ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN KÜLTÜREL AİDİYET BİLİNCİ KAZANMASINDA DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSLERİNİN ROLÜ

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 2, 151 - 176, 31.12.2021

Hüseyin Kasım Koca

Öz

Toplumsal birliğin sağlanması için gerekli olan kültürel değerlerin korunarak gelecek kuşaklara aktarılabilmesinin önemli bir yolu eğitimdir. Bu noktada Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerine önemli görevler düşmektedir. Bireyin içerisinde bulunduğu kültürel yapıya uyum sağlaması olarak tanımlanabilecek olan kültürel aidiyet bilinci kazanımı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin önemli bir hedefidir. Araştırma, ortaöğretim kurumlarında okutulmakta olan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin öğrencilere kültürel aidiyet bilinci kazandırmadaki rolünü belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın veri toplamasına kaynaklık eden ve beşli likert tipinde hazırlanan “Din Öğretiminde Kültürel Aidiyet ve Sorumluluk Bilinci Kazanma Amacına Erişim Düzeyi Ölçeği” kültürü benimseme- teşvik etme, kültür sayesinde toplumsal uyum kazanma, kültürü tanıma ve kültürü koruma- geliştirme olmak üzere dört boyut ve 26 maddeden oluşmaktadır. Ölçek, Sivas il merkezinde 2019-2020 eğitim öğretim yılında ortaöğretim düzeyinde 5 farklı okul türünde ve 8 farklı okulda öğrenim gören 1008 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen verilerin ilgili literatür eşliğinde yorumlandığı araştırma, yakınsak karma yöntemi ile desenlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Eğitim, Kültür, Kültürel Aidiyet, Kültürel Bilinç

Kaynakça

• Aksu, Hasan. “Eğitim Araştırmalarında Anket ve Mülakatlar”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13 / 1 (Nisan 2010), 201-216.
• Arıkan, Rauf. “Anket Yöntemi Üzerinde Bir Değerlendirme”. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi 1/1 (Eylül 2018), 97-159.
• Arslan, Mustafa. “Kültürel Bağlamda Din”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4 / 4 (Ağustos 2004), 189-205.
• Arslanoğlu, İbrahim. Türk-İslam Kültür ve Medeniyetinin Temelleri.Ankara: Akçağ Yayınları,2015.
• Bhambra, Gurminder K. “Culture, Identity And Rights: Challenging Contemporary Discourses Of Belonging. Discover The World's Research, 19/27 (January 2006), 32-41.
• Bilgin, Asude – Oksal, Aynur. “Kültürel Kimlik ve Eğitim”. Academy Journal of Educational Sciences 2 / 1 (Haziran 2018), 82-90.
• Cebeci, Suat. “Milli Kimlik Bağlamında Din- Kültür İlişkisi”, Akademik İncelemeler Dergisi (AID) 3/2 (Ağustos 2014), 1-11.
• Creswell, John W. Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi, çev. ed. H. Ekşi. İstanbul: Edam yayınları, 2017.
• Günay, Ünver. “Çağdaş Türkiye'de Din, Toplum, Kültür, Gelenek ve Değişme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 1/2 (Haziran 2001), 27-42.
• Güvenç, Bozkurt. Kültür ve Eğitim. Ankara: Gündoğan yayınları, 1995.
• Korlaelçi, Murtaza. “Din Kültür İlişkisi”. Felsefe Dünyası, 8/42 (Temmuz 1993), 35-47.
• Kula, Fazıl. Kültür Aktarımı ve Kültürel Kimliğin Geliştirilmesi Konusunda Yöneticilerin, Öğretmenlerin, Öğrencilerin ve Velilerin Beklentileri, Görüşleri ve Önerileri, Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Levendoğlu, M. Fuat. “Küresinliler Örneğinde Kültürel Kimliğin Antropolojik Analizi”. Antropoloji / 31 (Haziran 2016), 119-140.
• Okumuşlar, Muhiddin- Bilecik, Sümeyra. "Kültürel Din Pedagojisi". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23 / 3 (Aralık 2019), 1279-1292.
• Prinz, Aloys. “Migration, Cultural Identity and Diasporas An Identity Economics Approach”. IZA Journal of Development and Migration, 10/1 (June 2019), 3-21.
• Smart, Ninian. çev. Yusuf Gökalp, “Din ve Küreselleşme”, Dini Araştırmalar 6 / 17 (Haziran 2003), 373-381.
• Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2014.
• Topçu, Nurettin. Kültür ve Medeniyet. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.
• Yılmaz, Hüseyin. “Yaygın Din Eğitimi Kurumları ve Toplumsal Barış”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 / 2 (Aralık 2001), 329-356.
• Yılmaz, Hüseyin. Din Eğitimi ve Sosyal Barış. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.
• Yiğit, Yasin – Koca, Hüseyin Kasım. “Din Öğretiminde Kültürel Aidiyet ve Sorumluluk Bilinci Kazanma Amacına Erişim Düzeyi Ölçeği: Geçerlik Güvenilirlik Çalışması”. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi / 14 (Aralık 2019), 112- 127.
• Yiğit, Yasin. “Din Öğretiminde Problem Çözme Becerisi Kazanma Amacına Erişim Düzeyi Ölçeği: Geçerlik Güvenilirlik Çalışması”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi / 47 (Ağustos 2018), 347-371