Metı̇n Savaş's Novels in Terms of the Use of Folk Culture and Rewriting/Literary Transformation

Yıl 2024, , 1215 - 1225, 18.09.2024

Oğuzhan Karaburgu , Harun Görücüler

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1495865

Öz

Since folk culture and tradition are the unifying elements of society, they fall within the field of study of many disciplines. Folk culture, which is an important and fertile source especially for literary works, also stands out in novels with its concrete or abstract elements. Metin Savaş, one of the important names of the contemporary Turkish novel, utilizes many elements of folk culture in his novels, including folk tales, epics and epic elements, fairy tales, memorates, animals, plants, jinns, games, numbers and beliefs. Aware of the importance of connecting with tradition for a text, the author makes use of mythical elements of folk culture by updating them. Rewriting is the reconsideration of a previously created text and its interpretation or use with different evaluations and approaches. This text can be elements that exist and continue to exist in oral culture, or images and motifs that have been transformed into other forms. When a writer brings together the disparate elements taken from another writer into a coherent whole, organizes them and creates a harmony between them, and thus creates a new text, this is seen as a re-writing process. Literary transformation, on the other hand, is the transformation of an existing text into a literary text by observing the criteria of literariness. In this article, the elements of folk culture in Metin Savaş's novels are discussed in the context of intertextuality and it is tried to reveal how these elements are created through rewriting and literary transformation methods.

Anahtar Kelimeler

Metin Savaş, Folk Culture, Rewriting, Literary Transformation, Novel

HALK KÜLTÜRÜNÜN KULLANIMI VE YENİDEN YAZMA/EDEBÎ DÖNÜŞTÜRÜMÜ AÇISINDAN METİN SAVAŞ’IN ROMANLARI

Öz

Halk kültürü ve geleneği, toplumun birleştirici unsurları olduğu için pek çok bilim dalının çalışma alanına girer. Özellikle edebî eserler için de önemli ve mümbit bir kaynak olan halk kültürü, somut veya soyut öğeleriyle romanlarda da temayüz eder. Günümüz Türk romanının önemli isimlerinden biri olan Metin Savaş romanlarında; halk hikâyeleri, destanlar ve destana ait unsurlar, masallar, memoratlar, hayvanlar, bitkiler, cinler, oyunlar, sayılar ve inançlar başta olmak üzere pek çok halk kültürü unsurundan yararlanır. Gelenekle bağ kurmanın bir metin için öneminin farkında olan yazar, halk kültürüne ait mitsel öğeleri güncelleyerek değerlendirir. Yeniden yazma, daha önce yaratılmış bir metnin yeniden ele alınarak farklı değerlendirmelerle, yaklaşımlarla yorumlanması ya da kullanılmasıdır. Bu metin, sözlü kültürde var olan ve varlığını sürdüren unsurlar olabileceği gibi başka formlara dönüşmüş imge ve motifler de olabilir. Bir yazar başka yazardan aldığı ayrışık unsurları, tutarlı bir bütün içerisinde bir araya getirir, onları düzenleyerek aralarında bir uyum sağlar ve böylelikle yeni bir metin ortaya çıkarırsa bu yeniden-yazma işlemi olarak görülür. Edebî dönüştürüm ise mevcut bir metnin edebîlik kıstasları gözetilerek yeniden bir edebî metin haline getirilmesidir. Bu makalede Metin Savaş’ın romanlarındaki halk kültürü unsurları metinlerarasılık bağlamında ele alınmış ve bu unsurların yeniden yazma ve edebî dönüştürüm yöntemleri ile nasıl yaratıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metin Savaş, Halk Kültürü, Yeniden Yazma, Edebî Dönüştürüm, Roman

Kaynakça

• İncelenen Eserler Savaş, M. (2008). Melengicin Gölgesinde. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2010). Kargalar Derneği. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2011a).Yeşil Çeşme. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2011b). Zemheri Kuyusu. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2012). Erlik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2013). Efendi Dayının Kozalakları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M.(2014). Kuvayı Milliye’nin Hazinesi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M.(2015). Baykuşlar Geceleyin Öter. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2016). Dehşet Palas AVM. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2018). Çarşamba Karısı Cinayetleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M.(2019). Vatandaşlık Ofisi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M.(2021). Kıvılcım. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savaş, M. (2022). Birlikteydik ve Yalnızdık. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Faydalanılan Kaynaklar
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Artun, E. (2005). Türk Halkbilimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Ata Yıldız, N. (2022). Ahmet Kutsi Tecer’in “Koçyiğit Köroğlu” İsimli Eserinde Edebî Dönüştürüm. Prof. Dr. Kerime Üstünova Armağanı içinde, İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Bayat, F. (2015). Türk Mitolojik Sistemi I. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Binyazar, A. (2011). Halk Anlatıları. İstanbul: Can Yayınları.
• Boratav, P. N. (1978). Yüz Soruda Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Boratav, P.N. (1969). Az Gittik Uz Gittik. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Gökalp-Alpaslan, G. (2007). Metinlerarası İlişkiler ve Gılgamış Destanının Çağdaş Yorumları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Görücüler, H. (2018). Metin Savaş ve Romancılığı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köktürk, Ş. (2007). Mustafa Sepetçioğlu’nun Yaratılış ve Türeyiş Destanı’nda Yeniden Yazma ve Edebî Dönüştürüm (Metinlerarası İlişkiler). Erdem 49, 267-288.
• Ögel, B. (2014). Türk Mitolojisi I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Roux, J. P. (2005). Orta Asya’da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Sakaoğlu, S, Duymaz, A. (1996). Hurşit ile Mahmihri Hikâyesi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1996.
• Savaş, M. (2017). Ergenekon’dan Teşkilat-ı Mahsusa’ya Değerlerin Değersizleştirilmesi Operasyonu. İttihat Dergisi, 4, 23-24.
• Savaş, M. (2020). Defne Ağacını Budamak. Ankara: Çolpan Kitap.
• Schimmel, A.(2017). Sayıların Gizemi. İstanbul: Alfa Yayınları.