HÂKİM’İN MÜSTEDREK’İ MÜSVEDDE Mİ

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 1, 0 - 0, 30.06.2020

Cemal Ural

Öz

Mütekaddimûn döneminin önemli isimleri arasında yer alan Hâkim en-Nîsâbûrî’nin ilmi yetkinliği hadis ilimleriyle ilgilenen herkesin bildiği bir husustur. Ulumu’l-Hadîs’e dair pek çok eser kaleme alan Hâkim’in el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn isimli eseri de müstedrek türü eserlerin en meşhurları arasında zikredilir. Ancak onun bu kitabı, içerisinde bulunan zayıf, münker hatta mevzû rivayetler sebebiyle eleştirilmiş ve onun bu eserindeki bazı rivayetler hakkında verdiği sıhhat hükümleri onun mütesâhil olarak görülmesine neden olmuştur. Hâkim’e yöneltilen bu eleştirilere genellikle, onun el-Müstedrek’i telif ettiği sırada yaşının ilerlediği ve hafızasının bozulduğu argümanlarıyla karşılık verilmiştir. Bu eleştirilere verilen bir diğer cevap ise Hâkim’in el-Müstedrek’i bir müsvedde olarak hazırladığı ve henüz son şeklini vermeden vefat ettiğidir. Bu çalışma mezkûr iddianın doğru olup olmadığını araştırmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek, Müsvedde, Şeyhayn

Is a Draft al-Hakim’s ‘al-Mustadrak

Öz

Kaynakça

• Anas Aljaad,” Medâ Tesâhuli’l-Hâkim Dirâse Tatbîkiyye Havle’l-Ehâdîs elletî Hakeme aleyhâ ez-Zehebî bi’l-Vad’ “, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, C. X, S. IV (22), 2018, ss. 1398-1414.
• Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, MÜİFV Yayınları (VII. Bsk.), İstanbul, 2013.
• Dlshad Shamsalddin Bapir, Hâkim en-Nîsâbûrî’nin el-Müstedrek Adlı Eserindeki Ehl-i Beyt’in Faziletine Dair Hadislerin Değerlendirilmesi (Hz. Ali örneği), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, BÜSBE, Bingöl, 2017.
• Güner, Osman, “Hâkim en-Nîsâbûrî ve Müstedrek Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. X, Samsun, 1998, ss. 141-158.
• Hâkim, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah en-Nîsâbûrî (ö. 405/1014), el-Müstedrek Ale’s-Sahîhayn, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, (I-IV, I. Bsk.), Beyrut, 1411/1990.
• ------ el-Medhal ile’s-Sahîh, Muessesetu’r-Risâle, (thk. Rabî’ b. Hâdî Umeyr el-Medhalî, I. Bsk.), Beyrut, 1404/1984.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Ali b. Sâbit (ö. 463/1071), Tarihu Bağdâd (Tarîhu Medîneti’s-Selâm) ve Ahbâru Muhaddisîha ve Zikru Kuttânihâ el-Ulemâ min Ğayri Ehlihâ ve Vâridîhâ, Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, (I-XVII, thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma’rûf, I. Bsk.), Beyrut, 1422/2001. Hatiboğlu, İbrahim, “Müstedrek”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara, 2006, XXXII/133-134.
• İbn Asakir, Ebu’l-Kasım Ali b. el-Hasan b. Hibetullah (ö. 571/1176), Tebyînu Kizbi’l-Mufterî fî mâ Nusibe ile’l-İmâm Ebi’l-Hasan el-Eş’arî, Dâru’l-Fikr, (II. Bsk), Dımeşk, 1399.