik Tezi, T.C. Merkez Bankası, https://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/Uzmanlikyeni.html, Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• SCHNABEL, I. (2021), Unconventional fiscal and monetary policy at the zero lower bound. Third Annual Conference by the EFB: “High Debt, Low Rates and Tail Events: Rules-Based Fiscal Frameworks under Stress”, European Fiscal Board, s. 6-9.
• SERDENGEÇTI, S. (2005), Dolarizasyon/Ters Dolarizasyon, TCMB, Eskişehir, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/66b76660-1723-433d-b3473929b6bea2a3/sunumeskisehir.pdf . Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• TCMB, (2017a), Finansal İstikrar Raporu, Mayıs, Sayı 24. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/yayinlar/raporlar/finansal+istikrar+raporu/ , Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• TCMB, (2017b), Finansal İstikrar Raporu, Kasım, Sayı 25. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/yayinlar/raporlar/finansal+istikrar+raporu/ , Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• TCMB, (2018), Finansal İstikrar Raporu, Kasım, Sayı 27. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/yayinlar/raporlar/finansal+istikrar+raporu/ , Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• TCMB, (2019), Finansal İstikrar Raporu, Kasım, Sayı 29. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/yayinlar/raporlar/finansal+istikrar+raporu/ , Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• TCMB, (2021), Finansal İstikrar Raporu, Kasım, Sayı 33. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/yayinlar/raporlar/finansal+istikrar+raporu/ , Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• XHELILI, A. (2015), Bank efficiency, euroization and macroprudential policy in transition economies-with special reference to south east european countries (Doctoral dissertation). Staffordshire University. http://eprints.staffs.ac.uk/2242/ . Erişim Tarihi, 21.01.2022.
• YEYATI, E. L. (2006), Financial Dollarization: Evaluating The Consequences, Economic Policy, Volume 21, s. 62-118.
• YILMAZ, G. (2005), Financial Dollarization, (De)Dollarization and The Turkish Experience, TEK Discussion Paper, 2005/6.
• YINUSA, D. O. (2009), Macroeconomic Fluctuations and Deposit Dollarization in Sub Saharan Africa: Evidence from Panel Data, MPRA Paper No. 16259, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/16259/, Erişim Tarihi, 21.01.2022.