iSLAMiVET'TEN ÖNCE TÜRKLER'DE EGiTiM VE ÖGRETiM

Yıl 2008, Cilt: 13 Sayı: 2, 0 - 0, 30.12.2008

Hakan Öztürk Sıddık Ünalan

Öz

Bu makale Müslüman olmalarından önce Türkler'de eğitimin durumunu tespit
etmeyi amaçlamaktadır. Eski Türkler'le kastedilen Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar'dır ..
Hun Türkleri'nin anayurdu olarak Orta Asya gösterilir. Burası Altay dağlanndan
Çin'in kuzeyine kadar olan bölgedir. Hun Türkleri'nden sonra 552 yılında Göktürk'ler
kendi imparatorluklarını kurdular. İmparatorluğun sonlarına doğru Orhun Abideleri'ni
diktiler. Bu abidelerde 38 harften oluşan Göktürk alfabesinin sembolleri ve işaretleri
vardır. Göktürkler'den sonra Uygurlar 745 yılında Doğu Türkistan'da veya Çin
Krallığı'nın Batı bölgesindeki tarımsal alanlarda h:uruldu. Uygurlar komşuları ile iyi
ilişkiler içindeydiler. 14 harften oluşan Sogd alfabesini kullandılar. Bossert'e göre
matbaayı ilk kullanan topluluk Uygur'lardır. Daha sonra Çinliler bunu
geliştirmişlerdir. AraştırmamiZ sonucunda İslamiyet'ten önce Türkler'de düzenli bir
eğitim sisteminin olduğu görülmeh.iedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Eğitim Tarihi, Eğitim, H unlar, Göh.iürkler, Uygurlar

The Education and lnstruction in the Turks before Islam

Öz

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1998
• AJ-.·yüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, İstanbul, 1999
• Ayas, Nevzat, ·'Türkler ve Tabiat Kanunu", ll. Türk Tari/ı Kongresi, İstanbul, 1943
• Aydın, Mehmet, Ansiklopedik Dinler Sözlüğü, Konya 2005
• Barthold, W., Orta Asya Tiirk Tarihi Hakkmda Dersler, İstanbul, 1927
• Başar, Erdoğan, "Türkiye'deki Eğitimin Tarihsel Gelişimi", Eğitim Bilimine Giriş, Ankara, 2007
• Başaran, İbrahim Ethem, Eğitime Giriş, Ankara, 1984
• Bilhan, Saffet, "İlk Çağlarda Türk Kültür Hareketleri'·, lviilli Eğitim ve Kültür, S. 19, İstanbul., 1983.
• Binbaşıoğlu, Cavit, Eğitime Giriş, Ankara, 1988