An Overview to Hadith Studies in Basra During 3R0 . Century A.H

Yıl 2008, Cilt: 13 Sayı: 1, 0 - 0, 30.06.2008

Musa Erkaya

Öz

HiCRi lll. ASlR iTiBARiYLE BASRA'DA HADiS FAALiYETLERiNE GENEL BiR BAKlŞ

Öz

Basra, Hz. Ömer'in emriyle Utbe b. Gazvan (ö.17/638) tarafından 14-16/635-
637 yılları arasında kurulmuştur. Akabinde Ebü Musa el-Eş'ari (ö.44/665), Enes b.
Malik (ö.931712) ve Muğlre b. Şu'be (ö.S0/670) gibi pek çok sahabi buraya yerleşmiş
ve "Bas,pı Mektebi"ni kurmuştur. İlk üç a~_ır boyunca dil, kıraat, fıkıh, tefsir ve hadis
alanlarında önemli çalışmalar yapılmıştır. U çüncü hicri asırda, hadiste otorite olan pek
çok alim çok değerli eserler kaleme almışlardır. Ebu Davud et-Tayiiiisi (ö.I33-
2Q4/750-819), Ali b. el-Medini (ö.161-234/777-849) ve Ebu Diivud es-Sicistani
(ö.202-275/81 7-889) bu alimlerden sadece birkaçı dır. Bu çalışmada Basra'da yetişen
eser sahibi bazı önemli hadisçilerin biyografılerini ortaya koyup, eserlerine işaret etmiş
bulunmaktay ız.

Anahtar Kelimeler

Irak, Basra, Küfe, H. IU. Asır, Hadis

Kaynakça

• el-Buhar'i, Muhammed. İsmail (ö.256/870), et-Tarilıu'l-Kebir, I-VIII, (tahk., Seyy.id Haşim en-Nedvi), Diiru'l-Fikr, Beyrut, ts.
• el-Belazlıri, Ahmed b. Yahya b. Cabir, (ö.279/892), Futfilıu '!-Buldan, Beyrut, 1407/1987.
• Corci Zeydan, İslam Medeniyeti Tarihi, I-V, (terc. Zeki Magamiz), Üçdal Neşriyat, İstanbul, 1972.
• Dehlevi, Abdu'l-Aziz b. Şah Veliyyullah (1159-1239), Bustanu'l-Mulıaddisin, (terc. A. Osman Koçkuzu) Ankara, 1986.
• Erkaya, Musa, İbn Mace'nin Sunen'inin Kaynakları, FüBAP, Proje No: 563, Elazığ, 2004.
• Halife b. Hayyat, el-Usfuri et-Temimi el-Basri (ö.240/854), Kitabu't-Tabakat, (Tahk., Ekrem Ziya Umeri), Riyad, 1982.
• el-Hatib, Ahmed b. Ali el-Hatib e1-Bağdiidi (ö.46311072), Tarilıu Bağdtid, I-XIV, Beyrut, ts
• Hitti, Philip K., Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, (çev. Salih Tuğ), I-IV, Boğaziçi Yay. İstanbul, 1980.
• İbn Ebi Hatim, Abdurrahman b. Ebi Hatim er-Razi (ö.327/938), Kitabu'l-Cerh ve't- Ta'dil, I-IX, Daru İhyai't-Turasi'l-Arabi, Beyrut, 1952.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali (ö.852/1448), Telızibu 't-Telızfb, I-XII, Daru Sadır, Beyrut, ts. İbn Hacer, Lisanu 'l-ı'vlizan, I-VII, Beyrut, I 986.
• İbn Hıbban, Muhammed b. Ahmed Ebu Hatim e1-Busti (ö.354/965), Kitabu's-Siktit, I-IX, (Tahk., Şerefuddin Ahmed) Daru'l-Fikr, Beyrut, 1975.
• İbn Hıbban, Meşalıiru U1emai'l-En.ısar, Daru'l-Kutubi'I-İimiyye, Beyrut, 1959.
• İbn Kesir, İsmail b. Ömer (ö.774i1373), el-Bidtiye ve'n-Nilıtiye, I-XIV, Beyrut, 1977.
• İbn Maklıla, Ali b. Hibetullah b. Ebi Nasr ti. Cafer (ö.475/1082), el-İkmal fi Raf'i'lİrtiyab ani '!-Mu 'telifi ve '!-Muhtelif fi'l-Esmai ve 'l-Kuna ve 'l-Ensab, I-VII, Daru'l-Kutubi'I-İlmiyye, Beyrut, 1411/1991.
• İbn Sa'd, Muhammed b. Sa'd ez-Zuhri (ö.230/845), et-Tabakatu'l-Kubra, I-VIII, Daru Sadır, Beyrut, ts.,
• İbnu'l-Imad el-Hanbeli, Abdulhayy (1 032-1 089), Şezeriitu 'z-Zelıeb, fi Alıbari men Zelıeb, I-VIII, Daru'l-Fikr, Beyrut, 1399/1979.
• İbnu'n-Nedim, Ebu'l-Ferec Muhammed b. Ebi Yakub el Varrak (ö.438/l 047), Kitabu 'lFilırist, Daru'l-Ma'rife, Beyrut, 1398/1978.
• Kahraman, Hüseyin, Kufe'de Hadis -İlk Üç Asır- Emin Yay. Bursa, 2006.
• Kehhale, Ömer Rıza (1905-1987), Mu 'cemu '1-Muellifin, I-XV, Mektebetu'l-Musenna ve Diiru İhyiii't-Turasi'l-Arabi, Beyrut, ts.