Analysıs Of The Effect Of Middle East Energy Resources On Economic Growth Of The Countries In The Region

Yıl 2022, , 579 - 591, 24.05.2022

Hüseyin Naci Bayraç , Fatih Çemrek

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1015536

Öz

The oil crises that emerged in 1973 and 1979 and the resulting price increases made energy, especially oil, one of the most important factors of growth in the world economy. There is a very close relationship between the economic growth levels of countries and the amount of energy demand and consumption. Despite the increasing dependence and demand on energy, energy reserves are depleting rapidly. This situation has led to an increase in the interest in the Middle East region, where approximately 48% of the world's oil reserves and 40% of natural gas reserves are located. The oil and natural gas reserves and production amounts of the Middle East have the most important place in the economic growth of the countries in the region. In the study, the reserves, production and consumption levels of oil and natural gas in the Middle East region and the effects of these resources on the regional economies are discussed. In the analysis phase, the relationship between oil production and economic growth for Iran, Iraq, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia, Syria, UAE and Yemen, which are important oil producers in the Middle East Region, was investigated by panel data analysis. According to the analysis result; An increase in oil production by 1% causes a 0.9% increase in economic growth. The oil reserves and production amounts of the Middle East have the most important place in the economic growth of the countries in the region.

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, Middle East, Oil, Natural Gas

ORTA DOĞU ENERJİ KAYNAKLARININ BÖLGE ÜLKELERİNİN EKONOMİK BÜYÜMESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ANALİZİ

Öz

1973 ve 1979 yıllarında ortaya çıkan petrol krizleri ve buna bağlı oluşan fiyat artışları, dünya ekonomisinde başta petrol olmak üzere, enerjiyi büyümenin en önemli faktörlerinden birisi konumuna getirmiştir. Ülkelerin ekonomik büyüme düzeyleri ile enerji talep ve tüketim miktarları arasında çok yakın bir ilişki vardır. Enerjiye olan bağımlılığın ve talebin giderek artmasına karşın, enerji rezervleri de hızlı bir şekilde tükenmektedir. Bu durum dünya petrol rezervlerinin yaklaşık % 48’inin ve doğalgaz rezervlerinin ise, % 40’ının yer aldığı Orta Doğu bölgesine olan ilginin artmasına neden olmuştur. Orta Doğu’nun sahip olduğu petrol ve doğalgaz rezervleri ve üretim miktarları, bölge ülkelerinin ekonomik büyümesinde en önemli bir yere sahiptir. Çalışmada, Orta Doğu bölgesindeki petrol ve doğalgazın rezerv, üretim ve tüketim düzeyleri ve bu kaynakların bölge ekonomilerine olan etkileri ele alınmaktadır. Analiz aşamasında, Orta Doğu Bölgesi’ndeki önemli petrol üreticileri olan İran, Irak, Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan, Suriye, BAE, Yemen için petrol üretimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki panel veri analizi ile araştırılmıştır. Analiz sonucuna göre; petrol üretiminin % 1 oranında artması, ekonomik büyüme üzerinde % 0.9’luk bir artışa neden olmaktadır. Orta Doğu’nun sahip olduğu petrol rezervleri ve üretim miktarları, bölge ülkelerinin ekonomik büyümesinde en önemli bir yere sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Orta Doğu, Petrol, Doğalgaz

Kaynakça

• Baltagi, B. (2001). Econometric Analysis of Panel Data, (2nd ed.). UK: John Wiley & Sons Ltd.
• Bayraç, H. N. (2018). Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(3), 13-36.
• Bayraç, H. N. (2019). Küresel Petrol Piyasasındaki Fiyat Dalgalanmalarının Ekonomik Etkileri. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 9(19), 44-59.
• Bayraç, H. N. ve Çemrek, F. (2019). Azerbaycan Petrol Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Araştırılması ve Hollanda Hastalığı. International Social Sciences Studies Journal, 5(31), 1245-1254.
• Bayraç, H. N. (2020). Geleneksel Enerji Piyasaları ve Politikaları. Enerji Ekonomisi ve Politikaları, Piyasalar, Dünya, Avrupa Birliği ve Türkiye Boyutlu Analizler, Editörler: Hüseyin Naci Bayraç ve Fatih Çemrek, Ekin Yayınları, Bursa, 25-56.
• Bildirici, M. E. ve Kayıkçı F. (2013). Effects Of Oil Production On Economic Growth in Eurasian Countries: Panel ARDL Approach. Energy, 49, 156-161.
• BP (2021). BP Statistical Review Of World Energy 70th Edition. https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2021-full-report.pdf (Erişim Tarihi: 25.04.2022).
• Demiral, M., Ball H. ve Akça, E.E. (2016). Petrol Gelirleri ve Ekonomik Büyüme: Seçilmiş Petrol Zengini Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Panel Veri Analizi. Sosyoekonomi, 24(27), 85-102.
• Ghalayini, L. (2011). The Interaction Between Oil Price And Economic Growth. Middle Eastern Finance And Economics, 13, 127-141.
• Greene, W. H. (2003). Econometric Analysis. Pearson Education India.
• Gujarati, D. (2004). Basic Econometrics. United States Military Academy, West Point.
• Güriş, S. (2015). Stata ile Panel Veri Modelleri. Der Yayınları, İstanbul.
• Mohaghegh, M. (2009). Revenue From Exportıng Oil, Income Distribution, And Economic Progress in The Middle East. Internatıonal Journal of Social Sciences and Humanity Studies, 1(1), 41-55.
• Mohammed, M. (2018). Oil Production And Economic Growth in Angola. International Journal of Energy Economics and Policy, 8(2), 127-131.
• Tamba, J. G. (2017). Crude Oil Production and Economic Growth: Evidence from Cameroon. Energy Sources, Part B: Economics, Planning and Policy, 12(3): 275-281.
• Peach, J. ve Starbuck, C. M. (2011). Oil and Gas Production and Economic Growth in New Mexico. Journal of Economic Issues, 45(2), 511-526.
• Taşkın, A. (2019). Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği (2003-2017). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Ulusoy, R., Yazıcı, E. ve Altun, İ. (2017). Petrol Fiyatlarında Yaşanan Belirsizlik ve Orta Doğu’da Sürdürülebilir Büyüme: Orta Doğu Ekonomilerinin Çeşitlendirilmesi. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(15), 31-45.
• Wada, I. (2017). Energy Production and Economic Growth in Saudi Arabia: Dynamic Causality. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 12(6), 584-590.
• Yanar, R. (2014). Petrol Fiyatlarındaki Düşüş Ve Orta Doğu Ekonomilerine Etkileri. Orta Doğu, 6(65), 74-77, https://www.orsam.org.tr/d_hbanaliz/19rustemyanar.pdf, (Erişim Tarihi: 30.08.2020).
• Yapraklı, S. (2013). Enerjiye Dayalı Büyüme-Türk Sanayi Sektörü Üzerine Uygulamalar. Beta Basım Yayın Dağıtım, Yayın No: 3001, İşletme-Ekonomi Dizisi: 626, İstanbul.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2015). İleri Panel Veri Analizi. Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi. Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Yılmaz, H. İ. (2016). Orta Doğu’nun Jeo-Ekonomik Önemi ve ABD’nin Orta Doğu Politikasının Ekonomik Etkileri. TESAM Akdemi Dergisi, 3(1), 99-128.